04/07/2023
🔬🩸𝐗𝐞́𝐭 𝐧𝐠𝐡𝐢𝐞̣̂𝐦 𝐬𝐚́𝐧 𝐥𝐚́ 𝐠𝐚𝐧 𝐠𝐢𝐮́𝐩 𝐩𝐡𝐚́𝐭 𝐡𝐢𝐞̣̂𝐧 𝐛𝐞̣̂𝐧𝐡 𝐬𝐚́𝐧 𝐥𝐚́ 𝐠𝐚𝐧 𝐬𝐨̛́𝐦 🪱🫁
🦠Sán lá gan là bệnh đường tiêu hóa, do ký sinh trùng gây ra, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh phát triển gây nhiều biến chứng nguy hiểm. Xét nghiệm sán lá gan giúp phát hiện bệnh sớm, từ đó có phương án điều trị thích hợp. Vậy xét nghiệm sán lá gan là gì? Được tiến hành như thế nào?
𝟏. 𝐓𝐢̀𝐦 𝐡𝐢𝐞̂̉𝐮 𝐜𝐡𝐮𝐧𝐠 𝐯𝐞̂̀ 𝐛𝐞̣̂𝐧𝐡 𝐬𝐚́𝐧 𝐥𝐚́ 𝐠𝐚𝐧
🦠Sán lá gan là ký sinh trùng sống ký sinh trên các động vật như: trâu, bò, dê,... xâm nhập qua đường tiêu hóa của người và gây bệnh tại nhiều cơ quan.
🦠Có 2 loại: sán lá gan lớn, sán lá gan nhỏ, phân bố theo vùng địa lý và gây bệnh. Ở nước ta, bệnh sán lá gan nhỏ chủ yếu ở miền bắc đặc biệt ở các tỉnh Nam Định, Ninh Bình, Phú Yên có tỉ lệ mắc bệnh cao, đối với bệnh sán lá gan lớn chủ yếu xuất hiện ở khu vực Miền trung, Tây nguyên.
❓Nguyên nhân bệnh sán lá gan
Ấu trùng, nang trứng của sán lá gan tồn tại trong thực phẩm bẩn, nguồn nước bẩn. Chúng xâm nhập vào cơ thể qua đường tiêu hóa, đến dạ dày, tá tràng thì tách vỏ theo máu di chuyển đến gan, bắt đầu ký sinh và gây bệnh. Khi đó, cơ thể bắt đầu tiết ra kháng thể chống lại sán lá gan nếu xét nghiệm máu, thấy xuất hiện kháng thể chống lại sán lá gan, có nguy cơ cao người bệnh đã nhiễm sán lá gan.
⁉️Các triệu chứng của bệnh sán lá gan
Bệnh sán lá gan không có dấu hiệu bệnh rõ ràng, đặc trưng, chỉ xuất hiện những dấu hiệu tương tự như các bệnh lý về gan như:
🔅Sốt nhẹ không rõ nguyên nhân, da tái xanh hoặc vàng nhẹ, nhức đầu, chóng mặt, toát mồ hôi lạnh.
🔅Đầy hơi, ăn không tiêu, chướng bụng, chán ăn, buồn nôn.
🔅Đau, tức vùng gan thường xuyên, ngắt quãng, kéo dài.
👉🏻Vì vậy, khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ, cần đến bác sĩ khám phát hiện bệnh kịp thời.
𝟐. 𝐗𝐞́𝐭 𝐧𝐠𝐡𝐢𝐞̣̂𝐦 𝐬𝐚́𝐧 𝐥𝐚́ 𝐠𝐚𝐧 𝐠𝐢𝐮́𝐩 𝐩𝐡𝐚́𝐭 𝐡𝐢𝐞̣̂𝐧 𝐛𝐞̣̂𝐧𝐡 𝐬𝐨̛́𝐦
Dưới đây là các xét nghiệm giúp chẩn đoán bệnh sán lá gan phổ biến hiện nay.
❗️Xét nghiệm miễn dịch ELISA
Xét nghiệm miễn dịch ELISA là xét nghiệm cận lâm sàng, xác định các nồng độ kháng thể IgG và IgE do cơ thể tiết ra khi bị nhiễm sán lá gan, nếu nồng độ vượt ngưỡng cho phép, bệnh nhân dương tính với sán lá gan.
Xét nghiệm miễn dịch ELISA có ưu điểm đơn giản, nhanh chóng và xác định bệnh chính xác.
Sau thời gian chữa bệnh xét nghiệm ELISA vẫn cho kết quả dương tính, vì nồng độ các kháng thể trong máu vẫn còn, phải sau 12 tháng, cơ thể không sản sinh các kháng thể nữa, lúc đó kết quả xét nghiệm mới không còn dương tính nữa.
‼️Xét nghiệm phân, dịch tim tìm trứng sán
Xét nghiệm phân, dịch tim tìm trứng sán là xét nghiệm lâm sàng, đặc hiệu, dùng trong quá trình chẩn đoán và theo dõi bệnh. Tuy nhiên, không phải lúc nào bệnh nhân nhiễm sán lá gan xét nghiệm phân, dịch tá tràng cũng phát hiện trứng sán, do những yếu tố sau đây:
〽️ Người nhiễm sán không thích hợp cho sán có môi trường phát triển toàn diện và đào thải trứng.
〽️Giai đoạn mới nhiễm bệnh, chưa đủ thời gian đẻ trứng dẫn đến khi xét nghiệm phân hay dịch tim không tìm thấy. Khi nhiễm sán từ 3 đến 4 tháng, sán đủ thời gian đẻ trứng, khi xét nghiệm phân có thể tìm thấy trứng sán.
〽️Khi làm xét nghiệm không đúng vào thời điểm đào thải trứng.
〽️Sán ký sinh trong mu mô gan, đường mật, không đào thải trứng.
Vì vậy, khi xét nghiệm phân không thấy xuất hiện trứng sán không đồng nghĩa với bệnh nhân không nhiễm sán lá gan.
‼️❗️Xét nghiệm công thức máu
Xét nghiệm công thức máu là phương pháp xét nghiệm cận lâm sàng, xét nghiệm xem tỷ lệ bạch cầu ái toan, đối với trường hợp nhiễm ký sinh trùng thì tỷ lệ bạch cầu ái toan tăng hơn 8% so với giá trị bình thường, có thể tăng đến 80%.
‼️‼️ Siêu âm gan mật
Phương pháp này được dùng trong chẩn đoán sán lá gan ở vùng echo kém và hoại tử. Siêu âm gan mật có hiệu quả và đặc hiệu cao trong phát hiện sán lá gan ở người bệnh.
⭕️Ngoài ra, sán lá gan còn được phát hiện bằng các phương pháp như chụp X-quang lồng ngực, chụp cắt lớp, chụp cộng hưởng từ, sinh thiết gan, nội soi ổ bụng,...
𝟑. 𝐂𝐚́𝐜 𝐛𝐢𝐞̣̂𝐧 𝐩𝐡𝐚́𝐩 đ𝐢𝐞̂̀𝐮 𝐭𝐫𝐢̣ 𝐬𝐚́𝐧 𝐥𝐚́ 𝐠𝐚𝐧 𝐡𝐢𝐞̣̂𝐮 𝐪𝐮𝐚̉
Sau khi thực hiện các xét nghiệm, chẩn đoán sán lá gan, người bệnh được điều trị bằng những phương pháp sau:
⚜️Sử dụng thuốc: Đối với trường hợp mới nhiễm bệnh, dùng thuốc điều trị nội khoa, diệt ký sinh trùng đặc hiệu, trong thời gian ngắn.
⚜️Cắt bỏ phần mô gan bị tổn thương được chỉ định khi bệnh nhân nhiễm giun sán nặng, phát hiện muộn, tổn thương vùng gan, dịch mật.
𝟒. Đ𝐨̂́𝐢 𝐭𝐮̛𝐨̛̣𝐧𝐠 𝐜𝐨́ 𝐧𝐠𝐮𝐲 𝐜𝐨̛ 𝐧𝐡𝐢𝐞̂̃𝐦 𝐬𝐚́𝐧 𝐥𝐚́ 𝐠𝐚𝐧 𝐯𝐚̀ 𝐜𝐚́𝐜𝐡 𝐩𝐡𝐨̀𝐧𝐠 𝐭𝐫𝐚́𝐧𝐡 𝐛𝐞̣̂𝐧𝐡
Sau đây là các trường hợp đối tượng có nguy cơ mắc sán lá gan:
♻️Nơi ở gần nơi chăn nuôi gia súc trâu, bò, dê, cừu,...
♻️Ăn thực phẩm sống, chưa qua chế biến: tiết canh, cá sống, rau sống, nem chua,...
♻️Thiếu nguồn nước sạch, nơi ở vệ sinh kém,...
♻️Tỷ lệ nữ giới mắc bệnh sán lá gan cao hơn nam giới gấp 2 lần.
♻️Thường xuyên sử dụng các nội tạng động vật như gan, lòng, tim, phổi,... Rau mọc dưới nước như: rau muống, rau cần,…
𝟓. 𝐂𝐚́𝐜 𝐛𝐢𝐞̣̂𝐧 𝐩𝐡𝐚́𝐩 𝐩𝐡𝐨̀𝐧𝐠 𝐭𝐫𝐚́𝐧𝐡 𝐬𝐚́𝐧 𝐥𝐚́ 𝐠𝐚𝐧 𝐡𝐢𝐞̣̂𝐮 𝐪𝐮𝐚̉
Để phòng tránh nhiễm sán lá gan, bảo vệ sức khỏe của người thân, gia đình, bạn cần lưu ý những điều sau:
✅Thực hiện ăn chín, uống sôi, không ăn thực phẩm tươi sống, chưa qua xử lý, hay nghi ngờ nhiễm bệnh.
✅Xổ giun định kỳ 6 tháng một lần.
✅Đảm bảo vệ sinh, rửa tay trước khi ăn, và sau khi đi vệ sinh.
✅Sử dụng nguồn nước sạch trong sinh hoạt và nấu ăn.
✅Cách ly khu chăn nuôi gia súc với nơi ở.
