17/01/2025
Bạn đã hiểu đúng về Đái tháo đường chưa❓
------------
🩺 Đái tháo đường là một nhóm bệnh rối loạn chuyển hóa đặc trưng bởi sự tăng đường huyết mạn tính; do sự thay đổi trong việc tiết insulin, sử dụng insulin không hiệu quả, hoặc cả hai.
Phân loại đái tháo đường thường gặp:
- Type 1 (T1D): do bệnh tự miễn phá hủy các tế bào beta tụy, dẫn đến thiếu hụt insulin hoàn toàn.
- Type 2 (T2D): tế bào của cơ thể giảm độ nhạy với insulin, giảm tiết dần insulin.
- Tiểu đường thai kỳ.
- Nguyên nhân khác: viêm tụy, cắt bỏ tụy, do thuốc, …
🧪 Tổng quan về insulin:
- Insulin là một polypeptide, được tổng hợp ở tế bào beta tuyến tụy dưới dạng tiền chất, sau đó sẽ được chuyển hóa thành insulin dạng hoạt động.
- Điều hòa bởi glucose trong máu và ảnh hưởng bởi hormon đường tiêu hóa (GLP-1), amino acid.
- Cơ chế tác dụng: gắn vào thụ thể insulin kích thích hấp thu glucose vào tế bào, tăng tổng hợp glycogen, điều hòa chuyển hóa lipid.
🧬 Cơ chế bệnh sinh:
1. T1D:
- Yếu tố di truyền (HLA), yếu tố môi trường (chế độ ăn, nhiễm trùng).
- Bệnh tự miễn phá hủy tế bào beta.
2. T2D:
- Yếu tố chính: kháng insulin, rối loạn chức năng tế bào beta tụy.
- Yếu tố môi trường: béo phì, tuổi tác, ít vận động.
- Rối loạn chuyển hóa:
o Giảm hấp thu glucose tại mô cơ và mô mỡ: do đề kháng insulin => giảm hấp thu glucose qua kênh GLUT 4, tăng acid béo tự do.
o Tăng tân tạo đường ở gan, tăng thoái hóa glycogen.
o Suy giảm chức năng tế bào beta: do đường huyết cao mạn tính gây stress, viêm và chết tế bào.
🔍 Triệu chứng:
- Khát nước nhiều (polydipsia): do đường huyết cao làm tăng áp suất thẩm thấu của máu, hút nước từ các mô, dẫn đến mất nước => gây ra cảm giác khát.
- Tiểu nhiều (polyuria): lượng glucose dư thừa được lọc qua cầu thận vào ống thận làm tăng áp suất thẩm thấu kéo nước vào ống thận => tăng thể tích nước tiểu.
- Đói nhiều (polyphagia): cơ thể không sử dụng glucose hiệu quả để tạo năng lượng cho tế bào nên gây cảm giác đói liên tục
- Giảm cân: do không tạo được năng lượng từ glucose nên cơ thể thoái hóa mỡ và cơ để cung cấp năng lượng cho tế bào => sụt cân.
- Vết thương lâu lành: do suy giảm miễn dịch nên gây chậm lành và dễ nhiễm trùng.
- Nhìn mờ: do sưng mạch máu ở võng mạc gây ra tình trạng nhìn mờ hoặc méo mó.
👨🔬 Kiểm soát bệnh:
- Ăn uống lành mạnh: Tập trung vào ngũ cốc nguyên hạt, protein nạc, trái cây và rau củ.
- Tập thể dục thường xuyên
- Theo dõi: Kiểm tra đường huyết thường xuyên.
- Thuốc: Có thể cần dùng thuốc hoặc insulin.
- Học hỏi: Hiểu rõ cách quản lý bệnh là điều rất quan trọng.
------------------------
📚 Tài liệu tham khảo:
Tesauro M., Mazzotta F. A. "Pathophysiology of diabetes," Transplantation, Bioengineering, and Regeneration of the Endocrine Pancreas, Elsevier, 2020.
