
15/02/2025
UNG THƯ GAN – CĂN BỆNH NGUY HIỂM CẦN ĐƯỢC PHÒNG NGỪA VÀ PHÁT HIỆN SỚM
1. Ung thư gan là gì?
Ung thư gan là một trong những bệnh ung thư phổ biến và nguy hiểm nhất trên thế giới, đặc biệt tại các nước có tỷ lệ viêm gan siêu vi cao. Bệnh xảy ra khi các tế bào gan phát triển không kiểm soát, hình thành khối u ác tính và gây tổn thương chức năng gan.
Có hai loại ung thư gan chính:
• Ung thư gan nguyên phát (Hepatocellular carcinoma – HCC): Xuất phát trực tiếp từ tế bào gan, thường gặp nhất.
• Ung thư gan thứ phát (di căn gan): Do tế bào ung thư từ các cơ quan khác (như phổi, dạ dày, đại tràng) lan đến gan.
2. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Những yếu tố sau có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư gan:
• Viêm gan B, C mãn tính: Là nguyên nhân hàng đầu gây xơ gan và ung thư gan.
• Xơ gan: Do viêm gan, lạm dụng rượu bia hoặc gan nhiễm mỡ.
• Sử dụng rượu bia nhiều: Gây tổn thương gan lâu dài, tăng nguy cơ ung thư.
• Nhiễm độc aflatoxin: Chất độc từ nấm mốc trên lạc, ngô, đậu…
• Béo phì, tiểu đường: Gây gan nhiễm mỡ, dẫn đến viêm và xơ gan.
• Tiền sử gia đình: Người có người thân mắc ung thư gan có nguy cơ cao hơn.
3. Dấu hiệu nhận biết ung thư gan
Ung thư gan giai đoạn sớm thường không có triệu chứng rõ ràng. Khi bệnh tiến triển, có thể xuất hiện các dấu hiệu:
• Đau tức vùng hạ sườn phải
• Vàng da, vàng mắt
• Chán ăn, sụt cân không rõ lý do
• Buồn nôn, nôn, mệt mỏi kéo dài
• Bụng to, cổ trướng (tích tụ dịch trong ổ bụng)
Nếu có các dấu hiệu trên, người bệnh nên đi khám ngay để được chẩn đoán sớm.
4. Chẩn đoán và điều trị
Chẩn đoán
• Xét nghiệm máu: Kiểm tra men gan, AFP (một dấu ấn ung thư gan).
• Siêu âm gan: Giúp phát hiện khối u.
• CT scan/MRI: Đánh giá kích thước và mức độ lan rộng của khối u.
• Sinh thiết gan: Xác định bản chất khối u nếu cần thiết.
Điều trị
Tùy vào giai đoạn bệnh, bác sĩ có thể lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp:
• Phẫu thuật cắt bỏ khối u: Dành cho bệnh nhân có khối u nhỏ, gan chưa bị xơ nhiều.
• Ghép gan: Giải pháp tốt nhất cho bệnh nhân đủ điều kiện, giúp loại bỏ hoàn toàn khối u và thay gan mới.
• Tắc mạch hóa chất (TACE), xạ trị nội mạch (TARE): Kỹ thuật điều trị tại chỗ cho bệnh nhân không thể phẫu thuật.
• Liệu pháp nhắm trúng đích và liệu pháp miễn dịch: Dành cho ung thư gan giai đoạn tiến xa, giúp kéo dài thời gian sống.
5. Phòng ngừa ung thư gan
• Tiêm phòng viêm gan B: Biện pháp hiệu quả nhất để giảm nguy cơ ung thư gan.
• Kiểm tra viêm gan B, C và điều trị kịp thời.
• Hạn chế rượu bia, thuốc lá.
• Duy trì cân nặng hợp lý, chế độ ăn lành mạnh: Hạn chế thực phẩm chứa aflatoxin, tăng cường rau xanh, chất xơ, protein tốt.
• Tầm soát ung thư gan định kỳ: Đặc biệt với người có nguy cơ cao, giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
6. Kết luận
Ung thư gan là bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và phát hiện sớm. Mỗi người hãy chủ động bảo vệ sức khỏe bằng cách tiêm phòng viêm gan, duy trì lối sống lành mạnh và khám sức khỏe định kỳ. Hãy nâng cao nhận thức về ung thư gan để bảo vệ chính mình và những người thân yêu!
Tài liệu tham khảo
1. World Health Organization. (2023). Cancer fact sheets: Liver cancer. Retrieved from https://www.who.int
2. American Cancer Society. (2023). Liver cancer prevention and risk factors. Retrieved from https://www.cancer.org
3. National Cancer Institute. (2023). Liver cancer treatment (PDQ®)–Health professional version. Retrieved from https://www.cancer.gov
4. European Association for the Study of the Liver. (2023). Clinical practice guidelines: Management of hepatocellular carcinoma. Retrieved from https://easl.eu
5. Bộ Y tế Việt Nam. (2023). Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh ung thư gan. Retrieved from https://moh.gov.vn