29/03/2024
Phục hồi chức năng là gì?
Phục hồi chức năng là một lĩnh vực quan trọng trong y khoa, giúp cho người bệnh hồi phục lại tối đa chức năng cơ thể thông qua các biện pháp luyện tập, thay đổi môi trường.
Mục đích chính của phương pháp này là làm giảm tối đa tác động của giảm chức năng và tàn tật, từ đó, giúp người bệnh hội nhập hoặc tái hội nhập với xã hội. Những chức năng này có thể thuộc về chức năng thể chất hoặc tâm thần (khả năng nhận thức, tư duy,…).
Những ví dụ cho thấy vai trò của phục hồi chức năng là:
• Phục hồi chức năng cho người đột quỵ có thể tự sinh hoạt (tắm rửa, ăn uống, mặc quần áo) mà không cần người khác giúp đỡ
• Phục hồi chức năng tim cho người bị bệnh tim không gặp nhiều trở ngại trong các hoạt động thể dục thể thao
• Phục hồi chức năng phổi cho người bệnh có thể hô hấp được tốt hơn, cải thiện chất lượng cuộc sống
Ngoài ra, phương pháp trị liệu này cũng giúp người bệnh:
• Ngăn ngừa thương tật thứ cấp
• Tăng cường khả năng hoạt động còn lại của cơ thể, giảm thiểu tối đa hậu quả tàn tật cho người bệnh
• Hạn chế suy nghĩ tiêu cực của người bệnh về tình trạng sức khỏe của mình
Với những lý do trên, phục hồi chức năng là một lĩnh vực mang tính cộng đồng cao, giúp người bệnh có những cơ hội bình đẳng, tham gia vào các hoạt động xã hội. Đồng thời, góp phần tăng cao ý thức phòng ngừa, đồng thời giảm thiểu tỷ lệ tàn tật.
Tại Việt Nam, lĩnh vực này cũng được chú trọng và phát triển. Tại hội nghị Triển khai Chương trình phát triển hệ thống Phục hồi chức năng giai đoạn 2023-2030, tầm nhìn đến năm 2050, diễn ra vào tháng 5 năm 2023, Thứ trưởng Bộ Y tế, GS. TS. Trần Văn Thuấn khẳng định đẩy mạnh phục hồi chức năng, liên tục duy trì và phát triển mạng lưới cho phù hợp với quy hoạch hệ thống y tế để nâng cao sức khỏe người dân và góp phần phát triển xã hội bền vững.
Các hình thức phục hồi chức năng hiện nay
1. Phục hồi tại viện
- Là hình thức người bệnh đi đến trung tâm, bệnh viện để thực hiện liệu trình phục hồi chức năng. Đảm bảo quá trình điều trị phục hồi chức năng đầy đủ, chuyên sâu với mọi máy móc và trang thiết bị tại trung tâm trị liệu.
- Nhược điểm của phục hồi tại viện là người bệnh sẽ phải đi đến nơi trung tâm/bệnh viện. Gây khó khăn cho người bệnh ở xa trung tâm/bệnh viện có phòng phục hồi chức năng; hạn chế khả năng hòa nhập cộng cồng của người bệnh.
2. Phục hồi ngoại viện
- Phục hồi ngoại viện là hình thức mà các chuyên viên sẽ đến nơi ở của người bệnh, cùng với các máy móc, thiết bị chuyên dụng để thực hiện quá trình trị liệu.
- Phương pháp này phù hợp với người tàn tật, khó khăn trong di chuyển đường xa. Tuy nhiên, việc di chuyển các máy móc thiết bị sẽ có những hạn chế nhất định do máy móc cồng kềnh, quá lớn; buộc các chuyên viên sẽ áp dụng phương pháp khác thay thế. Đây cũng chính là một nhược điểm cần cân nhắc của hình thức phục hồi ngoại viện.
- Người tàn tật không cần di chuyển xa khi áp dụng hình thức phục hồi ngoại viện
3. Phục hồi tại cộng đồng
- Người tàn tật được phát hiện và phục hồi chức năng tại cộng đồng theo kỹ thuật thích nghi. Nhân viên phục hồi chức năng sẽ giám sát và hướng dẫn người tàn tật, cùng người thân.
- Hình thức phục hồi cộng đồng được đánh giá chất lượng phù với người bệnh vì đáp ứng được các nhu cầu cơ bản như: hội nhập xã hội, vui chơi, học hành, lao động sản suất, gia tăng thu nhập,…
Ngoài ra, phục hồi chức năng trong cộng đồng cũng là hình thức có mức chi phí hợp lý nhất. Do vậy, phương pháp này thường được ưu tiên áp dụng cho người tàn tật để quá trình phục hồi đạt được hiệu quả cao.
Phương pháp phục hồi chức năng phổ biến
1. Vật lý trị liệu
Vật lý trị liệu là một phương pháp điều trị nội khoa và hoàn toàn không xâm lấn. Được áp dụng điều trị đa dạng bệnh lý, nhưng phổ biến nhất là các bệnh lý về cơ xương khớp, thần kinh. Hầu hết hình thức vật lý trị liệu đều được áp dụng kết hợp với các hình thức điều trị khác để nâng cao hiệu quả điều trị.
Có 2 dạng vật lý trị liệu: Vận động trị liệu và tác nhân vật lý. Bác sĩ sẽ tùy thuộc và bệnh lý, mục tiêu điều trị và sức khỏe chung của người bệnh để chỉ định hình thức phù hợp.
2. Tâm lý trị liệu
Tâm lý trị liệu là phương pháp dùng để chẩn đoán vấn đề về sức khỏe tâm thần của người bệnh, từ đó xác định mục tiêu điều trị và thay đổi cảm xúc, suy nghĩ hoặc hành vi của người bệnh.
Phương pháp này được áp dụng cho những người gặp vấn đề sức khỏe không lý giải được bằng thế chất như: rối loạn giấc ngủ, rối loạn ăn uống, năng lượng thấp, khó kiểm soát cảm xúc… kéo theo những hệ lụy sức khỏe tổng thể.
3. Hoạt động trị liệu
Hoạt động trị liệu là phương pháp phục hồi chức năng tập trung vào cải thiện sự phối hợp vận động giữa các nhóm cơ và khớp. Mục tiêu cuối cùng của phương pháp này là tập trung phục hồi các chức năng sinh hoạt hằng ngày, giúp người bệnh có thể độc lập trong cuộc sống mà không cần nhờ đến sự trợ giúp của người khác.
4. Ngôn ngữ trị liệu
Ngôn ngữ trị liệu hay còn gọi là liệu pháp ngôn ngữ là phương pháp phục hồi chức năng cho người gặp các vấn đề trong phát âm và giao tiếp. Những đối tượng được áp dụng liệu pháp này gồm: người đã phẫu thuật cắt thanh quản, người bị đột quỵ, người bệnh thất ngôn…
Một số vấn đề sức khỏe cần được phục hồi chức năng bằng ngôn ngữ trị liệu là:
• Rối loạn âm ngữ, rối loạn ngôn ngữ
• Không có độ lưu loát trong giao tiếp
• Rối loạn nuốt
Hiện tại, Khoa VLTL- PHCN bệnh viện Quân Dân Y Miền Đông đang điều trị cho các nhóm bệnh lý:
• Sau phẫu thuật chấn thương chỉnh hình: phục hồi chức năng sau thay khớp háng, khớp gối; phục hồi sau tái tạo dây chằng chéo trước/dây chằng chéo sau; phẫu thuật kết hợp xương …
• Sau chấn thương thể thao: đau cơ, co cứng cơ, b**g gân …
• Sau phẫu thuật ổ bụng, phẫu thuật cột sống, phẫu thuật lồng ngực …
• Các bệnh lý về hô hấp: viêm phổi, viêm phế quản, hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính
• Bệnh lý thần kinh: liệt do tai biến mạch máu não, liệt thần kinh ngoại biên, viêm thần kinh ngoại biên, liệt VII, …
• Các bệnh lý về cột sống: thoái hóa cột sống, thoát vị đĩa đệm cột sống, cong vẹo cột sống, viêm cột sống …
• Các bệnh lý cơ xương khớp: thoái hóa khớp, viêm quanh khớp vai, viêm gân, viêm điểm bám gân, hội chứng đường hầm cổ tay, viêm gân gót …
• Các bệnh văn phòng: Đau lưng, hội chứng cổ vai gáy…
• Chăm sóc giảm nhẹ cho người bệnh ung thư, điều trị các biến chứng hoặc các tác dụng phụ do dùng thuốc chống ung thư: viêm thần kinh ngoại biên, viêm da, phù bạch huyết …
• Các bệnh nhân Hồi sức tích cực
• Các bệnh lý về tim mạch
• Chăm sóc chân cho người đái tháo đường, gout, biến dạng cung chân,…
• Các bệnh lý ở trẻ em: vẹo cổ do tật cơ, xơ cơ ức đòn chũm; dị tật về chân: bàn chân khoèo, bàn chân vẹo trong, vẹo ngoài.
Để được khám, tư vấn, điều trị toàn diện, đăng ký khám PHÒNG KHÁM 50, Khoa Vật lý trị liệu - Phục hồi chức năng, Bệnh viện Quân Dân Y Miền Đông.
========================
KHOA VẬT LÝ TRỊ LIỆU - PHỤC HỒI CHỨC NĂNG - BỆNH VIỆN QUÂN DÂN Y MIỀN ĐÔNG
----- Phục hồi tận tâm - Nâng tầm cuộc sống ----
🏥 Địa chỉ: 50 Lê Văn Việt, P. Hiệp Phú, TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh
🚑ĐT: 0909 322 985
🌐Website bệnh viện: miendong7c.vn
Zalo: Bệnh viện Quân Dân Y Miền Đông
📧Email: benhvienmiendong7c@gmail.com
⏰Thời gian khám: 07h00 - 16h30 từ thứ 2 đến thứ 6; 07h00 - 11h30 thứ 7 hàng tuần
