
01/09/2025
Ngủ - chuyện ai cũng biết mà vẫn thấy… không dễ đâu! Giấc ngủ luôn là đề tài “hot hòn họt” với dân bận rộn: người thì khó vào giấc, người thì ngủ chập chờn, sáng dậy cảm giác như trải qua trận chiến, đầu nặng trĩu như mang bao gạo trên vai. Stress cộng với mất ngủ đã trở thành “đặc sản” không thể thiếu trong cuộc sống hối hả.
Mình cũng từng trải qua đủ kiểu mất ngủ: lúc hào hứng chuẩn bị đi chơi, lúc buồn chuyện tình cảm, lúc thì lỡ tay uống ly cà phê chiều nên mắt thao láo đến tận 3 giờ sáng. Sáng hôm sau mệt rã rời như vừa bốc vác nguyên đêm liền. Tởn hẳn!
Người ta nói “Thức khuya mới biết đêm dài”. Ừ thì đúng thật, dài lê thê, dài như chờ tiền vào tài khoản!
----------
Bạn hay nghe ngủ đủ 8 tiếng là tốt, đúng không? Ờ thì đúng đó, nhưng chưa đủ đâu. Quan trọng hơn là ngủ đúng giờ vàng. Theo y học cổ truyền, giờ vàng để đi ngủ là từ 9 giờ đến 11 giờ tối (ngon nhất là trước 10h).
Đây là lúc kinh Tam Tiêu hoạt động, nghe tên hơi lạ tai, nhưng hiểu đơn giản là công tắc khởi động cho cả hệ thống bảo dưỡng cơ thể.
Tam Tiêu được chia thành 3 khu vực chính:
-Thượng Tiêu: lo hệ hô hấp và tuần hoàn (tim, phổi)
-Trung Tiêu: quản hệ tiêu hóa (gan, dạ dày)
-Hạ Tiêu: đảm nhiệm bài tiết (thận, bàng quang)
Ngủ đúng giờ này, giống như bạn bấm nút khởi động để cả bộ máy chạy trơn tru, tự động bảo trì. Bỏ qua khung giờ này, cơ thể coi như lỡ nhịp, sau có ngủ bù cũng chẳng ăn thua, vì đã hụt cái đà ngay từ đầu.
----------
Cơ thể bạn giống như một công ty hoạt động suốt 24/7, với 12 phòng ban phụ trách từng việc riêng biệt. Hiểu rõ giờ giấc hoạt động của các phòng ban này sẽ giúp bạn biết khi nào nên làm gì để cơ thể luôn khỏe mạnh.
21h – 23h (Kinh Tam Tiêu): Toàn bộ cơ thể chuẩn bị khởi động để đi vào chế độ bảo dưỡng. Nên làm gì? Thư giãn, tắt máy, đi ngủ sớm nhé.
23h – 1h (Kinh Túi Mật): Nạp lại sự dũng cảm, quyết đoán. Bạn cần ngủ sâu giờ này, thức khuya dễ khiến bạn trở nên thiếu kiên định.
1h – 3h (Kinh Gan): Thời điểm gan giải độc và dự trữ máu. Thay vì mua thuốc bổ gan, bạn chỉ cần ngủ đúng giờ là tốt nhất.
3h – 5h (Kinh Phổi): Thở ra khí độc, nạp khí mới. Nếu tỉnh dậy, hãy uống nước ấm và vận động nhẹ.
5h – 7h (Kinh Đại Tràng): Dọn “rác” cơ thể bằng cách đi vệ sinh và uống thêm nước ấm.
7h – 9h (Kinh Dạ Dày): Ăn sáng lành mạnh để nạp năng lượng.
9h – 11h (Kinh Lá Lách): Bộ não minh mẫn, làm việc hiệu quả nhất.
11h – 13h (Kinh Tim): Nghỉ trưa khoảng 15-30 phút để tim hồi phục.
13h – 15h (Kinh Ruột Non): Phân loại dinh dưỡng, chỉ nên làm việc nhẹ nhàng.
15h – 17h (Kinh Bàng Quang): Lọc thải độc tố, uống nước ấm, ăn nhẹ, tránh cà phê.
17h – 19h (Kinh Thận): Tập luyện nhẹ nhàng, ăn tối hợp lý.
19h – 21h (Kinh Tâm Bào): Thư giãn, trò chuyện, giảm bớt dùng điện thoại, máy tính.
Bạn không cần phải ép mình chính xác từng phút từng giây theo lịch này, nhưng hiểu được “bản đồ” sẽ giúp cuộc sống bạn nhẹ nhàng hơn, không bị hao mòn sức khỏe sớm.
----------
Mình cũng hiểu, việc nói nhiều về ngủ đủ 8 tiếng hay đi ngủ đúng giờ vàng đôi khi lại khiến nhiều người bận rộn cảm thấy áp lực, thậm chí căng thẳng hơn. Thật ra, giấc ngủ là chuyện rất cá nhân, và mỗi người có nhịp sinh học riêng.
Có những người chỉ cần khoảng 6 tiếng ngủ sâu là đã thấy phấn chấn, đầy sức sống, trong khi người khác lại cần ngủ lâu hơn mới yên tâm. Bản thân mình thường cần khoảng 7 tiếng ngủ, nhưng có những hôm chỉ gần 6 tiếng cũng đủ, tùy vào việc ngày hôm trước mình ăn uống thế nào.
Quan trọng hơn cả là bạn lắng nghe cơ thể mình, giữ thói quen ngủ đều đặn và đảm bảo giấc ngủ có chất lượng thực sự.
----------
Nhiều người, nhất là dân kinh doanh, coi thức khuya như bình thường để hoàn thành việc, học hành, làm thêm. Nhưng cái giá phải trả rất đắt:
-Sáng dậy vẫn mệt dù ngủ bù
-Tinh thần yếu, dễ cáu gắt
-Mất tỉnh táo, kém quyết định
-Hệ miễn dịch suy giảm, dễ bệnh
-Rối loạn nội tiết, nóng nảy
-Nguy cơ bệnh tim, huyết áp, tiểu đường tăng
-Lạm dụng thuốc giảm đau, như Panadol, có thể hại gan, thận
Mình biết, công việc nhiều khi không cho phép ngủ sớm, nhưng cố gắng cày khi đã mệt chỉ là đang “cháy xe không xăng” mà thôi.
----------
Làm sao để ngủ đúng giấc?
Thay đổi thói quen không dễ, nhất là với người bận rộn, nhưng bạn có thể thử bắt đầu bằng những bước nhỏ:
Giảm giờ làm việc buổi tối, ví dụ sau 8 giờ tối dành thời gian cho bản thân và gia đình
Chuẩn bị giấc ngủ bằng thiền, đọc sách giấy hoặc nghe podcast về giấc ngủ
Dần dần đi ngủ sớm hơn, từ 1-2 giờ sáng, lên 12 giờ, rồi tới 11 giờ tối
Kết hợp tập Yoga, ăn uống lành mạnh để giấc ngủ sâu và phục hồi tốt hơn
Giấc ngủ không chỉ là nghỉ ngơi mà còn là hành trình chữa lành, tiếp thêm khí lực cho bạn sống đầy năng lượng và quyết đoán – nền tảng vững chắc để xây dựng sự nghiệp, cuộc sống như ý.
----------
Một chị học viên ngoài 40 tuổi trước đây thường thức tới 1-2 giờ sáng làm đủ thứ công chuyện. Sáng đến lớp thì mặt lúc nào cũng phờ phạc. Sau khi thử ngủ trước 11 giờ chỉ đúng một tuần, chị bảo:
“Em ơi, dạo này sáng thức dậy, chị thấy đời đẹp hẳn!”
👉 Tóm lại, đừng coi giấc ngủ như cái gì “xa xỉ”. Tối nay, thay vì đắm chìm trong điện thoại và công việc, hãy đặt lịch hẹn với bản thân: đi ngủ trước 11 giờ. Đó là món quà bạn tự dành cho sức khỏe, hạnh phúc và tương lai.
Bạn thử đi, ngày mai bạn sẽ tỉnh táo, vui tươi và đầy sức sống hơn nhiều!
----------
Phương - Wellbeing Strategist