07/05/2025
𝐋𝐚̀𝐦 𝐭𝐡𝐞̂́ 𝐧𝐚̀𝐨 đ𝐞̂̉ 𝐜𝐨𝐧 𝐜𝐚̉𝐦 𝐭𝐡𝐚̂́𝐲 𝐚𝐧 𝐭𝐨𝐚̀𝐧 𝐛𝐞̂𝐧 𝐛𝐚̣𝐧?
Khi nhắc đến vai trò của Người làm cha mẹ, chúng ta luôn có những mong muốn hay kỳ vọng rằng đứa trẻ lớn lên được khỏe mạnh, hạnh phúc, đạt được một số thành tựu nào đó trong cuộc sống. Trong đó, sự tham gia của cha mẹ trong quá trình kết nối, gắn bó liên tục là chìa khóa giúp mở ra những cánh cửa trong cuộc đời của đứa trẻ ở các giai đoạn về sau. Có những nghiên cứu đã chỉ ra rằng: Những thanh thiếu niên, người trẻ khỏe mạnh, hạnh phúc, tự lập là sản phẩm của ngôi nhà ổn định - nơi mà cả cha và mẹ dành thời gian quan tâm, chăm sóc và nuôi dạy (Bowlby, 1998). Điều đó, một lần nữa khẳng định về sự gắn bó thời thơ ấu quan trọng như thế nào.
John Bowlby đã nhắc đến thuyết gắn bó từ năm 1940. Lý thuyết của ông xuất phát từ việc quan sát mấy đứa nhỏ bị tách khỏi cha mẹ vào thời chiến ở Anh. Ông cho rằng trẻ em sinh ra đã có sẵn hệ thống hành vi gắn bó nhằm thúc đẩy hành vi tìm kiếm hoặc duy trì sự gắn bó với người chăm sóc giúp chúng cảm thấy an toàn trước những mối đe dọa bên ngoài. Những đứa trẻ có được cảm giác gắn bó an toàn sẽ có khả năng ứng phó với căng thẳng, cảm nhận hạnh phúc và kết nối với xã hội tốt hơn. Ông coi gắn bó an toàn là rất quan trọng đối với việc hình thành các mối quan hệ lành mạnh (Bowlby, 1988).
Tuy nhiên, khi quan sát sự thay đổi về hành vi, cảm xúc, khả năng tương tác và giao tiếp xã hội của trẻ bị bỏ bê hoặc nhận được sự quan tâm không đồng nhất hoặc tiêu cực từ cha và mẹ, ông thấy chúng có khó khăn. Từ đó, ông tin rằng những đứa trẻ bị tước đoạt nhu cầu sơ khai và bản năng nhất như chăm sóc, gần gũi, nuôi dưỡng cảm xúc và thể chất với người chăm sóc sẽ gặp khó khăn trong các khía cạnh như: Điều chỉnh cảm xúc, các nhóm kỹ năng xã hội như giải quyết mâu thuẫn xung đột, giao tiếp, hay gặp khó khăn ngay trong chính việc xây dựng mối quan hệ lành mạnh của chúng.
Vậy chúng ta có thể làm gì để giúp trẻ gia tăng cảm giác gắn bó an toàn thời thơ ấu. Mỗi giai đoạn của trẻ nhỏ có thể cần tập trung vào một nhu cầu cụ thể nào đó nhiều hơn. Tuy nhiên, trong bài viết này chúng tôi giới thiệu một số cách có thể áp dụng cho các độ tuổi của trẻ nhỏ:
- Luôn đáp ứng trẻ nhu cầu gần gũi về thể chất như ôm ấp, vỗ về. Thật vậy, trẻ rất thích cầm tay, ôm và dành cho người chăm sóc những nụ hôn vào má. Là người dẫn dắt - chúng ta không từ chối mà cần hướng ánh mắt về phía trẻ, đáp lại những tình cảm của trẻ.
- Luôn để trẻ chơi trong tầm nhìn của người lớn về cả không gian vật lý và cảm xúc. Nhu cầu rất lớn của trẻ là được chơi nhưng nếu quan sát chúng ta sẽ thấy trẻ muốn chơi trong không gian có người lớn ở gần đó và cứ một khoảng thời gian nhất định sẽ quay mặt về phía trẻ để trò chuyện hay nở nụ cười giúp trẻ thấy an toàn hơn.
- Luôn nói chuyện, tương tác với hàng ngày với trẻ nhiều nhất có thể. Trẻ luôn có nhu cầu kể chuyện, đóng vai rất nhiều. Việc nói chuyện với trẻ giúp khả năng tương tác, giao tiếp của trẻ hiệu quả hơn.
- Luôn dành thời gian học tập cảm xúc và giáo dục kỹ năng với trẻ. Điều này rất quan trọng trong việc trẻ học cách nhận diện, điều chỉnh cảm xúc cá nhân và có các kỹ năng xây dựng mối quan hệ lành mạnh từ khi còn nhỏ tại nhà và tại trường.
Trên đây là một số gợi ý nhỏ, hãy chia sẻ cho chúng mình cách mà bạn đang áp dụng với em bé của mình nghen.
Tài liệu tham khảo:
1. Bowlby, J. (1988). A secure base: Parent–child attachment and healthy human development. New York, NY: Basic Books.
2. Susanne M. Jones (2015). Attachment Theory, The International Encyclopedia of Interpersonal Communication, ResearchGate, DOI: 10.1002/9781118540190.
