29/08/2023
NÁM (P1) - Tác giả: Khinh Chu (BS Đông Y - Nguyễn Huy Hoàng)
MỘT SỐ NGUYÊN NHÂN GÂY NÁM THEO ĐÔNG Y
Đông y nhận định nám có 2 nguyên nhân chủ yếu, chúng tác động lẫn nhau gây ra chứng này: Thận thủy bất túc và huyết nhiệt phong tà.
Sách Ngoại khoa chính tông viết: “Tước ban là Thận thủy không thể vinh hoa lên trên, hỏa trệ kết mà thành ban”. Bẩm tố tiên thiên bất túc, Thận thủy hư khuy, không thể vinh nhuận lên vùng đầu mặt; thủy khuy không chế ước được hỏa, hỏa nhiệt uất kết ở kinh mạch phát ra thành ban. Mùa xuân, mùa hạ, mặt trời rực rỡ, dương khí càng thịnh vượng hơn, Thận thủy bất túc càng rõ ràng hơn, vấn đề hỏa nhiệt uất kết ở huyết phận càng nghiêm trọng, cho nên vào mùa xuân, mùa hạ, dưới ánh mặt trời rực rỡ, tổn thương da của người bị nám rõ ràng càng nghiêm trọng hơn.
Điều 399, quyển 18 Thấp bệnh chư hậu sách Chư bệnh nguyên hậu luận viết: “Trên da mặt người ta, hoặc lấm chấm như hạt vừng đen, hoặc có màu sắc như trên bề mặt quả trứng chim, đó là do phong tà khách ở bì phu, đàm ẩm đọng ở tạng phủ sinh ra”. Đàm ẩm tích lại ở Tỳ Phế, dẫn đến Phế khi hư nhược, Phế chủ bì mao, khí hộ vệ bên ngoài không đầy đủ, cảm thụ phong tà, tà khí trở ngại kinh lạc, khí huyết không thể vinh nhuận cơ phu mà phát ra thành nám.
Phần Ngoại khoa sách Y tông kim giám nói: “Nám có hình dạng điểm nhỏ màu vàng nhạt là hỏa uất ở tông lạc, huyết phong tạo thành”. Hư hỏa hoặc thực hỏa uất lại ở huyết phận dẫn đến huyết nhiệt ứ trệ, lại thêm cảm thụ phong tà ở bên ngoài, phong tà cùng huyết nhiệt tác động lẫn nhau uất trở tông lạc, cơ phu không được nuôi dưỡng nên sinh ra các nốt ban.
Tóm lại: Thận thủy bất túc, hỏa nhiệt nội thịnh là cơ sở phát bệnh chủ yếu; vệ ngoại bất cố, cảm thụ phong tà là nhân tố thấu phát ra ngoài làm cho phát bệnh.
Khinh Chu lược dịch.
Hôm trước có cô em khóa dưới hỏi về nám trong Đông y, nhân đó tìm được 1 số tài liệu tham khảo, nay rảnh hơn nên dịch ra 1 đoạn để “trả nợ”, đồng thời chia sẻ cùng mọi người luôn. Tuy nguyên nhân bài này nói đến có thể chưa thật đầy đủ nhưng trên thực tế bản thân quan sát thấy đó đúng là những nguyên nhân rất quan trọng và có ý nghĩa rất lớn trong điều trị nám bằng Đông y. Còn phần về điều trị và dự phòng nữa xin để mấy hôm nữa, mong mọi người ủng hộ.
