19/11/2025
🔰Các đơn vị mạc cơ chuyển động ra trước và ra sau của chi dưới
🔰Lựa chọn huyệt điều trị/trung tâm phối hợp lực (CC)
📌Đơn vị mạc cơ chuyển động ra trước của chi dưới
✅️Mf unit ante-coxa (an-cx) (háng): Đưa đùi về phía trước.
Gồm các sợi cơ đơn khớp (cơ lược, cơ khép dài) và đa khớp (cơ thắt lưng chậu, cơ căng cân đùi, cơ may, cơ thon).
Trung tâm phối hợp (cc) nằm trên cơ lược và cơ thắt lưng chậu, bên dưới dây chằng bẹn. Tương ứng với huyệt XUNG MÔN (SP 12) và điểm kích hoạt của cơ lược.
✅️Mf unit ante-genu (an-ge) (đầu gối): Đưa đầu gối về phía trước. Gồm các sợi cơ đơn khớp (cơ rộng trong, giữa và ngoài) và đa khớp (cơ thẳng đùi). Cc nằm trên cơ rộng giữa, giữa đùi. Tương ứng với huyệt PHỤC THỐ (ST 32) và điểm kích hoạt của cơ tứ đầu đùi.
✅️Mf unit ante-talus (an-ta) (cổ chân): Gấp mu bàn chân. Gồm các sợi cơ đơn khớp (cơ chày trước) và đa khớp (cơ duỗi ngón cái dài và cơ duỗi các ngón dài). Cc nằm trên cơ chày trước, giữa cẳng chân. Tương ứng với huyệt THƯỢNG CỰ HƯ (ST 37) và điểm kích hoạt của cơ chày trước.
✅️Mf unit ante-pes (an-pe) (bàn chân): Nâng bàn chân/ngón cái lên và ra trước. Gồm các sợi cơ đơn khớp (cơ duỗi ngón cái ngắn) và đa khớp (cơ duỗi ngón cái dài và cơ duỗi các ngón dài). Cc nằm trên cơ duỗi ngón cái ngắn, giữa xương đốt bàn chân thứ nhất và thứ hai. Tương ứng với huyệt THÁI XUNG (LR 3) và điểm kích hoạt của cơ duỗi ngón cái ngắn.
📌Đơn vị mạc cơ chuyển động ra sau (Retromotion) của chi dưới
✅️Mf unit retro-coxa (re-cx) (háng): Đưa đùi ra sau. Gồm các sợi cơ đơn khớp (cơ mông lớn) và đa khớp (cơ bán gân, cơ nhị đầu đùi, cơ bán màng). Cc nằm trên cơ mông lớn, phía trên dây chằng cùng củ. Tương ứng với huyệt BẠCH HOÀN DU (BL 30) và điểm kích hoạt dưới của cơ mông lớn.
✅️Mf unit retro-genu (re-ge) (đầu gối): Đưa cẳng chân ra sau. Gồm các sợi cơ đơn khớp (đầu ngắn cơ nhị đầu đùi) và đa khớp (đầu dài cơ nhị đầu đùi, cơ bán gân, cơ bán màng và phần gần cơ bụng chân). Cc nằm giữa đùi, phía trong cơ nhị đầu đùi. Tương ứng với huyệt ẤN MÔN (BL 37) và điểm kích hoạt của các cơ mặt sau đùi.
✅️Mf unit retro-talus (re-ta) (cổ chân): Nhón gót chân. Gồm các sợi cơ đơn khớp (cơ dép) và đa khớp (cơ bụng chân, cơ gấp các ngón dài và các cơ mác). Cc nằm trên cơ tam đầu (cơ bụng chân và cơ dép) cẳng chân, giữa cẳng chân và hơi hướng về phía các cơ mác. Tương ứng với huyệt PHI DƯƠNG (BL 58) của cơ dép.
✅️Mf unit retro-pes (re-pe) (bàn chân): Chức năng và Hoạt động: Đơn vị Mf retro-pes (re-pe) thực hiện chuyển động lùi của bàn chân, đặc biệt là giai đoạn đẩy chân đi với phần bên của bàn chân. Phần fascia của đơn vị này liên tục với fascia của cơ tam đầu cẳng chân
Các Sợi Cơ Tham Gia:
Sợi cơ đơn khớp (monoarticular): Bao gồm cơ dạng ngón út và cơ gấp ngón út ngắn của bàn chân
Sợi cơ hai khớp (biarticular): Bao gồm cơ mác ngắn, cơ này bám vào nền của xương bàn chân thứ năm, từ đó cơ gấp ngắn có nguồn gốc.
Trung Tâm Phối Hợp (cc): Trung tâm phối hợp của các lực này nằm trên cơ gấp ngắn và cơ dạng ngón út của bàn chân.
Các Điểm Tương Ứng: Trung tâm phối hợp (cc) của đơn vị retro-pes này tương ứng với:
◦ Điểm châm cứu: huyệt KINH CỐT (BL 64)
◦ Điểm kích hoạt (trigger point): Điểm kích hoạt của cơ dạng ngón út
🔰Nhắc lại về TRUNG TÂM PHỐI HỢP LỰC (CC) VÀ TRUNG TÂM CẢM NHẬN (CP)
"CC" và "CP" là hai khái niệm cơ bản và quan trọng trong phương pháp Thao tác mạc cơ (Fascial Manipulation - FM) do tác giả Luigi Stecco phát triển, được sử dụng để xác định và điều trị trong mạng lưới fascia của cơ thể.
✅️1. Centres of Coordination (CCs) – Trung Tâm Phối Hợp
CCs là các điểm trọng yếu trên fascia nơi việc điều trị mạc cơ được thực hiện.
Định nghĩa và Vị trí:
• CC là nơi các lực vector cơ học hội tụ: Đây là điểm nơi các lực đơn hướng hoặc vector cơ hội tụ lại trên fascia trong quá trình co cơ. Chúng được ví như người điều khiển xe ngựa La Mã (Roman chariot).
• Vị trí giải phẫu: CC nằm giữa các lớp fascia sâu, thường nằm trên fascia bao phủ bụng cơ. Vị trí này cho phép CC phối hợp hành động của các sợi cơ đơn khớp (monoarticular) và hai khớp (biarticular) cùng hướng.
• Chức năng: CC phối hợp các chuyển động đơn hướng mạnh mẽ.
• Danh pháp: CC được đặt tên bằng cách kết hợp hướng chuyển động (ví dụ: AN - Antemotion, RE - Retromotion) với tên phân đoạn cơ thể (ví dụ: CX - hip, CL - neck). Ví dụ, AN-CX là điểm kiểm soát chuyển động tiến (forward movement) ở vùng hông.
Ý nghĩa lâm sàng:
• CC là nơi căng thẳng tích tụ (tension accumulates) do các vector lực trong fascia bị rối loạn.
• Sự đặc hóa (densification) của fascia tại CC có thể làm rối loạn chức năng của thoi cơ.
• Khi CC bị đặc hóa, nó có thể gây ra đau phản xạ (referred pain) đến vùng CP.
✅️2. Centres of Perception (CPs) – Trung Tâm Cảm Nhận
CPs là các khu vực mà bệnh nhân cảm thấy đau và là kết quả của sự rối loạn tại CC.
Định nghĩa và Vị trí:
• Vị trí và Vai trò: CP là nơi cảm nhận chuyển động xảy ra tại khớp. Nó tương quan với khu vực mà bệnh nhân than phiền về cơn đau.
• Giải phẫu: CP thường nằm ở vị trí xa (distal) so với CC, xung quanh khớp. Khu vực này bao gồm bao khớp, dây chằng và gân
• Chức năng: CP chứa các thụ thể cơ học
Ý nghĩa lâm sàng:
• CP trở nên đau khi các lực đơn hướng của Đơn vị Myofascia (MFU) không được đồng bộ hóa (do CC bị đặc hóa).
• Sự không đồng bộ này gây ra lực kéo không thích hợp hoặc quá mức lên các thụ thể cơ học nằm ở vùng CP.
• Nhà trị liệu có thể kích hoạt cơn đau bằng cách kiểm tra chức năng thụ động, kháng lực hoặc chủ động tại vùng CP
✅️Tóm lại, trong phương pháp FM, CC là nguyên nhân cơ học (vùng fascia bị đặc hóa và mất khả năng trượt), và CP là triệu chứng (nơi cơn đau được cảm nhận do CC bị rối loạn chức năng). Việc điều trị tập trung vào việc giải phóng sự đặc hóa tại các điểm CC để khôi phục chức năng của fascia.
📝Tổng hợp: bs NNguyễn An PhápPPhòng khám YHCT Bs Pháp
