02/04/2025
[MED25]
ĐỘC TÍNH THẦN KINH CỦA QUINOLON: TỪ MỘT CA LÂM SÀNG
🐙 CA LÂM SÀNG. Một bệnh nhân nữ, 80 tuổi đang được điều trị viêm phổi cộng đồng với ceftazidim phối hợp cùng với levofloxacin. Bệnh nhân có tiền sử suy thận mạn, với độ lọc cầu thận eGFR < 10ml/phút/1,73m2, liều kháng sinh đã được hiệu chỉnh phù hợp với chức năng thận. Bên cạnh đó bệnh nhân có tiền sử bệnh Parkinson. Trong thời gian sử dụng levofloxacin, bệnh nhân có dấu hiệu tiến triển tình trạng run tay nhiều hơn, và đôi khi trả lời không rõ câu hỏi của bác sĩ điều trị tại bệnh phòng. Trong quá trình đi bệnh phòng cùng bác sĩ, dược sĩ lâm sàng nghi ngờ tình trạng run tay và nhận thức giảm của bệnh nhân có khả năng liên quan đến việc sử dụng fluoroquinolon khi bệnh nhân đang có chức năng thận giảm (yếu tố nguy cơ). Sau khi thảo luận và đánh giá lại mức độ viêm phổi của người bệnh, bác sĩ và dược sĩ quyết định ngưng levofloxacin và tiếp tục theo dõi các dấu hiệu lâm sàng.
🐙 Bàn luận: Các fluoroquinolon, bao gồm levofloxacin, có thể làm gia tăng các triệu chứng thần kinh như run, rối loạn vận động, và đôi khi là tình trạng ảo giác hoặc rối loạn tâm thần ở những bệnh nhân nguy cơ cao. Điều này có thể là do levofloxacin tác động lên hệ thần kinh trung ương, đặc biệt là ảnh hưởng đến các chất dẫn truyền thần kinh như dopamine, vốn đã bị suy giảm trong bệnh Parkinson.
🐙 Về mặt cơ chế thúc đẩy tác dụng phụ, levofloxacin và các fluoroquinolon khác có khả năng vượt qua hàng rào máu - não, do đó có thể tác động trực tiếp lên hệ thần kinh trung ương, làm thay đổi các chất dẫn truyền thần kinh như dopamin (DA), serotonin (5-HT), và GABA. Trong đó, tác động chính của levofloxacin liên quan đến dopamin là sự ức chế các thụ thể dopaminergic trong não, đặc biệt là các thụ thể D1 và D2. Điều này có thể gây ra các triệu chứng loạn thần kinh như run, rối loạn vận động và thay đổi tâm lý ở bệnh nhân có tiền sử bệnh Parkinson.
Ngoài ra một số cơ chế khác cũng được đề xuất là do ức chế GABA, một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng trong việc điều chỉnh hoạt động thần kinh, gây loạn thần và các triệu chứng khác hay sự tương tác với thụ thể NMDA (N-methyl-D-aspartate) cũng được cho là có vai trò trong việc gây ra các triệu chứng thần kinh.
🐙 Về yếu tố thúc đẩy, bệnh nhân là người cao tuổi, thể trạng suy kiệt, có khuynh hướng nhạy cảm hơn với tác dụng phụ của thuốc (biến thiên dược lực học). Trong trường hợp này, hệ thần kinh dễ bị tổn thương hơn. Đồng thời, tình trạng suy thận mạn của bệnh nhân (GFR < 10ml/phút) cũng làm giảm khả năng chuyển hóa và thải trừ thuốc (biến thiên dược động học). Điều này có thể dẫn đến việc tích tụ thuốc trong cơ thể, gia tăng nguy cơ mắc phải các tác dụng phụ, bao gồm các rối loạn thần kinh và các hệ cơ quan khác. Do vậy việc đánh giá lại kỹ tình trạng lâm sàng để xem xét thoái đơn, ngưng sử dụng các thuốc có nguy cơ thúc đẩy biến cố bất lợi là cần thiết trên lâm sàng.
🐙Thông tin toàn văn tham khảo tại đường Link: https://bvdhydcantho.com/detail_article?id=doc-tinh-than-kinh-lien-quan-den-fluoroquinolon-can-luu-y-khi-thuc-hanh-lam-sang-tu-mot-tinh-huong-lam-sang-den-nhung-cap-nhat-2025-1164