16/05/2023
TẬP PHỤC HỒI CHỨC NĂNG DI CHỨNG LIỆT VẬN ĐỘNG SAU ĐỘT QUỴ THẾ NÀO LÀ PHÙ HỢP
1) Thời gian bắt đầu tập: Thông thường từ 24-48 giờ sau đột quỵ. Những trường hợp nặng, điểm tri giác thấp, mắc nhiều bệnh phối hợp sẽ do bác sĩ khám quyết định nên tập hay chưa và nếu tập thì tập thế nào là phù hợp
2) Thời gian tập kéo dài bao lâu:
- Trong 3 tháng đầu sau đột quỵ có thể được coi là thời gian vàng cho việc phục hồi. Nên cố gắng chú ý tập trong thời gian này
- Từ 3 đến 6 tháng là thời gian phục hồi sẽ chậm lại, bệnh nhân nên cố gắng tiếp tục tập tích cực
- Sau 6 tháng thì sự phục hồi sẽ rất ít, tuy nhiên vẫn nên tiếp tục tập tích cực. Giai đoạn này nếu tiếp tục tập thì thấy phục hồi rất ít, nhưng nếu không tiếp tục tập luyện thì tình trạng vận động của bệnh nhân sẽ xấu đi, co cứng cơ khớp sẽ xuất hiện
- Việc tập cho giai đoạn sau: Nếu còn di chứng liệt thì tiếp tục tập theo các phương pháp mà bác sĩ hay kỹ thuật viên vật lý trị liệu đã hướng dẫn, kết hợp dần với các động tác thể thao. Nếu phục hồi tốt thì tham gia dần các môn tập thể thao yêu thích như đạp xe, bơi, cầu lông, đi bộ… nhưng chú ý không gắng sức quá mức. Giai đoạn này tập phục hồi chức năng dần theo hướng tham gia vận động thể thao để duy trì sức khỏe và góp phần giảm các nguy cơ dẫn đến đột quỵ tái phát như tiểu đường, rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp, béo phì… Những bệnh nhân mắc bệnh phối hợp khác như suy tim, rối loạn nhịp mạch, suy thận, suy mạch vành… thì nên có bác sĩ vật lý trị liệu khám định kỳ và hướng dẫn tập luyện phù hợp với khả năng gắng sức riêng
3) Một ngày nên tập bao lâu: Để đạt được hiệu quả phục hồi tốt nhất nên tập trên 3 giờ/ngày. Nhưng nên chia đều thời gian tập trong ngày để không bị quá gắng sức vào một thời điểm
4) Tập toàn diện: Tất cả các cơ khớp đều phải được tập luyện. Những di chứng khác như rối loạn ngôn ngữ, rối loạn nuốt, đau vai… phải được tập đồng thời
5) Các phương pháp tập đã được chứng minh hiệu quả phục hồi vận động sau đột quỵ:
Phương pháp Bobath
Phương pháp tạo thuận PNF
Phương pháp tác vụ trị liệu
Phương pháp tập theo giai đoạn liệt của WHO
Phương pháp tập với gương
6) Các phương pháp phối hợp hữu ích trong tập phục hồi chức năng di chứng vận động
- Tập với dụng cụ: Có rất nhiều dụng cụ, thiết bị tập PHCN cho bệnh nhân di chứng vận động sau đột quỵ, như xe đạp tại chỗ, ròng rọc, thanh song song, bánh xe quay, tập mạnh cơ đùi, bục thăng bằng, tập khéo léo… Ngoài ra, hiện nay còn có những thiết bị hiện đại hơn như găng tay robot, robot khung xương ngoài… đều rất hữu ích trong bổ trợ cho phục hồi chức năng di chứng liệt
- Kích thích điện chức năng (FES – Functional Electric Stimulation)
- Tập thực tế ảo
- Kích thích điện xuyên sọ
- Điện xung
- Châm cứu theo nhóm cơ
7) Những ai tham gia vào quá trình tập phục hồi cho người bệnh:
- Bác sĩ vật lý trị liệu – PHCN: Giữ vai trò khám, lượng giá các di chứng và các vấn đề sức khỏe kết hợp để đưa ra chương trình phục hồi phù hợp trên từng bệnh nhân. Ngoài ra giữ vai trò tác động tâm lý để người bệnh yên tâm, cố gắng tuân thủ điều trị PHCN và đương nhiên cũng giúp bệnh nhân giảm bớt nguy cơ đột quỵ tái phát cùng với các bác sĩ chuyên ngành khác
- Bác sĩ chuyên khoa thần kinh hoặc tim mạch (có thể bác sĩ chuyên ngành khác nếu BN có bệnh liên quan): Ngoài việc khám, điều trị các yếu tố nguy cơ để giảm khả năng tái phát đột quỵ, còn giúp định hướng, khuyến khích, động viên bệnh nhân tập PHCN
- Kỹ thuật viên vật lý trị liệu: Trực tiếp tập cho người bệnh, hướng dẫn bệnh nhân và người thân của bệnh nhân các kỹ thuật tập trợ giúp cho người bệnh. Cũng là nhân viên y tế tiếp cận gần và hàng ngày với người bệnh, giữ vai trò quan trọng trong động viên tinh thần quyết tâm tập luyện cho người bệnh
- Người thân: Giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình phục hồi của người bệnh. Ngoài trực tiếp trợ giúp cho người bệnh tập luyện, di chuyển, ăn uống, vệ sinh… còn giữ vai trò động viên, khuyến khích người bệnh để người bệnh không rơi vào trạng thái nản chí, buông xuôi. Hơn nữa còn phải thu sếp công việc, sinh hoạt để có thể giúp đỡ người bệnh được nhiều nhất có thể
- Bản thân bệnh nhân: Phải luôn cố gắng, kiên trì, không nản chí. Nếu bệnh nhân phối hợp tốt với bác sĩ, kỹ thuật viên, người thân trong quá trình điều trị phục hồi thì kết quả mới tối đa
MÁY TẬP CỔ TAY - BÀN TAY, CỔ CHÂN - BÀN CHÂN DRTHẮNG LÀ THIẾT BỊ TỰ SÁNG CHẾ GIÚP SỰ PHỤC HỒI CỦA BỆNH NHÂN TOÀN DIỆN HƠN, NHANH HƠN