01/12/2024
Cách lên công thức cho xà phòng khá đặc biệt, không giống các sản phẩm khác.
Mỗi loại dầu/mỡ động thực vật đều có axit béo, nhưng cụ thể là những axit béo nào và liều lượng ra sao thì rất khác nhau. Điều này khiến khả năng phản ứng của loại dầu/mỡ đó với xút khác nhau.
Khả năng phản ứng được hiểu gồm:
- Mỗi loại dầu cần một lượng xút khác nhau để phản ứng hết lượng acid béo trong nó thành xà phòng
- Sau phản ứng xà phòng hóa tạo thành muối kiềm, tính chất (về độ dưỡng, làm sạch, tạo bọt...) của xà phòng từ các loại dầu là không giống nhau.
Duới đây là một số khái niệm khi lên công thức cho xà phòng mà bạn cần nắm được:
1, Chỉ số xà phòng hóa (SAP Value). Lượng xút cần thiết để phản ứng hết hoàn toàn lượng dầu, mỡ trong phản ứng xà phòng hóa.
Ví dụ: Chỉ số xà phòng hóa của dầu Olive là 0.135 với NaOH và 0.190 với KOH có nghĩa là với 1 gram dầu Olive cần 0.135 gram NaOH hoặc 0.190 gram KOH để phản ứng hết hoàn toàn trong phản ứng xà phòng hóa.
2, Superfat (SF). Lượng chất béo thừa ra sau phản ứng xà phòng hóa. Superfat được tính theo phần trăm (%). Tức là nếu công thức của bạn có superfat 3% có nghĩa là trong mẻ xà phòng đó có 3% lượng dầu không phản ứng. 3% dầu này sẽ có vai trò dưỡng da, khả năng dưỡng phụ thuộc vào loại dầu mà bạn dùng để superfat. Tức là bạn có thể dùng những kiến thức về vai trò của các loại dầu thực vật đối với da để quyết định sử dụng dầu nào làm dầu superfat trong xà phòng của bạn. Thông thường, xà phòng handmade có lượng superfat là 2 – 8%. Superfat cao thì khả năng dưỡng của xà phòng là cao, nhưng cũng khiến bánh mềm, ít bọt và nhanh hỏng.
Độ dưỡng (Conditioning). Là trạng thái tốt của da (được thể hiện bằng sự mềm mại, dịu nhẹ và cảm giác da được dưỡng). Độ dưỡng của một loại dầu trong xà phòng là do một vài yếu tố như:
- Muối của axit béo tạo thành có khả năng dưỡng
- Trong các loại dầu mỡ tồn tại những thành phần không phải axit béo, những thành phần này không phản ứng với xút và cũng mang đến cho xà phòng một khả năng dưỡng nhất định
3, Độ cứng (Hardness). Bánh xà phòng tạo ra cứng hay mềm được thể hiện ở chỉ số này. Bánh cứng thường đi liền với lâu hao
4, Khả năng rửa sạch (Cleansing). Khả năng rửa trôi của xà phòng được giải thích như sau:
- Muối kiềm có vai trò kết hợp dầu và nước. Phân tử muối kiềm có một đầu ưa nước (có nơi giải thích là “đói nước”), một đầu ưa dầu (“đói dầu”). Trên da chúng ta có một lượng dầu thừa, đi kèm bã nhờn và bụi bẩn. Khi da tiếp xúc với xà phòng và nước, đầu ưa dầu sẽ bám lấy hợp chất này, trong khi đầu ưa nước sẽ gặp nước và được nước bọc lại và bị cuốn đi theo dòng nước.
- Một số loại muối kiềm có thể có đầu “rất đói nước”. Sử dụng xà phòng (hoặc chất tẩy rửa) có tỉ lệ lớn các loại muối kiềm này có thể khiến không chỉ lớp dầu bẩn, dầu thừa trôi đi, mà còn tác động vào cả lớp màng dầu bảo vệ của da.
5, Khả năng tạo bọt (lather).
- Bubbly lather: miêu tả lớp bọt có những b**g bóng to. Chỉ số “bubbly” cao là trong phần bọt tạo ra rất nhiều b**g bóng to phủ kín và dầy tay/da. Xà phòng với 100% dầu dừa có thể cho dầy bọt lớn.
- Creamy lather: miêu tả lớp bọt gồm những hạt bọt mịn, nhỏ và lâu vỡ. Xà phòng với 100% dầu olive có thể cho ra bọt như thế này.
**ghandmade
