30/05/2025
Dưỡng sinh tết Đoan Ngọ
Tết Đoan Ngọ còn được gọi là Tết Đoan Dương. Theo triết lý y học Đông phương thì hỏa khí (thuộc dương) của trời đất và trong cơ thể của con người trong ngày Đoan ngọ đều lên đến tột bậc.
Vào thời điểm này, phần dương trong cơ thể sẽ có xu hướng thăng lên trên và phát ra ngoài, phần âm ẩn phục bên trong, dương thịnh lên mà âm hao đi, rất dễ mắc phải các bệnh trúng thử, thương thử, (say nắng, cảm nắng), ôn dịch gây hao tổn tân dịch (như bệnh tiêu chảy mất nước do phẩy khuẩn tả, lỵ trực trùng… của Tây y), ban chẩn, mề đay (mụn nhọt, mẩn ngứa, dị ứng)…
Thuận theo khí tiết đặc biệt này, người xưa đã ứng dụng rất linh hoạt y học cổ truyền để thu hái thuốc, điều hòa khí huyết của cơ thể để phòng bệnh, trị bệnh cho mọi người. Ngoài rượu nếp, mận, xoài… được sử dụng để diệt trừ sâu bọ, các món ăn thức uống có tính mát như bánh tro, dưa hấu, mướp, nước cơm… cũng được bổ sung để tư âm, sinh tân dịch (bù nước và khoáng chất), thanh nhiệt giải độc cho cơ thể.
Với những người có thể trạng nóng, nhiều lửa và khí (trội Pitta và Vata theo Ayurveda), thì cơm rượu có tính nóng, do đó không nên sử dụng cho người có thể trạng nóng, các loại quả như mận, vải, xoài,… cũng vậy. Với người có thể trạng này, nên nghỉ ngơi, vận động nhẹ nhàng, ăn đồ có tính mát. Theo Đông y, bánh gio có vị nhạt, tính mát ăn dễ tiêu. Món bánh này phù hợp đối với những người già yếu, trẻ em, người có chứng bệnh nóng sốt âm ỉ (âm hư). Ngoài ra, có thể uống thêm trà bancha, trà lá sen, hoặc oresol nhằm giúp thanh nhiệt cơ thể, đào thải muối thừa qua nước tiểu.
Với những người có thể trạng lạnh, nhiều yếu tố đất & nước (trội Kapha theo Ayurveda), thì việc kích thích cho cơ thể tăng thêm dương khí sẽ hỗ trợ tiêu bớt hàn khí, có thể ăn những đồ có tính nóng và kích khí như cơm rượu nếp, xoài vải… kết hợp vận động tập thể dục thích hợp & uống hồng trà, trà hoa hồng, để đào thải hàn khí và khí độc mà cơ thể đã vô tình nạp vào trong những ngày thời tiết ẩm lạnh.
Sophia Ngo Yogi