22/01/2025
📌 016 HƯỚNG DẪN CHĂM SÓC TRẺ SAU PHẪU THUẬT THOÁT VỊ HOÀNH – NHỮNG ĐIỀU CHA MẸ CẦN BIẾT
Sau phẫu thuật thoát vị hoành (TVH), bé cần được theo dõi chặt chẽ để đảm bảo quá trình hồi phục diễn ra thuận lợi, phát hiện sớm biến chứng và hỗ trợ phát triển toàn diện. Bài viết này sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ những điều quan trọng cần lưu ý sau khi bé xuất viện.
1️⃣ CHĂM SÓC HÔ HẤP – THEO DÕI CHẶT CHẼ!
📌 Trẻ sau phẫu thuật TVH có thể gặp suy giảm chức năng phổi, viêm phổi tái diễn hoặc tràn khí màng phổi, nên cần được theo dõi sát sao.
🔹 Quan sát nhịp thở của bé
✅ Nhịp thở bình thường của trẻ sơ sinh dưới 50 lần/phút khi ngủ. Nếu bé thở nhanh liên tục, co kéo lồng ngực hoặc tím tái, cần đi khám ngay.
✅ Nếu bé có ho kéo dài, khò khè hoặc viêm phổi thường xuyên, có thể cơ hoành chưa hoạt động tốt hoặc có tái phát TVH.
🔹 Ngăn ngừa nhiễm trùng hô hấp
✅ Giữ ấm, tránh gió lạnh, hạn chế tiếp xúc với người có bệnh hô hấp.
✅ Tiêm phòng đầy đủ (phế cầu, Hib, cúm) để giảm nguy cơ viêm phổi.
✅ Hạn chế để bé khóc quá nhiều, vì khóc mạnh làm tăng áp lực ổ bụng, có thể ảnh hưởng đến vùng phẫu thuật.
🔹 Tập thở phục hồi phổi
✅ Nếu bé lớn, khuyến khích bé tập thở sâu, thổi b**g bóng hoặc chơi các trò giúp hít thở sâu để tăng cường chức năng phổi.
2️⃣ THEO DÕI TIÊU HÓA – TRÁNH TÁO BÓN & QUẢN LÝ TRÀO NGƯỢC
📌 Sau phẫu thuật TVH, nhiều bé gặp rối loạn tiêu hóa, trong đó táo bón và trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là phổ biến nhất.
🔹 Ngăn ngừa táo bón
✅ Bổ sung chất xơ: Nếu bé bú mẹ, mẹ nên ăn nhiều rau xanh, trái cây. Nếu bé đã ăn dặm, nên tăng cường rau củ và nước.
✅ Uống nước đủ: Bé bú mẹ vẫn là tốt nhất, nhưng nếu bé có dấu hiệu táo bón, có thể bổ sung thêm nước lọc.
✅ Massage bụng nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ giúp tăng nhu động ruột.
🔹 Quản lý trào ngược dạ dày thực quản (GERD)
⚠️ Nhiều trẻ sau mổ TVH gặp tình trạng trào ngược, do cơ hoành và cơ vòng thực quản yếu.
✅ Cho bé bú đúng tư thế: Giữ bé nửa ngồi sau bú 20 - 30 phút.
✅ Chia nhỏ bữa ăn, tránh bú quá no.
✅ Nâng cao đầu giường khi bé ngủ (~30 độ).
✅ Nếu bé nôn ói nhiều, hay quấy khóc sau ăn, ho dai dẳng, có thể cần điều trị bằng thuốc chống trào ngược theo chỉ định bác sĩ.
🔹 Theo dõi dấu hiệu tắc ruột sau mổ
⚠️ Nếu bé bị chướng bụng nhiều, nôn ói liên tục, đi tiêu ít hoặc phân có màu lạ, có thể là dấu hiệu tắc ruột hoặc rối loạn tiêu hóa sau mổ. Cần đưa bé đi khám ngay!
3️⃣ CHĂM SÓC VẾT MỔ – NGĂN NGỪA NHIỄM TRÙNG
📌 Vết mổ cần được giữ sạch để tránh nhiễm trùng và hỗ trợ quá trình lành thương.
🔹 Cách chăm sóc vết mổ
✅ Giữ vết mổ khô ráo, sạch sẽ, tránh để bé chạm vào hoặc gãi.
✅ Nếu vết mổ đỏ, sưng, chảy dịch hoặc có mùi, có thể bị nhiễm trùng. Cần đưa bé đi khám ngay!
🔹 Hạn chế vận động mạnh
✅ Không để bé rướn người, gồng bụng nhiều (đặc biệt khi khóc, rặn táo bón).
✅ Nếu bé lớn, tránh chạy nhảy mạnh, chơi thể thao quá sớm sau mổ.
4️⃣ THEO DÕI PHÁT TRIỂN TÂM THẦN KINH – HỖ TRỢ BÉ PHÁT TRIỂN TOÀN DIỆN
📌 Một số bé sau phẫu thuật TVH có nguy cơ chậm phát triển vận động hoặc ngôn ngữ.
🔹 Dấu hiệu cần theo dõi
✅ Bé có chậm lẫy, bò, đi, nói so với tuổi không?
✅ Bé có tương tác tốt với ba mẹ không? (nhìn, cười đáp ứng, chơi đùa)
✅ Có dấu hiệu chậm phát triển ngôn ngữ không? (ít bập bẹ, khó gọi tên đồ vật)
🔹 Cách hỗ trợ phát triển
✅ Tương tác nhiều với bé: Nói chuyện, đọc sách, cho bé chơi với ba mẹ.
✅ Tăng cường vận động: Khuyến khích bé tập lẫy, bò, đi.
✅ Nếu nghi ngờ bé có dấu hiệu chậm phát triển, cần đưa bé đến bác sĩ nhi khoa để được đánh giá và can thiệp sớm.
5️⃣ NGUY CƠ TÁI PHÁT TVH – LÀM SAO ĐỂ PHÁT HIỆN SỚM?
📌 Trẻ sau phẫu thuật TVH có nguy cơ tái phát thoát vị, đặc biệt nếu có sử dụng miếng vá nhân tạo.
🔹 Dấu hiệu nghi ngờ tái phát
✅ Khó thở, thở nhanh hơn bình thường.
✅ Ho kéo dài hoặc viêm phổi tái diễn.
✅ Bé hay nôn ói, chướng bụng nhiều.
📌 Nếu thấy bất kỳ dấu hiệu nào trên, cần tái khám sớm để kiểm tra bằng siêu âm/X-quang ngực!
6️⃣ LỊCH TÁI KHÁM – THEO DÕI DÀI HẠN
📅 Lịch tái khám khuyến nghị:
🔹 Sau 1 - 2 tuần: Kiểm tra vết mổ.
🔹 Sau 1 tháng: Đánh giá hô hấp, tiêu hóa, phát triển.
🔹 3 - 6 tháng/lần trong 2 năm đầu: Kiểm tra X-quang ngực để theo dõi tái phát.
🔹 Hàng năm: Đánh giá hô hấp, tiêu hóa, tâm thần kinh cho đến khi bé lớn.
📢 Nếu không có biến chứng, sau 2 năm mới cần theo dõi dài hạn!
💙 LỜI NHẮN GỬI CHA MẸ:
Phẫu thuật TVH là một hành trình dài, nhưng với chăm sóc đúng cách và theo dõi chặt chẽ, bé hoàn toàn có thể có cuộc sống khỏe mạnh như những trẻ khác.
💬 Nếu bạn có thắc mắc về bệnh lý này, hãy để lại bình luận! Hành trình phẫu thuật bé yêu - Dr. Cần luôn sẵn sàng chia sẻ và đồng hành cùng gia đình bạn! 💙🚀