
24/06/2025
TỈA MẠNH CÀNH LÁ SAU THU HOẠCH LÀ MỘT YẾU TỐ KỸ THUẬT RẤT QUAN TRỌNG
Việc cắt tỉa mạnh cành lá sau thu hoạch không chỉ là làm sạch vườn, mà còn là bước khởi đầu chiến lược cho phục hồi cây, định hình tán lá, và chuẩn bị cho việc xử lý ra hoa chính xác trong tương lai.
1. Cắt tỉa – Nền tảng cho quan sát, phục hồi và điều tiết sinh trưởng
Sau một mùa khai thác kéo dài 4–5 tháng, từ giai đoạn siết nước đến thu hoạch, cây sầu riêng đã tiêu hao sinh lực rất lớn: rễ bị khống chế, bộ lá bị làm già, chồi non bị hãm, cây bị ức chế sinh trưởng liên tục để chống rụng trái và tăng chất lượng cơm. Trong suốt giai đoạn này, cây gần như chỉ đi được 1–2 cơi đọt không hoàn chỉnh, không có sự tái tạo tích cực.
Việc tỉa mạnh cành lá chính là bước đầu tiên của chu trình phục hồi cây:
• Cắt bỏ các cành hư, lá già, cành sâu bệnh, cành vượt không hiệu quả để cây không tiêu hao năng lượng vào phần không cần thiết.
• Tạo sự thông thoáng cho bộ tán, giúp dễ dàng quan sát và kiểm soát trạng thái cơi lá, bộ khung của cây. Đây là điều rất quan trọng để chuẩn bị cho bước tạo mầm và điều khiển bộ lá khi làm hoa.
• Giúp ánh sáng xuyên sâu vào thân tán, khô ráo vườn, giảm áp lực sâu bệnh và tăng hiệu quả và giảm chí phí rất nhiều của các bước xịt rửa, phun thuốc, dinh dưỡng.
2. Phối hợp với quy trình phục hồi – Giúp cây kiến thiết lại nền tảng sức khỏe
Sau khi cắt tỉa, phục hồi rễ, phục hồi lá là bước sống còn. Dưới đây là những kỹ thuật phục hồi cần kết hợp chặt chẽ với cắt tỉa:
✅ Bước 1: Vệ sinh – Thoát nước – Xử lý mặt đất
• Vệ sinh vườn triệt để, gom hết tàn dư thực vật, chuẩn bị rãnh thoát nước phụ để chống ngập úng đầu mùa mưa là yếu tố đặc biệt quan trọng khi bộ rễ còn yếu và nổi nhiều trên mặt đất.
• Sau thu hoạch, bộ rễ thường nằm sâu hơn, chưa phát triển hoàn toàn do thời gian dài bị siết ép, cần tạo điều kiện khô thoáng và oxy hóa tốt để rễ non tái sinh.
✅ Bước 2: Khử khuẩn – Xịt rửa
• Phun rửa toàn thân cây bằng các dòng thuốc khử khuẩn nấm nhẹ, kết hợp rải hoặc tưới vôi nông nghiệp để khử nấm bệnh trong đất.
• Đây là bước vệ sinh tổng thể hệ sinh thái vườn, nhằm tránh bệnh phát triển khi cây đang yếu.
✅ Bước 3: Phục hồi rễ – Tái tạo sinh khối
• Ưu tiên các dòng humic, fulvic… v.v để hỗ trợ tái tạo rễ mới, cải tạo độ thông thoáng đất và tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng.
• Không bón ngay lượng phân NPK lớn. Chia nhỏ liều – chọn dòng dễ tiêu, hữu cơ, kết hợp dinh dưỡng kích rễ hợp lý để tránh sốc rễ, nhất là khi đất còn ẩm, rễ còn yếu.
• Tuyệt đối không sử dụng các loại kích thích sinh trưởng mạnh, vì cây còn yếu không đủ sức đáp ứng và sẽ dễ suy kiệt.
✅ Bước 4: Phòng trừ nấm bệnh hợp lý
• Ưu tiên thuốc nấm, khuẩn phù hợp với lực cây, tránh dùng liều mạnh nếu rễ lá chưa ổn định.
• Một số hoạt chất như Hexaconazole, Propiconazole tuy hiệu quả nhưng có thể gây ức chế sinh trưởng cây nếu dùng quá liều hoặc khi cây còn yếu. Khi cần dùng, cần đánh giá đúng giai đoạn non già của lá để có liều phù hợp theo khuyến cáo của nhà sản xuất.
• Nên tưới/pha trộn Trichoderma để cải tạo đất, cân bằng hệ vi sinh vật, đối kháng nấm hại và giúp phân giải hữu cơ hiệu quả trong mùa mưa.
3. Vai trò của tán lá rất quan trọng khi làm hoa
Việc cắt tỉa tốt ngay sau thu hoạch không chỉ giúp phục hồi mà còn chủ động điều tiết toàn bộ chu trình cơi lá – ra hoa – đậu trái. Vì sao?
• Khi bộ tán đã được “định hình” lại từ sớm, nhà vườn sẽ dễ dàng theo dõi độ già – non của cơi lá, biết chính xác khi nào nên siết nước, khi nào nên phun tạo mầm để chọn ngưỡng ra hoa phù hợp với quy trình phun xịt tạo mầm của mình.
• Bộ rễ khoẻ sẽ giúp cơi lá mập, khoẻ, chuẩn – đây là nền tảng tạo mầm hoa tốt.
• Với cây đã phục hồi tốt và đã được “cắt tỉa chiến lược”, việc canh lá già đều, thắt ngọn đúng thời điểm sẽ giúp hoa trổ đồng loạt, mắt cua ra đều, không bị lệch pha. Hạn chế ra nhiều lứa hoa khi thời tiết bất lợi.
Việc cắt tỉa mạnh cành lá sau thu hoạch là bước khởi động cho cả một quy trình kỹ thuật liên hoàn, bắt đầu từ phục hồi rễ, phục hồi lá, quan sát tuổi lá – cơi đọt, đến tạo mầm, xử lý ra hoa và nuôi trái. Ẩn bớt