17/11/2021
GIÚP TRẺ TĂNG CHIỀU CAO MỘT CÁCH KHOA HỌC
Bố mẹ thấp con có cao được không? “Làm thế nào để con tăng chiều cao tốt?”… Đây không chỉ là điều quan tâm của riêng cha mẹ Việt Nam, mà cũng là quan tâm chung của nhiều phụ huynh khác trên thế giới. Điều này hoàn toàn hợp lí vì dù ốm, gầy vẫn có thể béo được ở bất cứ tuổi nào, nhưng trẻ trưởng thành đã lùn thì muốn cao lên là điều vô cùng khó!
Liệu có cách nào cải thiện chiều cao cho con khi cha mẹ thấp?
Với những hiểu biết hiện tại, chúng ta chỉ có thể hiểu gần 700 biến thể di truyền liên quan đến sự khác biệt của khoảng 2.1 cm chiều cao, mặc dù con số này có thể cao hơn trong tương lai. Thực ra việc hiểu về gen di truyền sẽ giúp tạo ra 1 công cụ mới để cha mẹ tác động tối ưu theo đúng sự phát triển bộ gen, chứ không phải hiểu như là yếu tố không kiểm soát được như trước đây chúng ta vẫn thường nghĩ. Nghĩa là, ta biết bộ gen và biết nó liên quan đến yếu tố dinh dưỡng nào, thì lúc đó mỗi trẻ sẽ có 1 chế độ ăn riêng biệt và trúng đích cho sự phát triển tối ưu nhất.
Tuy nhiên, trong khi chờ thêm dữ liệu về gen, có một thứ chúng ta hoàn toàn có thể kiểm soát ngay được liên quan đến chiều cao, đó là DINH DƯỠNG ĐÚNG.
Khi phân tích dữ liệu gần 200 quốc gia, GS. Ezzati, ĐH Imperial College London đã nhấn mạnh yếu tố môi trường quan trọng xuyên suốt quy trình này là dinh dưỡng đúng - nó không chỉ quan trọng ở giai đoạn trước 5 tuổi như nhiều cha mẹ thường quan tâm, mà là cả quy trình trước 19 tuổi khi trẻ trải qua hàng loạt thời điểm quan trọng cho phát triển chiều cao.
THỜI ĐIỂM QUAN TRỌNG CHO CHIỀU CAO CỦA TRẺ
Nhiều cha mẹ quan tâm làm sao để trẻ cao tối đa nhưng quên rằng chiều cao không như cân nặng, không phải ăn nhiều dư thừa thì sẽ cao lên nhanh như việc tăng cân. Tăng trưởng chiều cao cần thời điểm, thời điểm đó hội tụ đủ các yếu tố như di truyền, nhân tố kích thích, hormone và các chất dinh dưỡng cần thiết.
Như vậy, ngoài yếu tố di truyền và hormone (cái mà bạn rất khó để tác động), bạn chỉ cần làm tốt 2 phần còn lại (yếu tố kích thích và chất dinh dưỡng), đặc biệt trước và trong những thời điểm tăng trưởng quan trọng như bên dưới.
* Từ 3 tháng – 3 tuổi: Cả bé trai và bé gái có tăng trưởng gần giống nhau. Sữa mẹ và dinh dưỡng đúng là yếu tố quan trọng ở giai đoạn này. Thừa cân-béo phì từ 2 tuổi có thể ảnh hưởng đến phát triển chiều cao giai đoạn sau của trẻ. Từ 3 tuổi, tốc độ tăng chiều cao của trẻ chậm hơn trước đó.
* Từ 4-6 tuổi: Giai đoạn này bé gái tăng nhanh hơn, trong khi bé trai sẽ tăng bình thường - sẽ bù vào giai đoạn dậy thì của bé trai. Ngoài dinh dưỡng, yếu tố vận động là quan trọng ở giai đoạn này.
* Giai đoạn dậy thì: Bé gái từ 11 - 15 tuổi, bé trai từ 13 - 17 tuổi. Trong giai đoạn này tốc độ tăng cao nhất để đạt điểm gần cực đại (độ cao cuối cùng của trẻ sau này). Tuy nhiên, đây cũng là thời điểm rất dễ tăng cân, nếu bé gái hoặc bé trai bị thừa cân béo phì trong thời điểm này thì tốc độ tăng chiều cao sẽ giảm đáng kể.
DINH DƯỠNG ĐÚNG CHO CHIỀU CAO TỐI ĐA
Trong một hội thảo trực tuyến về dinh dưỡng của Châu Âu, báo cáo thú vị gần đây của TS. Lyle, Viện Dinh Dưỡng Kerry, Ireland về các yếu tố quan trọng tác động đến chiều cao trẻ nhỏ. Bà phân ra 2 nhóm: nhóm tác động tích cực và nhóm ảnh hưởng tiêu cực.
NHÓM TÁC ĐỘNG TÍCH CỰC ĐỂ ĐẠT CHIỀU CAO TỐI ĐA
1. Sữa mẹ: cần ưu tiên và duy trì.
2. Cân nặng sau 2 tuổi – 6 tuổi và cân nặng lúc dậy thì là có ảnh hưởng đến phát triển chiều cao tối ưu. Tránh thừa cân béo phì trong những giai đoạn này.
3. Chất đạm và sắt: Trẻ từ 6 tháng nên bắt đầu ăn dặm. Thịt bò, heo, gà, lòng đỏ trứng, sữa… là những nguồn chất đạm và sắt quan trọng.
4. Canxi là thành phần chính trong xương, duy trì và xây dựng cấu trúc xương khỏe mạnh. Canxi từ thực phẩm là loại hấp thụ tốt và an toàn nhất. Nên đa dạng nguồn canxi từ sữa, sữa chua, cá, tôm, cua…
5. Vitamin D đặc biệt quan trọng bởi nó quyết định khả năng hấp thụ canxi cũng như ngăn ngừa các vấn đề như còi xương của trẻ. Thiếu vitamin D có thể dẫn đến tình trạng thấp còi. Khuyến cáo hiện tại, trẻ dưới 5 tuổi cần 400 IU/ngày.
Bên cạnh đó, vitamin K2 cũng có vai trò quan trọng trong việc giúp vitamin D định hướng canxi vào xương, thúc đẩy quá trình tái tạo xương, giúp trẻ có hệ xương chắc khoẻ và tăng trưởng chiều cao. Vitamin K2 có thể được tìm thấy trong các sản phẩm lên men như món đậu natto Nhật Bản, một số loại phô mai, sữa chua…
Ngoài ra, vitamin D3, K2 dạng xịt trực tiếp vào miệng như Dimao Vitamin D3 400 IU, Keovon Vitamin K2 – MK7 được đánh giá tiện dụng, chuẩn liều và gia tăng khả năng hấp thụ vitamin cũng như sự thích thú hợp tác của trẻ, cũng là cách để trẻ nhận đủ lượng vitamin D3, K2 cần thiết.
6. Ăn uống đa dạng để tăng các vi khoáng cần thiết khác như kẽm, i-ot. Kẽm và i-ot liên quan đến hoạt động khỏe mạnh của não bộ trong điều tiết các hoạt động hormone tăng trưởng và sinh dục cho phát triển chiều cao ở những giai đoạn trên.
7. Lối sống chủ động tích cực sau 4 tuổi là quan trọng cho phát triển chiều cao của trẻ. Bé từ 4-5 tuổi được khuyên học bơi 2 buổi/tuần và 2 buổi cách nhau 3 ngày, mỗi buổi không quá 45 phút. Khi bé 8 tuổi, có thể tăng 3 buổi/tuần. Mỗi buổi không quá 60 phút. Cường độ như vậy sẽ phù hợp với phát triển xương cho bé và đủ cho thời gian kiến tạo xương mới.
Từ 3 tháng -2 tuổi, cha mẹ nên ít bế bồng trẻ để trẻ có không gian phát triển kĩ năng bò trườn, đi lại. Các hoạt động như đị dạo, chơi một số trò chơi ngoài trời nên khuyến khích khi trẻ biết đi.
Nhóm tác động tiêu cực đến chiều cao
1. Lười vận động. Thường xuyên ngồi máy tính, xem Tivi, chơi điện thoại, ipad . Tổng thời gian tiếp xúc với điện tử >4 tiếng/ngày.
2. Uống quá nhiều nước ngọt 1 lon (220ml)/ngày là quá nhiều cho bé dưới 12 tuổi. Bé dưới 12 tuổi chỉ nên tối đa 2 lon/tuần, tức là
