23/07/2025
Trong xã hội phong kiến xưa, đúng là vai trò của mỗi người gần như được “định vị” sẵn bởi giai cấp, dòng dõi và tập quán xã hội. Sinh ra là con nhà thợ thì nối nghiệp làm thợ; sinh ra trong hoàng tộc thì học hành làm quan, sống trong nhung lụa. Đó là một hệ thống có trật tự, có khuôn mẫu, giúp con người ít phải phân vân về tương lai. Không cần lựa chọn quá nhiều, họ cũng ít phải lo âu hiện sinh. Câu hỏi “Tôi là ai?” đôi khi chưa từng được đặt ra – vì xã hội đã định nghĩa thay.
Nhưng trong xã hội hiện đại, khi quyền tự do cá nhân được đề cao, mỗi người đều được khuyến khích “sống là chính mình”, “theo đuổi đam mê”, “tự kiến tạo bản thân” – thì cái giá phải trả là sự trống rỗng của định hướng và gánh nặng của tự quyết. Không còn ai sắp sẵn con đường, không còn mô hình chuẩn để noi theo, và cũng không có ai chịu trách nhiệm thay bạn. Tất cả những gì bạn chọn – đúng hay sai – đều là lỗi hay công của chính mình. Điều này tạo nên một áp lực khổng lồ, đặc biệt với những người trẻ, chưa đủ nền tảng nội tâm vững vàng.
Sự tự do không đi kèm với năng lực định vị bản thân sẽ trở thành gánh nặng. Người ta có thể giỏi nhưng vẫn cảm thấy vô định; thành công nhưng vẫn thấy trống rỗng; sống giữa muôn vàn lựa chọn nhưng không biết đâu là của mình. Đây là một “căn bệnh tinh thần” rất phổ biến của xã hội hiện đại: quá nhiều khả năng, quá ít định hướng.
Người xưa sống ít câu hỏi nhưng lại nhiều chắc chắn. Người nay nhiều câu hỏi nhưng lại ít câu trả lời. Đó là nghịch lý của tiến bộ.
Vì thế, việc tìm hiểu bản thân bằng nhiều cách – từ khoa học tâm lý đến những hệ thống truyền thống như tử vi, nhân tướng, MBTI, Enneagram… – không phải là mê tín, mà là một nỗ lực định vị chính mình giữa biển lựa chọn.
📌 Tử vi, nếu hiểu đúng, không phải là tiên đoán số mệnh, mà là bản đồ gợi ý về xu hướng tính cách, thiên hướng nghề nghiệp, thời vận – để ta biết lúc nào nên tiến, lúc nào nên giữ, biết đâu là điểm mạnh, đâu là điều cần rèn luyện.
Có người xem tử vi xong mới nhận ra vì sao họ cứ mâu thuẫn với công việc hiện tại, vì sao họ không hợp làm tự do hay không nên kinh doanh sớm. Có người nhờ đó mà điều chỉnh kỳ vọng và bước đi cho phù hợp với khí chất, căn cơ của mình.
Chỉ khi hiểu mình đang đứng ở đâu, ta mới chọn được con đường phù hợp. Dù là tử vi, tâm lý học, hay chỉ là một cuộc trò chuyện sâu sắc – mọi công cụ giúp ta hiểu mình đều đáng trân trọng.
Bởi vì cuối cùng, tự do không phải là muốn gì làm nấy – mà là biết mình thật sự muốn gì, và dám chịu trách nhiệm với điều đó.
