19/10/2025
🤷♂️🎓 Minh Khôi mới vào lớp 1 chưa lâu. Trước kia, sau giờ tan trường ở mầm non, con chỉ việc tắm rửa, ăn uống và chơi những trò chơi yêu thích. Bây giờ, mỗi tối con lại có một lịch trình khác: con phải ngồi vào bàn, mở vở rồi viết bài sau bữa cơm. Học chưa được bao lâu, con bắt đầu lật đật, hết nghịch bút, lại lật cục tẩy, hoặc xin phép đi uống nước, đi vệ sinh … chỉ để rời bàn học.
👩🦰Một hôm, khi mẹ nhẹ nhàng nhắc: “Chú tâm hơn con nhé.”
Minh Khôi dừng lại, nhìn mẹ và hỏi:
🫨“MẸ ƠI, TẠI SAO PHẢI HỌC THẾ Ạ?”❓
Câu hỏi ấy không chỉ là một lời than vãn – mà là khởi đầu cho việc con muốn hiểu ý nghĩa việc học của chính mình. Ba mẹ đã bao giờ bắt gặp câu hỏi này chưa? Và ba mẹ đã trả lời con ra sao nhỉ?
📕Tại sao trẻ lại hỏi “Tại sao phải học?”
a) Việc đặt câu hỏi là dấu hiệu cho thấy con đang tìm kiếm câu trả lời
Khi con nói “Tại sao phải học?”, đó là lúc não bộ của trẻ bắt đầu đặt vấn đề: học vì ai? cho ai? và mình sẽ nhận được gì? Nếu chúng ta chỉ trả lời hời hợt: “Vì phải học” thì trẻ rất dễ cảm thấy việc học trở thành gánh nặng, mất động lực.
b) Giải mã hành vi – góc nhìn khoa học
Theo báo cáo của The Center on the Developing Child thuộc Harvard University: hệ thống thần kinh điều khiển động lực học tập của trẻ được hình thành từ rất sớm và chịu ảnh hưởng mạnh mẽ bởi trải nghiệm hàng ngày. Khi trẻ được khuyến khích khám phá tò mò tự nhiên và có môi trường hỗ trợ, động lực nội tại sẽ được tăng cường.
Một nghiên cứu từ thước đo “motivation to learn” chỉ ra rằng động lực học tập nội tại (intrinsic motivation) — tức là học vì sự thích thú, vì mục đích bản thân — có mối tương quan tích cực với thành tích học tập, hơn cả việc học chỉ vì điểm số hoặc vì bị ép buộc.
📗Cha mẹ nên nói gì khi con hỏi: “Tại sao phải học?”
a) Khám phá và kết nối với con: "học vì...."
✅ Hãy bắt đầu bằng câu hỏi: “Con nghĩ nếu con biết cái này, con sẽ dùng khi nào?”
✅ Tiếp lời: “Khi con viết văn chẳng hạn, con đang học cách sắp xếp ý tưởng, câu từ – và sau này khi con lớn hơn, con sẽ dùng điều đó để đọc những quyển sách con thích, hay diễn đạt điều mình nghĩ.”
✅ Tránh những câu chung chung: “Học để thành công” mà không kết nối với trải nghiệm cụ thể của con.
b) Lời giải thích theo độ tuổi
👉Lớp 1 (6–7 tuổi): “Con học để biết tự soạn ba lô, biết giờ học; sau này con có thể chọn môn mình thích.”
👉Từ 8–10 tuổi: “Học không chỉ để có điểm số mà để con hiểu, để con chọn điều mình muốn, để con cảm thấy mình có thể tự lập.”
Cùng con đặt câu hỏi mở: “Nếu con được chọn môn mình thích, con sẽ chọn gì?” → giúp con thấy rằng học là hành trình của mình, không chỉ chạy theo mong muốn của người lớn.
c) Chuyển hóa mục đích thành hành động cụ thể
🌟 Đặt “mục đích học” thành nhiệm vụ nhỏ: “Hôm nay con học môn Khoa học để biết cách hỏi & trả lời vì sao… Kết thúc bài học, con kể mẹ nghe 1 điều bất ngờ nhé.”
🌟 Gắn việc học với kỹ năng sống: “Việc viết bài không chỉ là để giáo viên chấm – mà để con biết cách giải quyết vấn đề, sau này viết email, viết bài, nói chuyện.”
🌟 Khuyến khích trẻ được chọn trong khả năng: “Con sẽ học vì muốn biết/ muốn giải được bài này,... mẹ sẽ giúp con tìm cách dễ hiểu.” Khi trẻ cảm thấy mình chủ động, động lực nội tại sẽ tăng mạnh.
📘 Hành động cha mẹ có thể làm ngay
👉Mỗi tối trước khi học, cha mẹ có thể nói 1 câu: “Hôm nay mình học để…” rồi con tiếp nối: “… vì con muốn biết…”. Việc này giúp con thấy mình có mục đích.
👉Khi thấy con bỏ lỡ hoặc than “chán” ba mẹ có thể hỏi: “Con có nhớ lúc nãy mình định ‘học để…’ không nhỉ? Mình cố gắng thêm chút nữa để hoàn thành mục tiêu này nhé.” Đây là cách cha mẹ động viên và nhắc nhở lại mục tiêu nhỏ cho con hôm nay.
👉Kết nối bài học với thực tế: khi đi mua đồ, hay nói: “Con nhìn cái cây này, nếu con hiểu học môn khoa học thì con có thể biết cách trồng và chăm sóc nó đấy…”
Nếu con làm sai hay điểm kém đừng chỉ nói: “Học lại đi” – hãy hỏi: “Con nghĩ mình đã sai ở đâu? Lần tới con sẽ làm gì để đạt kết quả tốt hơn/ học lại công thức gì để thử làm lại?”
📙 Ghi nhớ dành cho cha mẹ
Dấu hiệu con hỏi “Tại sao phải học?” là cơ hội, không phải dấu hiệu tiêu cực. Hãy cùng con trả lời câu hỏi này để việc học không chỉ là chuyện “phải làm”, mà là việc “con muốn”. Khi con học vì mình, vì tương lai và vì kỹ năng sống, mỗi trang sách không còn là gánh nặng mà là bước tiến của chính con.
Nuôi con không vội được đâu. Hãy cùng con từng bước khám phá mục đích học tập và con sẽ học với niềm vui thích khám phá, chứ không chỉ với trách nhiệm.
WINGS đồng hành cùng cha mẹ trong hành trình nuôi dưỡng kỹ năng sống và xây dựng cảm xúc tích cực cho con.
Theo dõi fanpage để cập nhật checklist, tips hữu ích và podcast mới mỗi tuần, giúp việc nuôi dạy con trở nên nhẹ nhàng hơn ba mẹ nhé.
---------------------------------
🌟 Phát triển Cảm xúc Xã hội cho An nhiên và Sức mạnh Nội Tâm – Well-being and Inner Growth for Social Emotional Development (WINGS) dành cho thế hệ người Việt trẻ 🌟
🛎 LIÊN HỆ WINGS
Hotline: 0941465048
Website: wingssel.vn
Email: wings.sel.vietnam@gmail.com
