13/10/2020
Lý do trẻ dậy thì chậm tăng chiều cao
Chiều cao của trẻ tăng chậm chủ yếu do di truyền, dinh dưỡng không hợp lý, thừa đạm, thiếu hoặc kém hấp thu vitamin và khoáng chất, nhất là canxi.
Lứa tuổi tiền dậy thì và dậy thì là giai đoạn "vàng" tăng trưởng chiều cao. Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, tuổi tiền dậy thì của trẻ Việt Nam thường là 9-11 tuổi đối với nữ và 12-14 tuổi đối với nam. Mỗi năm các em nữ sẽ cao thêm 6 cm và nam là 7 cm. Đến tuổi dậy thì (nữ là 12-13 tuổi, nam là 15-16 tuổi), chiều cao sẽ tăng chậm, khoảng 2 cm. Nếu con tăng chiều cao ít hơn so với mức này thì cha mẹ cần quan tâm và thăm khám dinh dưỡng để can thiệp kịp thời.Có nhiều nguyên nhân khiến chiều cao của trẻ chậm phát triển ở lứa tuổi dậy thì nhưng phần nhiều có liên quan yếu tố di truyền, dinh dưỡng thiếu cân đối, kém hấp thu và không bổ sung đủ bộ 3 dưỡng chất tối ưu cho phát triển xương là canxi, vitamin D3, vitamin K2.
Chị Kim Oanh (quận Bình Thạnh, TP HCM) đưa con trai 14 tuổi đến thăm khám bác sĩ dinh dưỡng vì con thuộc dạng thấp bé nhất lớp (1,45m). Thấy con chậm phát triển chiều cao, trong một năm qua, chị cho con ăn nhiều hải sản, uống canxi, tập thể dục... nhưng tình hình vẫn không được cải thiện. Qua thăm khám với bác sĩ, chị mới biết dù cố gắng nạp nhiều canxi nhưng thiếu vitamin D3, K2 khiến cơ thể con không hấp thu được đủ lượng canxi hàng ngày. Câu chuyện của con chị Kim Oanh cũng là một trong nhiều trường hợp mà bác sĩ thường gặp khi thăm khám dinh dưỡng cho trẻ.
Trong các yếu tố ảnh hưởng tới chiều cao của trẻ, dinh dưỡng có vai trò quyết định đến 32%, di truyền là 23%. Tác động tích cực và chủ động đến yếu tố dinh dưỡng, cha mẹ có thể giúp con tăng mật độ xương, hỗ trợ xương chắc khỏe. Cha mẹ nên cân đối khẩu phần ăn hàng ngày của con với 4 nhóm chất, bột đường cần chiếm 55-65% tổng năng lượng khẩu phần, chất béo là 25-30%, 15-20% từ chất đạm, vitamin và khoáng chất.
Theo nhiều nghiên cứu của các cơ quan y tế như Viện Dinh dưỡng Quốc gia, Trung tâm Dinh dưỡng TP HCM, tình trạng thiếu hụt các vitamin và khoáng chất thường xảy ra ở trẻ em Việt, nhất là các vi chất như canxi, sắt, kẽm, iốt, vitamin D3... Trong đó, canxi đóng vai trò quan trọng, tham gia vào cấu trúc xương, vitamin D3 giúp canxi vào xương hiệu quả hơn.Trong giai đoạn dậy thì, mô xương phát triển mạnh nhất, tốc độ tăng trưởng xương và khối lượng xương có thể đạt mức tối đa. Khối lượng xương càng cao thì nguy cơ loãng xương càng thấp, có thể ngăn ngừa rối loạn loãng xương sau này. Lứa tuổi dậy thì và tiền dậy cần nhiều canxi nhưng lại dễ thiếu hụt.
Theo dược sĩ Vũ Thị Hồng Nhung, khẩu phần ăn hàng ngày của trẻ hiện chỉ đáp ứng được khoảng 60% nhu cầu canxi và gần 11% nhu cầu vitamin D theo mức khuyến nghị. Trẻ ăn nhiều chất đạm, ăn mặn còn làm giảm quá trình hấp thu canxi. Các em 7-9 tuổi cần khoảng 700 mg và 10-18 tuổi là 1.000 mg mỗi ngày.Cùng với canxi, vitamin D3 vốn là dưỡng chất quen thuộc cho xương được nhắc đến nhiều. Tuy nhiên, ngay cả khi bổ sung đủ vitamin D3, cơ thể vẫn có nguy cơ không hấp thu đủ canxi. Điều này có liên quan đến vai trò của các loại protein đặc hiệu giúp điều hòa canxi là Osteocalcin Protein và Matrix Gla Protein (MGP). Cụ thể, dưới sự kích hoạt của vitamin K2, MGP ngăn không cho canxi xâm nhập vào các mô mềm và thành động mạch. Đồng thời, MGP kích hoạt Osteocalcin vận chuyển canxi vào khung xương hiệu quả hơn, giúp tăng mật độ và sự khỏe mạnh của xương, hỗ trợ khung xương phát triển tốt và tăng chiều cao.