25/04/2025
❓ BỊ MẮC GOUT THÌ NÊN ĂN GÌ?
ĐÂY CÓ LẼ LÀ CÂU HỎI KHIẾN CHO NHỮNG AI ĐANG BỊ GOUT LUÔN QUAN TÂM ĐỂ CẢI THIỆN CHẾ ĐỘ DINH DƯỠNG HÀNG NGÀY 👇👇👇
Hiểu rõ người bị gout nên ăn gì là một phần quan trọng trong kế hoạch kiểm soát gout dài hạn. Bởi lẽ, một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc điều trị và ngăn chặn các đợt bùng phát của gout chính là chế độ ăn uống. Vậy, người bị gout nên ăn gì để tốt cho sức khỏe? Đâu là danh sách những thực phẩm tốt cho người bị gout được nhiều chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị?
Gout là tình trạng rối loạn chuyển hóa purin trong cơ thể, đặc trưng bởi nồng độ acid uric trong máu tăng cao, dẫn đến sự lắng đọng các tinh thể monosodium urate trong khớp, gây sưng, viêm và bùng phát thành những cơn đau khớp mạn tính.
👉 Chế độ dinh dưỡng giúp kiểm soát gout như thế nào?
Purin là một hợp chất hữu cơ có thể được sản sinh tự nhiên trong cơ thể. Song, chúng cũng có thể đến từ những nguồn bên ngoài, chẳng hạn như thực phẩm. Do đó, thay đổi chế độ dinh dưỡng có thể hỗ trợ kiểm soát gout bằng cách cắt giảm hàm lượng purin dung nạp qua đường ruột, từ đó, hạ thấp nồng độ acid uric trong máu. Đồng thời cung cấp nhiều dưỡng chất có đặc tính kháng viêm để kiểm soát cơn đau hiệu quả.
Gout là một vấn đề mãn tính, có nghĩa là nó sẽ kéo dài đến suốt đời mà không thể được chữa khỏi hoàn toàn. Gout thường xuất hiện đột ngột và gây ra các cơn đau dữ dội ở các khớp, đặc biệt là ở khớp ngón chân, ngón tay, từ đó ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bị gout. Do đó, điều chỉnh chế độ dinh dưỡng để giảm thiểu tần suất và mức độ nghiêm trọng của các cơn đau do gout gây nên cũng là một phần quan trọng trong phác đồ kiểm soát gout mà người bị gout cần tuân thủ.
Điều chỉnh chế độ ăn uống KHÔNG PHẢI là cách chữa trị gout, mà chỉ có tác dụng làm giảm nguy cơ tái phát các cơn đau khớp và làm chậm quá trình tổn thương khớp.
❓ Bị gout nên ăn gì?
Để kiểm soát gout hiệu quả thông qua thực phẩm, bạn cần tăng cường ăn thực phẩm có đặc tính kháng viêm, giàu vitamin và chất chống oxy hóa. Đồng thời, hạn chế tiêu thụ các thực phẩm có khả năng gây tăng acid uric máu hoặc kích thích viêm, chẳng hạn như thực phẩm nhiều đường hoặc giàu đạm. Cụ thể như sau:
1️⃣ Gout nên ăn các thực phẩm có hàm lượng purin thấp
Acid uric được tạo ra khi cơ thể phân hủy một chất hóa học gọi là purin. Purin có thể xuất hiện tự nhiên trong cơ thể bạn, nhưng nó cũng được tìm thấy trong nhiều thực phẩm khác nhau, chẳng hạn như ngũ cốc, rượu bia, thịt xông khói, thịt gà tây, thịt bê, thịt nai, cá biển, nội tạng động vật,...
Do đó, người bị gout nên ăn gì chứa hàm lượng purin thấp để tránh làm tăng axit uric máu, gây viêm khớp? Một số thực phẩm chứa hàm lượng purine thấp, tốt cho người bị gout bao gồm: trứng, các loại hạt, sữa tách béo, đạm whey tinh chế và hầu hết các loại trái cây cùng rau củ quả.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, tiêu thụ các loại rau chứa nhiều purin, chẳng hạn như cải bó xôi, măng tây, bông cải xanh, các loại nấm và đậu,… không làm tăng nguy cơ mắc gout hoặc tần suất xuất hiện các các cơn đau khớp do gout. Do đó, người bị gout không cần phải kiêng khem quá mức các thực phẩm chay có hàm lượng purin cao.
2️⃣ Bị gout nên ăn các thực phẩm có ít fructose:
Fructose là một loại đường tự nhiên chứa nhiều trong các loại hoa quả và thức ăn công nghiệp có vị ngọt như trà sữa, nước ngọt, nước trái cây đóng hộp, bánh kẹo,…. Nghiên cứu cho thấy, quá trình chuyển hóa đường fructose tại gan làm suy giảm nồng độ phosphat nội bào, đồng thời kích thích acid uric hình thành.
Cụ thể, nghiên cứu chỉ rõ, sau khi ăn thực phẩm chứa đường fructose, nồng độ acid uric trong huyết thanh có thể tăng gấp 4 lần trong vòng 30 phút (từ 1 đến 4 mg/dl). Từ đó, làm tăng nguy cơ tái phát các cơn đau gout ở khớp ngón tay hoặc ngón chân. Do đó, người bị gout nên ăn gì chứa ít đường fructose? Một số loại hoa quả chứa ít đường fructose, an toàn cho người bị gout bao gồm: cam, chanh, quýt, bưởi, dứa, nho, dâu, việt quất, phúc bồn tử, anh đào,…
3️⃣ Người bị gout nên ăn các thực phẩm có GI thấp:
GI là viết tắt của “Glycemic Index” (chỉ số đường huyết), một số đo cho biết tốc độ mà một thực phẩm có thể làm tăng lượng đường glucose trong máu sau 2 giờ hấp thụ so với một thực phẩm tiêu chuẩn (thường là đường glucose hoặc bánh mì trắng). Như vậy, thực phẩm có GI thấp là những thực phẩm khiến lượng đường glucose trong máu tăng chậm sau khi ăn.
Người bị gout cần ăn nhóm thực phẩm có GI thấp vì hai mục đích, đó là ức chế viêm và ngăn ngừa nguy cơ tiểu đường. Cụ thể:
Ức chế viêm khi lượng đường trong máu tăng đột biến, hệ thống miễn dịch của bạn sẽ bắt đầu hoạt động. Các phân tử gây viêm, chẳng hạn như tế bào bạch cầu và cytokine, sẽ hoạt động mãnh liệt để kích thích sự phân hủy đường glucose. Kết quả là, những người có lượng đường trong máu cao có thể bị viêm khắp cơ thể và làm trầm trọng thêm triệu chứng viêm khớp do gout gây ra.
Phòng ngừa nguy cơ tiểu đường: Nghiên cứu cho thấy, người bị gout có nguy cơ mắc đái tháo đường cao hơn 36% so với người bình thường. Do đó, ưu tiên tiêu thụ thực phẩm có GI thấp để kiểm soát đường huyết là điều mà người bị gout nên thực hiện mỗi ngày, giúp giảm thiểu nguy cơ đái tháo đường.
Các loại thực phẩm có chỉ số GI thấp bao gồm: hầu hết các loại rau, đậu, hạt và ngũ cốc nguyên hạt (gạo lứt, yến mạch, lúa mì, kiều mạch và các chế phẩm liên quan).
4️⃣ Thực phẩm giàu vitamin C tốt cho người bị gout:
Thực phẩm giàu vitamin C (ascorbic acid) có thể giúp người bị gout theo 2 cơ chế sau:
Giảm nồng độ acid uric máu: Vitamin C kích thích thận tăng cường loại bỏ acid uric qua đường bài tiết. Từ đó, hỗ trợ hạ thấp nồng độ acid uric trong máu và cải thiện tần suất các cơn đau khớp do gout gây ra.
Giảm viêm: Nhờ đặc tính chống oxy hóa mạnh, vitamin C giúp bảo vệ các tế bào khỏi tổn thương do gốc tự do. Việc giảm thiểu tổn thương oxy hóa có thể giúp giảm viêm, một trong những tác nhân góp phần làm trầm trọng thêm các triệu chứng chính của gout.
Do đó, người bị gout nên ăn gì giàu vitamin C để cải thiện tình trạng gout?
Một số thực phẩm giàu vitamin C tốt cho người bị gout bao gồm: cam, chanh, quýt, bưởi, dâu, kiwi, ổi, cải bó xôi, bông cải xanh, ớt chuông, cà chua, khoai tây,...
5️⃣ 20 thực phẩm cho người bị gout:
Dưới đây là danh sách 20 thực phẩm an toàn cho người bị gout được nhiều chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị:
1. Sữa chua ít béo
Các nghiên cứu cho thấy sữa và các sản phẩm từ sữa, như sữa chua, phô mai có thể giúp làm giảm mức acid uric trong máu. Một số thành phần trong sữa, như orotic acid, có thể giúp giảm sự hấp thụ và tái hấp thụ acid uric và tăng sự bài tiết acid uric qua nước tiểu; từ đó, hạ thấp nồng độ acid uric máu, ngăn ngừa sự tái phát các cơn đau do gout.
2. Bị gout nên ăn trái cây có múi
Trái cây có múi giàu vitamin C. Dù gout không thể được điều trị dứt điểm nhưng việc bổ sung thực phẩm giàu vitamin C có thể giúp điều hòa nồng độ acid uric máu và cải thiện đáng kể các triệu chứng của gout. Một số trái cây có múi, tốt cho người bị gout bao gồm: cam, chanh, quýt, bưởi,...
3. Anh đào là thực phẩm tốt cho người bị gout
Quả anh đào chứa nhiều hợp chất chống oxy hóa anthocyanins, có tác dụng điều hòa nồng độ acid uric máu. Nhờ đó, tiêu thụ 10 quả cherry mỗi ngày được chứng minh có thể góp phần làm giảm tới 35% tần suất xuất hiện các cơn đau khớp do gout gây nên.
4. Người bị gout nên ăn các loại đậu
Protein là thành phần quan trọng giúp duy trì hoạt động sống của mọi tế bào. Do thực đơn hàng ngày của người bị gout đã bị loại bỏ rất nhiều protein từ các loại thịt, nên việc bổ sung nguồn protein từ các loại đậu cho cơ thể là điều cần thiết. Đậu, đặc biệt là đậu nành, đậu lăng và đậu trắng, chứa hàm lượng protein cao tương đương thịt nhưng nồng độ purine lại thấp hơn hẳn. Do đó, người bị gout nên ăn gì chứa nhiều đậu để kịp thời cung cấp đầy đủ protein cơ thể mà không làm gout tiến triển nặng thêm.
Lưu ý: một số loại đậu vẫn có hàm lượng purin tương đối cao. Do đó, người bị gout nên giới hạn liều lượng ăn đậu mỗi ngày ở mức dưới 30g/ngày. Trong trường hợp cần bổ sung nhiều protein hơn, người bị gout nên kết hợp bổ sung đạm từ trứng, sữa và các chế phẩm từ sữa (sữa chua, phô mai…) bên cạnh việc ăn đậu.
5. Uống đủ nước
Nước hỗ trợ cơ thể sản sinh đầy đủ dịch bôi trơn khớp, góp phần làm giảm các mảng bám acid uric ở khớp và ngăn ngừa những cơn đau tái phát. Mặt khác, nước còn giúp tăng cường tuần hoàn máu qua thận, hỗ trợ thận đào thải acid uric hiệu quả và hạ thấp nồng độ acid uric trong máu. Do đó, người bị gout nên uống đầy đủ nước, đảm bảo tiêu thụ ít nhất từ 1.5 – 2.0 lít/ngày để kiểm soát gout hiệu quả.
6. Cà phê
Cà phê có thể làm giảm nồng độ acid uric trong cơ thể thông qua 2 cơ chế, đó là vừa làm tăng tốc độ cơ thể bài tiết acid uric ở thận, vừa đóng vai trò ức chế xanthine oxidase, một loại enzyme giúp cơ thể chuyển hóa purin và phân hủy purin trong cơ thể. Nhờ đó, bổ sung cà phê được chứng minh là có thể làm giảm đáng kể nồng độ acid uric trong máu, giúp người bệnh kiểm soát tốt các triệu chứng của gout.
7. Quả bơ
Quả bơ chín chứa nhiều axit béo omega-3. Nghiên cứu cho thấy, gia tăng nồng độ axit béo omega-3 trong cơ thể giúp giảm tần suất xuất hiện các cơn đau kịch phát do gout gây nên, hỗ trợ người bị gout cải thiện chất lượng cuộc sống trong quá trình điều trị. Do đó, người bị gout nên ăn gì đó có bơ trong thành phần dinh dưỡng, chẳng hạn như sinh tố bơ, salad bơ hoặc kem bơ.
8. Cá hồi
Cá hồi chứa nhiều axit béo omega-3, loại chất béo lành mạnh có khả năng chống viêm, hỗ trợ “xoa dịu” các cơn đau do gout gây ra. Lưu ý, tiêu thụ cá hồi có thể làm tăng nồng độ acid uric trong máu, nhưng lợi ích sức khỏe khi ăn chúng ở mức độ vừa phải (2 – 3 lần/tuần), nếu ăn nhiều quá có thể gây viêm khớp do tăng acid uric máu. Vì thế, người bị gout nên ăn cá hồi ở hàm lượng vừa phải, và tốt nhất là nên hỏi ý kiến của bác sĩ về hàm lượng tiêu thụ cá hồi an toàn.
9. Dầu ô liu, dầu thực vật nguyên chất
Tương tự như quả bơ và cá hồi, dầu ô liu cũng chứa nhiều chất béo omega – 3, có tác dụng hỗ trợ giảm viêm, đồng thời cải thiện cả tần suất lẫn mức độ đau khớp. Do đó, người bị gout nên ăn dầu ô liu, chẳng hạn như salad trộn dầu ô liu, cá áp chảo dầu ô liu,… và dùng loại dầu này để thay thế cho những loại dầu công nghiệp hoặc mỡ động vật trong khẩu phần ăn hàng ngày.
10. Rau lá xanh là thực phẩm tốt cho người bị gout
Rau xanh chứa nhiều chất chống oxy hóa, như vitamin C, E, K, carotenoids và flavonoids, hỗ trợ cơ thể giảm viêm bằng cách bảo vệ tế bào khỏi những tổn thương do sự tấn công của gốc tự do. Mặt khác, rau xanh còn là nguồn chất xơ dồi dào, hỗ trợ cơ thể hạn chế hấp thu chất béo và kiểm soát cân nặng hiệu quả. Đây là một lợi ích sức khỏe vô cùng quan trọng bởi tình trạng thừa cân – béo phì có thể làm gout tiến triển nặng hơn.
11. Bị gout nên ăn các loại quả mọng
Trong thế giới các loại trái cây thì nhóm quả mọng (dâu tây, việt quất, phúc bồn tử, nho, mơ, anh đào…) được xem là nhóm thực phẩm tốt cho người bị gout bởi chúng chứa hàm lượng đường fructose ít hơn các loại hoa quả khác. Bên cạnh đó, các loại quả mọng còn chứa nhiều hợp chất chống oxy hóa thuộc nhóm flavonoids, điển hình như anthocyanin, có thuộc tính kháng viêm mạnh, giúp giảm sưng đau do viêm ở các khớp.
12. Trà xanh là thực phẩm cho người bị gout
Trà xanh là thực phẩm tốt cho người bị gout mà bạn không nên bỏ lỡ bởi chúng chứa nhiều chất chống oxy hóa mạnh, thuộc nhóm catechins, trong đó nổi bật nhất là epigallocatechin gallate (EGCG). EGCG trong trà xanh đã được chứng minh có tác dụng chống viêm mạnh, giúp giảm viêm ở các khớp và giảm cảm giác đau ở người bị gout.
13. Bông cải xanh
Bông cải xanh chính là thực phẩm cho người bị gout được nhiều chuyên gia khuyến nghị nhờ hàm lượng purin cực kỳ thấp. Trung bình 100g bông cải xanh chỉ chứa khoảng 70mg purin. Trong khi đó, thực phẩm phải chứa trên 300mg mới được xếp vào nhóm thực phẩm kém an toàn cho người bị gout. Bên cạnh đó, bông cải xanh còn chứa nhiều vitamin C, hỗ trợ kiểm soát nồng độ acid uric máu trong ngưỡng an toàn.
14. Ngũ cốc nguyên hạt
Mặc dù ngũ cốc nguyên hạt (yến mạch, lúa mì, gạo lứt, đại hoàng…) chứa hàm lượng purin cao. Tuy nhiên, tiêu thụ ngũ cốc nguyên hạt lại đem đến nhiều lợi ích sức khỏe cho người bị gout hơn là những rủi ro liên quan đến purin.
Cụ thể, nhờ chứa hàm lượng chất xơ cao, tiêu thụ ngũ cốc nguyên hạt giúp bạn điều hòa đường huyết. Theo nghiên cứu, việc cải thiện chỉ số đường huyết có thể làm giảm nồng độ acid uric trong cơ thể. Từ đó, hỗ trợ ngăn ngừa gout bùng phát, đồng thời làm giảm nguy cơ mắc các vấn đề về tim mạch, đột quỵ, tiểu đường loại 2 và béo phì.
15. Tỏi
Nghiên cứu cho thấy, sự hiện diện của hợp chất S-allyl cysteine có trong tỏi có khả năng làm giảm nồng độ acid uric trong cơ thể bằng cách ức chế xanthine oxidase – một loại enzyme trực tiếp phân giải purin thành acid uric. Không những thế, một số nghiên cứu còn phát hiện rằng tỏi có đặc tính khử purin trong cá – một loại thực phẩm chứa hàm lượng purin cao. Do đó, bên cạnh việc ăn tỏi trực tiếp, bạn có thể ưu tiên dùng tỏi để ướp thực phẩm để hỗ trợ khử bớt purin trong khẩu phần ăn của mình.
16. Táo là thực phẩm tốt cho bị gout
Táo là một nguồn thực phẩm cho người bị gout được nhiều chuyên gia khuyến nghị vì chúng chứa ít purin. Trong khi đó, táo lại chứa nhiều chất chống oxy hóa tốt như quercetin và vitamin C. Nếu quercetin hỗ trợ cải thiện các triệu chứng viêm thì vitamin C lại kích thích thận tăng cường đào thải acid uric qua đường tiết niệu. Do đó, người bị gout nên ăn táo làm thành phần chính để hỗ trợ cải thiện hiệu quả kiểm soát gout.
17. Chuối
Tương tự như táo, chuối cũng chứa ít purin và nhiều vitamin C, chúng trở thành một loại thực phẩm cho người bị gout được nhiều chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị. Bên cạnh đó, chuối còn chứa nhiều kali, một khoáng chất quan trọng giúp duy trì sự cân bằng nước và ion trong cơ thể, hỗ trợ thận hoạt động hiệu quả hơn trong việc lọc và loại bỏ acid uric dư thừa.
18. Dứa
Trong dứa chứa nhiều bromelain, một enzyme được biết là có tác dụng kháng viêm và giảm đau mạnh mẽ. Nghiên cứu cho thấy, bổ sung bromelain có thể hỗ trợ làm giảm các triệu chứng đau do viêm khớp cấp tính, từ đó, hỗ trợ người bị gout kiểm soát các cơn đau hiệu quả.
19. Trứng
Trứng là một nguồn thực phẩm vừa cung cấp hàm lượng protein và chất chống oxy hóa dồi dào, vừa chứa ít purin nên rất an toàn với sức khỏe người bị gout. Nghiên cứu cho thấy, việc tiêu thụ trứng không hề làm tăng nguy cơ bùng phát các cơn đau khớp cấp tính ở người bị gout. Do đó, bạn có thể an tâm tiêu thụ trứng (ở hàm lượng vừa phải) mà không lo ngại nồng độ acid uric máu tăng cao.
20. Thịt gà bỏ da
Thịt gà bỏ da là một nguồn đạm “hoàn chỉnh”, cung cấp đầy đủ cả 9 loại axit amin thiết yếu cho cơ thể. Bên cạnh đó, nạc gà còn chứa nhiều selen, một khoáng chất được chứng minh giúp tăng cường miễn dịch và kháng viêm hiệu quả. Song, bạn cần lưu ý, bất chấp những lợi ích sức khỏe nêu trên, thịt gà vẫn là một nguồn thực phẩm chứa hàm lượng purin ở mức trung bình. Do đó, người bị gout cần tiêu thụ loại thịt này một cách cẩn trọng.
Cụ thể, theo Trung tâm Y tế Đại học Pittsburgh khuyến nghị, người bị gout có thể ăn tới 177g/ngày với khối lượng khẩu phần ăn không nên vượt quá 85g gà/cữ. Bên cạnh đó, trước và sau khi ăn thịt gà, bạn cần uống khoảng 200ml nước để hỗ trợ thận đào thải acid uric hiệu quả, giúp ngăn ngừa sự tích tụ các tinh thể acid uric gây viêm khớp.
Nếu các triệu chứng gout của bạn gần đây trở nên trầm trọng hơn, hãy loại bỏ thịt gà khỏi chế độ ăn uống của bạn cho đến khi cơn bùng phát của bạn thuyên giảm.
Lưu ý khác:
Uống nhiều nước (2 – 3 lít/ngày) cũng góp phần làm giảm nguy cơ bùng phát các cơn đau khớp do gout.
Việc duy trì cân nặng ổn định và tránh tăng cân đột ngột cũng hỗ trợ ngăn ngừa gout tiến triển nặng.
Trong mọi trường hợp, việc quyết định người bị gout nên ăn gì, ăn với hàm lượng bao nhiêu, cần được chuyên gia dinh dưỡng thăm khám và tư vấn trực tiếp.
Lưu ý trong chế độ ăn của người bị gout:
Xây dựng thực đơn chi tiết cho người bị gout cần sự tư vấn trực tiếp từ các chuyên gia dinh dưỡng
Trên đây là những lưu ý quan trọng trong việc xây dựng chế độ dinh dưỡng cho người mắc gout. Hy vọng thông qua bài viết, bạn đã phần nào hình dung được người bị gout nên ăn gì tốt cho sức khỏe, hỗ trợ cải thiện tần suất bùng phát của những cơn đau khớp cấp tính.
Tóm lại, dù gout là một tình trạng mãn tính nhưng bạn hoàn toàn có thể kiểm soát và cải thiện tình trạng sức khỏe thông qua việc xây dựng một chế độ ăn uống khoa học. Việc hiểu rõ người bị gout nên ăn gì không chỉ giúp bạn giảm thiểu các triệu chứng đau nhức hiện có, mà còn hỗ trợ phòng ngừa những cơn đau khớp tái phát trong tương lai.
