23/03/2024
Đa hình kiểu gen CYP2C19 ảnh hưởng đến hiệu quả PPI?
Dưới đây là Thông tin và quan điểm của Rx:
1. PPI trải qua quá trình chuyển hóa mạnh ở gan nhờ hệ thống enzyme Cytochrome P450 (CYP), đặc biệt là qua CYP2C19. Có hơn 20 biến thể của gen CYP2C19 đã được phát hiện, đồng thời dược động học và dược lực học (tức là pH trong dạ dày) của PPI khác nhau tùy theo kiểu gen CYP2C19.
-----------------------------------------
2. Có thể phân loại thành ba kiểu thường thấy:
1️⃣ chuyển hóa nhanh (Extensive metaboliser - EM)
2️⃣ chuyển hóa trung gian (Intermediate metaboliser - IM)
3️⃣ chuyển hóa kém (Poor metaboliser - PM)
Dựa trên alen bình thường của CYP2C19 (*1) và hai alen đột biến (*2 và * 3). Ở PM, nồng độ PPI huyết tương tăng rõ rệt và khả năng ức chế acid của PPI mạnh hơn so với EM và IM.
Mặt khác, khả năng ức chế acid ở EM yếu so với IM và PM, do đó, trên những người có mang kiểu gen EM hiệu quả của các PPI sẽ hạn chế hơn so với IM và PM, cho thấy rằng Kiểu gen CYP2C19 ảnh hưởng lớn đến sự thành công của điều trị PPI đặc biệt trong phác đồ điều trị Helicobacter pylori cần hiệu quả PPI để nâng pH trong quá trình điều trị.
-----------------------------------------
3. Tại Việt Nam, tỷ lệ EM, IM và PM chiếm lần lượt khoảng 40%, 40% và 20%.
▶️ Omeprazole và Lansoprazole là PPI thế hệ đầu tiên và được chuyển hóa chủ yếu bởi CYP2C19 và CYP3A4. Do đó, có sự khác biệt lớn về nồng độ Omeprazole và Lansoprazole trong huyết tương giữa các kiểu gen CYP2C19 và những khác biệt này ảnh hưởng đến mức độ ức chế bài tiết acid.
▶️ Rabeprazole được chuyển hóa chủ yếu qua con đường không enzyme với sự tham gia nhỏ của CYP2C19 và CYP3A4. Do đó, hoạt tính ức chế acid của Rabeprazole ít bị ảnh hưởng bởi kiểu gen CYP2C19 hơn Omeprazole hoặc Lansoprazole.
▶️ Esomeprazole, đồng phân S của Omeprazole, cũng ức chế bài tiết acid hiệu quả hơn Omeprazole. Một trong những giải thích có thể có của Esomeprazol là trong liều đầu tiên, Esomeprazol có thể được chuyển hoá chủ yếu qua CYP2C19 và CYP3A4 (hình thành sản phẩm Esomeprazol sulphone). Chính sản phẩm chuyển hoá Esomeprazol sulphone đã ức chế con đường chuyển hoá Esomeprazol qua con đường CYP2C19 ở những liều lặp lại tiếp theo, do đó, hiệu quả của Esomeprazol nhìn chung ít chịu tác động của tình trạng kiểu gen CYP2C19.
-----------------------------------------
📌 Chính vì vậy, PPI nào chuyển hoá ít phụ thuộc vào CYP2C19 thì sẽ có hiệu quả điều trị ổn định và ít bị tương tác thuốc hơn.