02/06/2020
THẤM TỪNG CHỮ .... CE HÃY SUY NGẪM XEM NHÉ
TẠI SAO NHỮNG ĐỨA TRẺ LÚC NHỎ BIỂU HIỆN CÀNG NGOAN THÌ SAU KHI LỚN LÊN LẠI CÀNG CÓ NHIỀU VẤN ĐỀ TÂM LÝ ?
Bởi vì “đè nén”
Những đứa trẻ lúc nhỏ biểu hiện ngoan ngoãn hiểu chuyện không phải là đạt đến một tầm nhận thức nào đó về mặt tâm lí của nó mà là đè nén chính mình, vâng theo quy tắc, lấy lòng người lớn, không phải là trẻ sợ, mà thực ra bản chất là để "được yên thân", để nó bảo vệ những nhu cầu bên trong của nó.
Có một câu chuyện tên là “Cọc gỗ nhốt voi”
Con voi thì chắc mọi người đều đã thấy rồi, rất to, rất mạnh. Mọi người có để ý thứ dùng để trói voi là gì không? Là một cái cọc gỗ. Thông thường người huấn luyện voi chỉ cần cắm trên mặt đất một cây cọc gỗ có kéo xích sắt hoặc thậm chí là dây thừng sau đó buộc vào một chân voi thì có thể khiến voi đứng yên tại chỗ. Con voi bự như vậy, mạnh tới nỗi có thể nhổ luôn một cái cây lên, vậy tại sao voi lại bị nhốt bởi một cái cọc gỗ bé tí tẹo đây?
Thật ra lí do ở đây rất đơn giản:
Lúc voi còn rất nhỏ, sức lực vẫn còn yếu ớt, dùng xích sắt trói nó vào một gốc cây hoặc cái cọc gỗ mà nó không giãy ra được. Vì để được tự do, voi sẽ dốc sức kéo đứt dây xích, nhưng nó còn quá nhỏ, cho dù vật lộn như thế nào cũng chẳng thấm vào đâu cả, thậm chí bàn chân bị cà ra máu, đau buốt không thôi. Dần dần, voi nhỏ hiểu được làm như vậy chẳng có tác dụng gì. Chỉ cần bị trói vào cọc gỗ thì chắc chắn sẽ ngoan ngoãn đứng yên một chỗ. Mãi đến khi voi nhỏ lớn lên rồi thì lòng tin này vẫn y như cũ, không hề dao động lung lay. Nói theo thuật ngữ tâm lí học thì đây là “Thói quen bất lực”.
Con người cũng như vậy, lúc nhỏ tò mò với mọi thứ, cứ muốn đi tìm tòi, nếm thử. Nhưng những hành động đó luôn đi kèm với nguy hiểm, thậm chí là sẽ bị thương. Bố mẹ dạy con cái “hiểu chuyện”, “nghe lời”, vì bảo vệ an toàn của con trẻ mà uốn nắn chúng, hết lần này đến lần khác cấm đoán. Lúc đi học, bố mẹ sẽ dặn chúng phải nghe lời giáo viên, khi ở nhà người lớn dù vô tình hay cố ý cũng cứ nhắc đi nhắc lại mấy câu đại loại như:
-“Con phải nghe lời, phải hiểu chuyện.”
-“Nếu con nghe lời mẹ sẽ mua đồ chơi cho con, cho phép con xem phim hoạt hình, mua cho con đồ ăn ngon...”
-“Nếu con không nghe lời mẹ sẽ không yêu con nữa, mẹ sẽ tặng con cho người khác (câu nói gây tổn thương vô cùng lớn cho trẻ)..."
Lúc họ hàng gặp gỡ cũng sẽ so sánh con cái với nhau, xem thử con nhà ai ngoan hơn, hiểu chuyện hơn. Sự phán đoán đúng sai, hiền ác của trẻ con đa phần ảnh hưởng từ bố mẹ, thầy cô giáo và từ những đánh giá của thế giới bên ngoài.
Phản hồi từ những đánh giá của thế giới bên ngoài nói cho chúng biết được khen là tốt, bị ghét bỏ là xấu. Nói cho chúng phải nghe lời, phải hiểu chuyện thì người lớn mới vui lòng, mới yêu chúng. Quy tắc này giống với việc dùng cọc gỗ trói voi vậy.
Trẻ con rất thông minh, hết lần này đến lần khác nhận được sự phản hồi từ thế giới bên ngoài thì chúng đã biết rằng: người lớn đều thích trẻ con nghe lời mà những đứa trẻ không nghe lời, nghịch ngợm, chống lại thì phải bị phê bình và trách mắng. Cho nên chúng nó học được cách đè nén cảm nhận của chính mình vào một bên, cố gắng làm ra dáng vẻ ngoan ngoãn, hiểu chuyện người gặp người thích. Như vậy, sau khi lớn lên, chúng sẽ trở thành nhóm được gọi là “người tốt” không biết từ chối người khác, khiến chính mình mệt không chịu nổi.
Mặt khác, bản tính của loài người là khát vọng được thả ra. Lúc nhỏ bị cọc gỗ kiềm chế, không có cách nào thả ra bản tính. Sau khi lớn lên sẽ trở thành muôn dạng hình thức, đi về phía tính cách ngược lại với lúc ấu thơ.
Trẻ con có thể khóc, không "ngoan ngoãn" theo cách của người lớn, không hiểu chuyện trước mặt bạn nói rõ được, bởi vì đó là TRẺ CON. Cách yêu cầu con trẻ "nghe lời" và phải "ngoan ngoãn" KHÔNG PHẢI LÀ CÁCH GIÁO DỤC RA NHỮNG ĐỨA TRẺ TỰ CHỦ, TỰ GIÁC, TỰ LẬP, nó chỉ thể hiện sự bất lực, thiếu trách nhiệm và sự yếu kém của người lớn. Hãy tạo ra cho con bạn có đủ cảm giác an toàn khi ở cạnh bạn, để nó có thể nếm thử các loại phương pháp giải phóng chính mình. Mà cảm giác “được yêu thương và tôn trọng” hết lòng này giúp con trẻ đạt được các loại giáo dục “nếm thử” mới là nền tảng hình thành nhân cách trẻ con một cách lành mạnh nhất.
Bạn có muốn gọt đẽo những tư duy sáng tạo, những khám phá của con để não bộ phát triển và hoàn thiện không ? Trẻ học thông qua hoạt động, mà yêu cầu trẻ ngoan, ko nghịch ngợm thì con học được gì? Hay học cách "giáo điều" bằng lời nói và sự dối trá và đối phó trong suy nghĩ của người lớn.
Trẻ em có quyền sai. Bất cứ ai cũng có quyền sai. Đó chỉ là 1 bước trong hành trình phát triển của bản thân. Tôi đố bạn chưa từng sai lầm gì trong con mắt của người khác ! Vậy thì hà cớ gì mà "muốn" 1 đứa trẻ "không được sai", không có cơ hội được sai để nó được học từ đó. Cho phép con được sai khác với việc "bỏ bê" con và thiếu trách nhiệm.
____________________________
Cha mẹ là người thầy đầu tiên và tốt nhất ! Gia Đình là ngôi trường đầu tiên của con. Vậy là có đủ môi trường và văn hoá để dạy con từ khi chào đời rồi cha mẹ nhé, ko phải là khi đến trường mới là lúc trẻ học, vì để đến khi đó là đã lỡ rồi.
Bài Viết của Bạn Thuỷ Nguyễn.
