18/02/2022
THEO DÕI VÀ CHĂM SÓC TRẺ NHỎ MẮC COVID 19 MỨC ĐỘ NHẸ TẠI NHÀ
Xin kính chào tất cả các anh chị và các bạn. Thời gian vừa qua số lượng trẻ em mắc covid ngày càng gia tăng. Với những trẻ không có bệnh lý nền, không có vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, các triệu chứng ở mức độ nhẹ thì có thể theo dõi và điều trị tại nhà. Do đó, bác sĩ xin chia sẻ một số những thông tin cũng như kinh nghiệm của mình về vấn đề này.
1.TRIỆU CHỨNG THƯỜNG GẶP KHI MẮC COVID 19 MỨC ĐỘ NHẸ Ở TRẺ EM
Phần lớn trẻ mắc covid 19 không triệu chứng hoặc chủ yếu là các triệu chứng ở mức độ nhẹ: sốt, ho, sổ mũi, ngạt mũi, đau họng, trẻ lớn có thể đau đầu, đau mỏi người, mất vị giác, khứu giác, trẻ nhỏ thì quấy, ít chơi hơn. Một số trẻ có các biểu hiện ở đường tiêu hóa như: đau bụng, buồn nôn, nôn.
Trẻ tỉnh táo, sinh hoạt bình thường, ăn/uống/bú bình thường.
Không có biểu hiện của viêm phổi. Nhịp thở bình thường so với tuổi.
Không có dấu hiệu thiếu oxy: sp02 ≥ 96%
2. CẦN LÀM GÌ KHI CON LÀ F0?
👉Bước 1: Báo cho y tế địa phương. Trẻ em là đối tượng khác biệt so với người lớn, một số trẻ < 3 tháng, trẻ có bệnh lý nền nên được theo dõi tại cơ sở y tế. Và việc phân luồng sắp xếp sẽ do y tế địa phương phụ trách.
👉Bước 2: Kết nối với đội ngũ bác sĩ hỗ trợ F0. Trẻ em khác biệt người lớn vì không thể phản ánh chính xác tình trạng của mình, các triệu chứng thay đổi từng ngày, nhiều phụ huynh chưa có kinh nghiệm trong việc theo dõi trẻ do đó rất cần sự hướng dẫn và hỗ trợ của các bác sĩ để tránh bỏ sót những dấu hiệu nặng của bệnh, cũng như hạn chế sự lo lắng quá mức của gia đình.
👉Bước 3: Chuẩn bị phòng, người chăm sóc cho trẻ. Vì bé sẽ có khoảng thời gian ít nhất 2 tuần ở trong phòng, trong nhà, do đó cần đảm bảo bé sẽ có thể có đủ đồ chơi, không gian vận động thoải mái. Khi trẻ ốm phải chú ý đến tâm lý của trẻ, tạo không khí thoải mái, vui vẻ, hạn chế những căng thẳng, stress, lo lắng cho các con.
👉Bước 4: Chuẩn bị thuốc và các vật dụng cần thiết cho chăm sóc trẻ. (Tham khảo thêm từ dược sĩ tại các nhà thuốc)
1. Thuốc hạ sốt. Bình thường các đợt ốm trước bé dùng hạ sốt gì thì đợt này mình dùng loại hạ sốt đó, theo đúng cân nặng của con. Với trẻ khó uống thuốc nên chuẩn bị thêm thuốc hạ sốt đặt hậu môn để dùng trong trường hợp trẻ không uống được.
2.Thuốc ho thảo dược và thuốc ho long đờm: chọn 1 loại thảo dược và 1 loại thuốc long đờm tây y. Thời gian đầu trẻ có ho thì sử dụng thuốc ho thảo dược trước.
3. Các dung dịch xịt mũi, vệ sinh mũi họng. Mục đích sử dụng là vệ sinh mũi họng cho trẻ, giảm sự khó chịu cho trẻ, giảm nguy cơ bội nhiễm.
4. Các thuốc tăng sức đề kháng và các vitamin . Mục đích hỗ trợ trong quá trình điều trị. Trẻ lớn: thuốc vitamin nhóm B, C. Trẻ nhỏ: multivitamin dạng siro. Với những trẻ ăn uống, dinh dưỡng tốt, không mệt nhiều thì không quá cần thiết phải sử dụng vitamin. Không sử dụng quá nhiều loại vitamin cùng một lúc dễ gây dư thừa và gây ra các tác dụng phụ.
5.Vật dụng cần thiết: kẹp nhiệt độ. Ưu tiên nhiệt kế điện tử kẹp nách. Nếu không có dùng nhiệt kế thủy ngân kẹp nách.Máy đo sp02 theo lứa tuổi (nếu có điều kiện, không bắt buộc).
3. CHĂM SÓC TRẺ NHƯ THẾ NÀO?
- Đảm bảo vấn đề dinh dưỡng cho trẻ là vấn đề hàng đầu cần quan tâm. Chia nhỏ bữa ăn, ăn thành nhiều bữa, lựa chọn thực phẩm lỏng, dễ tiêu, giàu năng lượng.
-Đảm bảo bù đủ nước điện giải cho trẻ trong trường hợp trẻ có sốt cao liên tục: trẻ lớn, trẻ hợp tác thì bổ sung oresol, một số nước hoa quả. Trẻ trong độ tuổi bú mẹ: cho bú mẹ nhiều hơn.
-Dùng thuốc hạ sốt theo đúng liều lượng và khoảng thời gian. Mặc quần áo thoáng , bỏ bỉm khi trẻ sốt.
- Vệ sinh mũi hàng ngày, mũi sạch sẽ thì trẻ sẽ đỡ ngạt, đỡ ho, đỡ quấy và bú dễ dàng hơn.
- Vệ sinh thân thể sạch sẽ.
4.CẦN THEO DÕI NHỮNG DẤU HIỆU GÌ?
- Theo dõi nhiệt độ ngày 2 lần, khi sốt. Ghi lại diễn biến thời gian dùng hạ sốt, nhiệt độ khi sốt, liều lượng thuốc hạ sốt.
- Theo dõi nhịp thở khi ngủ ngày 2 – 3 lần (ghi lại).
- Theo dõi sp02 ngày 2 lần (nếu có máy).
- Quan sát trẻ ăn, trẻ chơi xem có dấu hiệu gì bất thường không.
5.NHỮNG DẤU HIỆU CẦN BÁO VỚI NHÂN VIÊN Y TẾ:
- Sốt cao liên tục > 39 độ C, không đáp ứng với thuốc hạ sốt (dùng hạ sốt sau khoảng 1 – 2 giờ nhiệt độ không giảm).
- Sốt cao quá 48 giờ.
- Mệt nhiều, ăn/uống/ bú kém hơn.
- Thở nhanh: Trẻ < 2 tháng: > 60 lần/phút; 2 – 11 tháng: > 50 lần/phút; 1 – 5 tuổi: > 40 lần/phút; > 5 tuổi: > 30 lần/phút
- spO2 < 96%
- Ho cơn dài, trẻ lớn: tức ngực, khó thở.
- Trẻ ít chơi, quấy khóc nhiều.
6.TIẾN TRIỂN COVID Ở TRẺ EM
Hầu hết viêm đường hô hấp trên tự hồi phục sau 1 – 2 tuần. Thường ngày thứ 7 – 10, nếu không có các biến chứng nặng trẻ sẽ dần hết các triệu chứng lâm sàng và khỏi bệnh. Số ít diễn tiến nặng, ngày thứ 5 – 8 của bệnh.
7.MỘT SỐ LƯU Ý:
- Thuốc kháng sinh, chống viêm không có chỉ định với covid mức độ nhẹ, không bội nhiễm. Chỉ sử dụng khi có hướng dẫn của các bác sĩ. Tuyệt đối không tự ý sử dụng.
- Hiện tại, chưa có thuốc kháng virus đặc hiệu với covid dùng cho trẻ dưới 12 tuổi tại nhà. Do đó, vấn đề chăm sóc, dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị bệnh.
- Không được chủ quan với các dấu hiệu bất thường của bệnh. Việc theo dõi sát sao hàng ngày và thông tin đến các bác sĩ giúp phát hiện sớm những trường hợp chuyển nặng.
- Tất cả những hướng dẫn của các bác sĩ đều theo sát hướng dẫn điều trị của Bộ y tế. Với các thuốc xách tay, các thuốc không rõ nguồn gốc,thuốc chưa được cấp phép, thuốc không có trong khuyến cáo điều trị của Bộ Y tế Việt Nam thì không sử dụng.
Phạm vi bài viết tập trung vào một số vấn đề chính. Trong quá trình theo dõi trẻ tại nhà, nếu có vấn đề cần tư vấn thêm các bạn inbox các bác sĩ, dược sĩ nhé. Chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành. Chúc sức khỏe và bình an tới tất cả mọi người!
Ths. Nguyễn Đình Tỉnh
Bộ môn Nhi- Trường ĐH Y tế Công Cộng.
