16/08/2025
UNG THƯ IN A NUTSHELL: Ung thư tuyến tiền liệt - Khi trục trặc ‘tuyến nhỏ’ gây vấn đề lớn
Ung thư tuyến tiền liệt là một trong những loại ung thư phổ biến nhất ở nam giới, đặc biệt ở nhóm tuổi trên 50. Nghe ung thư tuyến tiền liệt, nhiều bạn nghĩ "bệnh của người lớn". Nhưng sự thật là, căn bệnh này lại có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng nếu bị lờ đi. Không chỉ có nguy cơ di căn đến xương, việc điều trị ung thư tuyến tiền liệt còn có thể ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống tình cảm rất nhiều, cụ thể là khả năng bumbalumbum đó nha.
💢 UNG THƯ TUYẾN TIỀN LIỆT LÀ GÌ?
Tuyến tiền liệt là một tuyến nhỏ nằm dưới bàng quang và trước trực tràng, có vai trò sản xuất tinh dịch nuôi dưỡng và vận chuyển tinh trùng.
Ung thư tuyến tiền liệt xảy ra khi tế bào tuyến tiền liệt tăng sinh bất thường, mất kiểm soát, tạo thành khối u. Đối với những trường hợp có nguy cơ thấp, bệnh có thể được kiểm soát hiệu quả thông qua việc giám sát chủ động (active surveillance) mà không cần điều trị ngay lập tức.Ung thư tuyến tiền liệt có 2 dạng chính:
1. Ung thư khu trú (Localized) – tế bào ung thư chỉ tồn tại trong tuyến tiền liệt.
2. Ung thư tiến triển (Advanced/Metastatic) – tế bào ung thư đã lan ra hạch bạch huyết hoặc các cơ quan khác (thường là xương).
❓ NGUYÊN NHÂN VÀ YẾU TỐ NGUY CƠ
Các nghiên cứu chỉ ra rằng ung thư tuyến tiền liệt có thể do nhiều yếu tố kết hợp, bao gồm gen và cộng hưởng từ lối sống:
1. Tuổi tác: Nguy cơ tăng mạnh sau 50 tuổi, đặc biệt trên 65.
2. Tiền sử gia đình & Di truyền: Nếu cha hoặc anh/em trai mắc bệnh, nguy cơ cao hơn gấp 2–3 lần. Cụ thể như dột biến gen BRCA1/BRCA2 (cũng là nguyên nhân gây ung thư vú ở nữ giới) hoặc hội chứng Lynch làm tăng nguy cơ.
3. Chủng tộc: Nam giới da đen có tỷ lệ mắc và tử vong cao hơn, trong khi người châu Á có tỷ lệ thấp hơn.
4. Viêm nhiễm: Viêm nhiễm mãn tính trong tuyến tiền liệt được xem là một yếu tố àm tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt và có thể thúc đẩy sự phát triển của bệnh.
5. Lối sống & Chế độ ăn uống: Một số nghiên cứu gợi ý rằng lối sống có thể ảnh hưởng đến nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt, dù bằng chứng chưa thật sự chắc chắn. Chế độ ăn nhiều thịt đỏ, béo phì và ít vận động được ghi nhận có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
👀 DẤU HIỆU CẦN CẢNH GIÁC
Ở giai đoạn sớm, ung thư tuyến tiền liệt thường không có triệu chứng. Khi khối u lớn dần, bệnh nhân có thể gặp:
- Tiểu khó, tiểu ngắt quãng, tia tiểu yếu
- Tiểu nhiều lần, đặc biệt về đêm
- Tiểu buốt, tiểu ra máu hoặc tinh dịch có máu
- Cảm giác tiểu không hết
Giai đoạn muộn hơn sẽ xuất hiện:
- Đau lưng, đau hông, đau xương
- Gãy xương bất thường (do di căn xương)
- Sụt cân, mệt mỏi, chán ăn
🛡️ PHÒNG NGỪA & TẦM SOÁT
Không có cách phòng tránh tuyệt đối, nhưng bạn có thể giảm nguy cơ và phát hiện sớm bằng cách chủ động thay đổi lối sống và tầm soát định kỳ.
1. Phòng ngừa: Duy trì lối sống lành mạnh bằng cách bỏ thuốc lá, tập thể dục thường xuyên và kiểm soát cân nặng có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.
2. Tầm soát định kỳ:
- Xét nghiệm máu PSA (Prostate-Specific Antigen) và khám trực tràng bằng tay (DRE) kết hợp với các công cụ chẩn đoán hiện đại hơn như chụp MRI tiền liệt tuyến và các biomarker tiên tiến (PCA3, PHI) để đánh giá chính xác nguy cơ và tránh chẩn đoán quá mức.
- Khuyến nghị: Nam giới ≥ 50 tuổi, hoặc ≥ 45 tuổi nếu có yếu tố nguy cơ cao nên thảo luận với bác sĩ về việc tầm soát.
❤️ LỜI NHẮN NHỎ TỪ CORTAN
Ung thư tuyến tiền liệt không chỉ là bệnh của người cao tuổi – nhiều trường hợp ở tuổi 40–50 đã được ghi nhận. Tầm soát định kỳ và lối sống lành mạnh là “lá chắn” tốt nhất nhé các bạn nam ơi !
📌 Theo dõi CorTan để không bỏ lỡ những nội dung mới nhất của series “Ung thư in a Nutshell” nha!
❤️ Tým luôn bên bạn - mỗi bài viết là một bước gần hơn với hiểu biết, phòng ngừa và yêu thương bản thân!
📚 Nguồn tham khảo :
1. Bệnh viện K. (n.d.). Ung thư tiền liệt tuyến và những điều bạn không nên chủ quan. https://benhvienk.vn/ung-thu-tien-liet-tuyen-va-nhung-dieu-ban-khong-nen-chu-quan
2. Bệnh viện Tâm Anh. (n.d.). Ung thư tuyến tiền liệt. https://tamanhhospital.vn/ung-thu-tuyen-tien-liet
3. Cuzick, J., Thorat, M. A., Andriole, G., Brawley, O. W., Brown, P. H., Culig, Z., ... & Wolk, A. (2014). Prevention and early detection of prostate cancer. The lancet oncology, 15(11), e484-e492. https://www.thelancet.com/journals/lanonc/article/PIIS1470-2045(14)70211-6/fulltext?fromsource=nelm&code=lancet-site
4. Newcomb LF, Schenk JM, Zheng Y, et al. Long-Term Outcomes in Patients Using Protocol-Directed Active Surveillance for Prostate Cancer. JAMA. 2024;331(24):2084–2093.doi:10.1001/jama.2024.6695
5. Lincoln T. G. L. (2024, July 23). Ung thư tuyến tiền liệt: nguyên nhân, rủi ro & điều trị. MEH.https://www.mountelizabeth.com.sg/vi/healthplus/article/understanding-prostate-cancer.
6. Litwin, M. S., & Tan, H. J. (2017). The diagnosis and treatment of prostate cancer: a review. Jama, 317(24), 2532-2542. https://jamanetwork.com/journals/jama/article-abstract/2633921
7. Porzycki, P., & Ciszkowicz, E. (2020). Modern biomarkers in prostate cancer diagnosis. Central European journal of urology, 73(3), 300. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7587476/
______________________
💌Mọi ý kiến đóng góp, thắc mắc về thông tin bài đăng xin vui lòng liên hệ:
Nguyễn Hoàng Thanh Thảo - Trưởng ban Truyền thông, Điều hành kế hoạch
- Email: thanhthaonguyen291002@gmail.com
- SĐT: 0901378597
______________________
Official Fanpage: https://www.facebook.com/cortan.org
Website: https://sites.google.com/view/cortanhoc
Gmail: timpodcast.cortan@gmail.com
Facebook & YouTube: CorTan - Heart of Cancers