10/09/2025
🩻 X-quang, CT và MRI khác nhau thế nào?
Trong y học hiện đại, X-quang, CT và MRI là ba kỹ thuật hình ảnh phổ biến nhất. Tuy nhiên, nguyên lý hoạt động, ứng dụng và ưu nhược điểm của chúng lại rất khác nhau. Hãy cùng tìm hiểu một cách đơn giản nhé!
1️⃣ X-quang (X-Ray) – “Bức tranh nén phẳng”
• Nguyên lý: Giống như bạn cầm đèn pin soi vào bàn tay. Xương sẽ chặn ánh sáng, để lại bóng mờ trên tường. Máy X-quang chính là “đèn pin”, còn phim hoặc cảm biến là “bức tường”.
• Đặc điểm: Hình ảnh hai chiều, mọi thứ chồng lên nhau.
• Ví dụ: Giống như bạn lấy ổ bánh mì ép dẹp xuống, nhìn được đại khái bên trong, nhưng không rõ từng lớp.
• Ứng dụng: Phát hiện xương gãy, viêm phổi, hoặc quan sát sơ bộ tim to/nhỏ.
2️⃣ CT (Computed Tomography) – “Ổ bánh mì cắt lát”
• Nguyên lý: X-quang quay tròn quanh cơ thể, chụp từ nhiều góc rồi máy tính dựng lại thành từng “lát cắt” hình ảnh bên trong.
• Đặc điểm: Cho hình ảnh rõ ràng từng lớp cấu trúc.
• Ví dụ: Giống như bạn dùng dao cắt bánh mì thành từng lát mỏng, bạn sẽ thấy rõ trong mỗi lát có nho khô hay lỗ khí.
• Ứng dụng: Rất đa năng, đặc biệt hữu ích trong cấp cứu (tai nạn, chấn thương) để phát hiện chảy máu não, xuất huyết nội, gãy xương, chẩn đoán và đánh giá ung thư.
3️⃣ MRI (Magnetic Resonance Imaging) – “Nhìn vào phần nước của bánh”
• Nguyên lý: Sử dụng từ trường mạnh để “tạm thời từ hóa” các phân tử nước trong cơ thể. Khi chúng trở về trạng thái ban đầu, sẽ phát ra tín hiệu để tạo ảnh.
• Đặc điểm: Hiển thị cực chi tiết các mô mềm.
• Ví dụ: Giống như bạn xem bánh mì dựa vào độ ẩm và phân biệt được đâu là mứt, bơ hay phô mai, điều mà X-quang/CT khó thấy rõ.
• Ứng dụng: Ưu thế vượt trội khi cần quan sát não, tủy sống, khớp, cơ, vùng chậu.
🧐 Nên chọn phương pháp nào?
1. Tùy bộ phận cần kiểm tra:
• Xương, phổi, cấp cứu chấn thương → X-quang hoặc CT.
• Não, tủy, khớp, cơ, vùng chậu → MRI hoặc CT.
2. Có cần lo ngại bức xạ?
• X-quang & CT có tia X (có phóng xạ).
• MRI không có bức xạ → an toàn hơn cho phụ nữ mang thai, trẻ em.
3. Tốc độ & chi phí:
• X-quang, CT nhanh và thường rẻ hơn → phù hợp cấp cứu.
• MRI tốn thời gian và chi phí cao hơn, nhưng cho hình ảnh chi tiết.
👉 Tóm lại:
• X-quang: nhanh, rẻ, cơ bản.
• CT: chi tiết, toàn diện, cực hữu ích trong cấp cứu.
• MRI: hình ảnh mô mềm sắc nét, không phóng xạ, nhưng tốn thời gian & chi phí.
cre:./.
