16/06/2023
Đau thốn gót chân, làm sao đây?!
💠 ĐAU GÓT CHÂN: NGUYÊN NHÂN & ĐIỀU TRỊ HIỆU QUẢ 💠
Có thể chia đau gót chân thành hai nhóm chính: đau vùng dưới gót và đau phía sau gót.
- Đau bên dưới gót chân thường gặp nhất do các nguyên nhân: viêm cân gan chân, g*i xương gót, hội chứng đường hầm cổ chân, chấn thương vùng gan chân do đi lại...
– Các nguyên nhân hay gặp nhất của đau vùng sau gót chân bao gồm viêm gân gót (viêm gân Achille) và viêm bao hoạt dịch gân gót.
✨ Viêm cân gan chân:
– Là nguyên nhân hay gặp nhất của đau mặt dưới gan chân
– Cân gan chân là dải cân chạy từ mặt dưới các ngón chân đến tận cùng phía dưới của gót chân. Khi hoạt động các động tác dồn lực nhiều lên gan chân như chạy nhảy, leo trèo, thậm chí đứng nhiều sẽ tác động lên cân gan chân, ban đầu gây kích thích cơ học, về lâu dài sẽ dẫn đến tình trạng viêm.
– Ở những người có bề mặt gan chân bất thường, ví dụ quá phẳng hoặc quá lõm, hoặc béo phì, làm nghề thường phải đi bộ lâu hay đứng lâu…là những yếu tố thuận lợi gây ra chứng đau gan chân.
– Triệu chứng hay gặp là đau ở vùng mặt dưới gót chân, đau tăng lên khi thay đổi động tác từ nằm hay ngồi lâu sang động tác đứng, đặc biệt đau nhiều vào buổi sáng khi mới ngủ dậy bước chân xuống giường, sau khi đi lại vận động một lúc thì triệu chứng đau sẽ giảm dần đi. Khi dùng lực đầu ngón tay ấn lên mặt dưới gót chân bệnh nhân rất đau.
– Siêu âm phát hiện bất thường như dày cân gan chân, giảm âm.
– Chụp phim Xquang xương gót có thể bình thường, hoặc thấy hình ảnh g*i xương gót hay bất thường bề mặt xương tạo nên hình ảnh gan chân phẳng hay quá lõm. Chụp Xquang cũng loại trừ một số nguyên nhân gây đau gót chân khác như gẫy xương, viêm xương, u xương hay nang xương vùng bàn, gót chân.
- MRI và điện cơ EMG được bác sĩ chuyên khoa chỉ định trong một số trường hợp khó tìm ra nguyên nhân hoặc có chỉ định phẫu thuật.
👉 Điều trị bao gồm các biện pháp nội khoa và ngoại khoa:
+ Nội khoa, không phẫu thuật: nghỉ ngơi, hạn chế đi, đứng, chạy nhảy; nẹp bất động bàn chân ở tư thế trung gian vào buổi tối; chườm túi đá vào vùng gót chân; tập các bài tập kéo căng cơ; đi giầy dép có lót đế mềm, hoặc giầy dép chỉnh hình khi có bất thường xương bàn chân; dùng thuốc chống viêm giảm đau không steroid; hoặc tiêm corticoid tại chỗ (cần thận trọng, có chỉ định của bác sỹ chuyên khoa cơ xương khớp).
+ Điều trị ngoại khoa bao gồm các biện pháp chỉnh sửa dị tật bàn chân hay cắt bỏ g*i xương gót (ít khi có chỉ định).
✨ G*i xương gót:
– Là hậu quả của tình trạng viêm cân gan chân kéo dài dẫn đến mọc xương tân tạo tại vùng gót chân.
– G*i xương gót thường không phải là nguyên nhân trực tiếp gây đau ở gót chân vì nhiều người đau gót mà không có g*i xương, ngược lại nhiều người hiện tại có g*i xương mà lại không đau gót. Chính vì vậy điều trị g*i xương gót cũng tương tự như điều trị viêm cân gan chân và hiếm khi cần phải mổ cắt bỏ g*i.
✨ Hội chứng đường hầm cổ chân:
– Do chèn ép dây thần kinh chầy sau dẫn đến đau hay rối loạn cảm giác như tê rát, tê cóng, căng chặt vùng bàn chân hay gót chân, có thể nhầm với viêm cân gan chân.
– Nguyên nhân chèn ép có thể do gẫy xương sau chấn thương, hạch, khối u lành hay ác tính…
– Chẩn đoán xác định bằng Tinel’s test và đo điện cơ để phát hiện các bất thường thần kinh chày sau.
– Các biện pháp khác tìm nguyên nhân như chụp Xquang, siêu âm, chụp cắt lớp vi tính hay cộng hưởng MRI từ vùng cổ chân.
– Điều trị tùy theo nguyên nhân có thể bao gồm thuốc chống viêm giảm đau không steroid, tiêm corticoid tại chỗ hay các biện pháp phẫu thuật giải phóng chèn ép.
✨ Các nguyên nhân khác:
– Chấn thương trực tiếp: một trong những nguyên nhân khác gây đau gót chân là do chấn thương trực tiếp tại vùng gan chân do đi trên nền cứng không bằng phẳng, dẫm phải sỏi đá… làm tổn thương trực tiếp lên mô mỡ đệm ở gan chân. Thường chỉ cần nghỉ ngơi vài ngày là hết, thuốc giảm đau thông thường hay chống viêm giảm đau cũng có tác dụng tốt.
– Đau vùng mặt sau gót chân hay gặp nhất là viêm gân gót hoặc viêm bao hoạt dịch gân gót
+ Viêm gân gót hay gặp ở những vận động viên các môn như điền kinh, bóng đá, bóng chuyền, bóng rổ, tennis… hay vận động với cường độ cao hoặc gặp ở lứa tuổi trung niên, đặc biệt những người trước kia là vận động viên. Khi đó gân gót bị kéo căng quá mức do vận động quá tải, cộng với những chấn thương lặp đi lặp lại mà không được xử trí đúng cách làm gân gót mất tính mềm dẻo, trở nên thoái hóa, có những tổn thương rách nhỏ do đó dễ bị viêm, thậm chí đứt gân
+ Những yếu tố thuận lợi khác dễ gây viêm gân gót như thay đổi giày đi, thay đổi chế độ luyện tập, ví dụ tăng lượng vận động
+ Triệu chứng: đau dọc vùng gân gót hoặc tại điểm bám của gân vào xương gót. Sưng đau vùng gót chân, gân gót sưng rõ, có thể nóng đỏ, sờ thấy nổi cục, ấn vào đau, làm động tác gấp duỗi bàn chân có lực cản thì đau tăng. Chụp Xquang gân gót thường bình thường, cũng có thể thấy canxi hóa tại điểm bám của gân vào xương gót. Siêu âm có thể thấy gân gót to, giảm âm hơn bên lành, có thể kèm viêm bao gân gót. Chụp cộng hưởng từ thấy những rách nhỏ trong gân
🔹 Nếu bạn cảm thấy các bất thường ở gót chân, hãy chủ động liên lạc với các bác sĩ.
👉 Ngoài ra, bạn cũng có thể tiến hành nội soi điều trị đau gót chân do viêm cân gan chân - đây là một trong những ứng dụng nội soi tiến bộ mà bác sĩ Anh đi tiên phong trong lĩnh vực này tại Việt nam bên cạnh các ứng dụng điều trị nội soi khớp ức đòn, khoang bả vai lồng ngực, nội soi ống cổ tay, khớp vai, gối, cổ chân, khuỷu, cổ tay… trong gần 20 năm qua và giảng dạy, chuyển giao công nghệ cho các đồng nghiệp trong và ngoài nước.
