Uzm. Kl Psk. Yonca Yüksel (2025)

21/08/2025

👥 “İnsan iyileşirken yalnız olmamalı.”

🧩 Terapötik ilişki, terapi sürecinin kalbidir. Hangi terapi ekolü olursa olsun, iyileşmenin temel taşı terapist ile danışan arasındaki güven temelli işbirliğidir. Carl Rogers’ın ortaya koyduğu “koşulsuz kabul”, “empati” ve “özgünlük” ilkeleri, bu bağın oluşmasında çok kritik rol oynar.

💡 Araştırmalar gösteriyor ki terapiyi etkili kılan en güçlü değişken, kullanılan teknik değil; terapist ile kurulan ilişki kalitesi. Danışan kendini görülmüş, anlaşılmış ve yargılanmadan kabul edilmiş hissettiğinde beyin, duygusal güvenlik sinyali verir. Bu da travma hafızalarının işlenmesine izin verir.

🧠 Beyindeki “ayna nöronlar”, terapistin yüzündeki anlayışı ve ses tonundaki sıcaklığı yansıtarak karşı tarafta duygusal düzenleme sağlar. Bu da regülasyon kapasitesini artırır, duygusal dayanıklılığı güçlendirir.

📖 Bion’un “container-contained” kuramına göre, terapist, danışanın zor duygularını “taşıyabilen” bir kap gibidir. Danışan öfkesini, üzüntüsünü, suçluluğunu bu güvenli alanda paylaşabilir. Terapist bu duyguları içerir, işler ve danışana düzenlenmiş biçimde geri sunar.

🧱 Bir danışan terapistini “benim yanımda olan biri” olarak hissettiğinde, kendi içsel kaynaklarını da keşfetmeye başlar. Bu işbirliği, zamanla içselleştirilir ve kişi dışarıdan bir destek olmadan da kendi duygularını yönetebilir hale gelir.

🌿 Terapötik işbirliği, “ben hastayım sen iyileştir” değil; “beraber yürüyoruz” anlayışıyla kurulur. Bu yol arkadaşlığı iyileştiricidir.

14/08/2025

🎭 Narsistik bireyler, sadece kendileriyle değil; etrafındaki insanlarla da bir oyun kurar...

📦 “Uçan maymun” kavramı, narsist bireylerin çevresindeki insanları kullanarak başkalarını manipüle etmeleri anlamına gelir.

🧠 Bu kavram ilk kez The Wizard of Oz filminden esinlenerek tanımlanmıştır. Narsist kişi, çevresindeki kişileri adeta kukla gibi yönetir.

📣 Narsist, kurbanı hakkında yalanlar söyler, gerçekliği çarpıtır ve başkalarını kendi tarafına çekerek “gizli savaşlar” yürütür.

🧪 Psikolojik şiddetin en sinsi hali olan gaslighting ile birlikte bu durum, mağdurlarda yoğun kaygı, yalnızlık ve değersizlik duygusu yaratır.

👤 Uçan maymunlar genellikle narsistin çekim alanına kapılmış, durumu fark edemeyen ya da kendi çıkarı olan bireylerdir.

🔍 Sistemik terapiler bu döngüyü kırmak, narsist ilişkilerden çıkış yollarını bulmak ve sağlıklı sınırlar inşa etmek için oldukça değerlidir.

🛑 Narsistin oyununa alet olmamak için; duygusal farkındalık, eleştirel düşünme ve güçlü sınırlar şart!

📚 “Biri size kim olduğunu göstereceği zamana kadar, onların söylediklerine değil, yaptıklarına bakın.” — Maya Angelou

🌱 Sağlıklı ilişkiler, karşılıklılık ve saygı üzerine kurulur; güç gösterisi ve manipülasyon üzerine değil...

07/08/2025

🌱 Hepimiz büyürüz, ama bazıları hiçbir zaman "gerçekten" büyüyemez...

🪁 Peter Pan Sendromu, yetişkinlik sorumluluklarını reddeden, duygusal olgunlaşmayı geciktiren bir durumu tanımlar.

🧸 Bu kişiler dışarıdan neşeli, enerjik ve genç ruhlu görünseler de; iç dünyalarında sık sık kaygı, kaçınma ve bağımlılık barındırırlar.

🧩 Psikodinamik kuram, bu sendromu ebeveyn tutumlarına bağlar. Aşırı koruyucu ya da aşırı eleştirel ebeveynler, çocuğun bireyleşmesini engelleyebilir.

🪞 Jung’un “gölge” arketipiyle açıklarsak: kişi, kendi sorumluluk sahibi ve güçlü yanlarını reddeder, çocuk benliğe sıkı sıkıya tutunur.

💼 Bu durum; iş yaşamında istikrarsızlık, ilişkilerde bağlanma sorunları ve sürekli kaçış davranışlarıyla karşımıza çıkar.

👣 Yetişkinliğe adım atmak, sadece yaş almakla değil; sorumluluk almak, duygularla yüzleşmek ve içsel gücümüzle tanışmakla mümkündür.

🧠 Bilişsel Davranışçı Terapi, bu bireylerde kaçınma davranışlarını fark edip, sorumluluk alma sürecini yapılandırmada etkilidir.

🫂 Unutmayın, büyümek korkutucu olabilir ama özgürleştiricidir de...

🎈 Herkeste biraz Peter Pan olabilir; mesele, Ne Kadarının sizin hayatınızı yönettiği…

04/07/2025

🧠 Ruminasyon, aynı olumsuz düşünce ve duyguların zihinde tekrarlayıcı şekilde dönmesi anlamına gelir. Psikolojide özellikle depresyon ve anksiyete bozukluklarında sıkça karşımıza çıkar.

🔍 Bu düşünceler genellikle geçmişte yaşanan üzücü olaylara, başarısızlıklara veya endişelere odaklanır. Kişi bu döngüden çıkmakta zorlanır, zihni adeta karanlık bir koridora sıkışır.

📚 Aaron T. Beck’in bilişsel terapi yaklaşımı, ruminasyonun olumsuz otomatik düşüncelerle beslendiğini söyler. Bu düşünceler, kişinin kendisi, dünya ve gelecek hakkındaki negatif inançlarını pekiştirir.

💡 Mindfulness temelli terapiler, ruminasyonla mücadelede etkili teknikler sunar. Düşünceleri yargılamadan gözlemlemek, onlara tutunmamak ve anı yaşamaya odaklanmak döngüyü kırabilir.

🧩 Kişisel farkındalık ve bilişsel yeniden yapılandırma süreçleriyle, kişi kendi düşünce kalıplarını tanır ve olumsuzları dönüştürür. Bu, ruminasyonun zihni ele geçirmesine engel olur.

✨ Epiktetos’un dediği gibi, “Dış olaylar değil, onlara verdiğin tepki seni rahatsız eder.” Düşüncelerinle barışarak, onları kontrol etmeyi öğrenmek ruminasyondan kurtulmanın anahtarıdır.

🌿 Sürekli aynı düşüncelerin içinde boğulmak yerine, terapi, nefes teknikleri ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları ile bu zihinsel döngüyü kırabilirsin.

27/06/2025

🕶️ Narsist kişilik bozukluğu taşıyan bireyler, iç dünyalarında derin bir özgüven eksikliğiyle mücadele ederler. Bu boşluğu gizlemek için dış dünyaya aşırı özsaygı, üstünlük ve büyüklük gösterirler.

🎭 Psikoloji literatüründe buna “maskelenmiş benlik” veya “narsistik örtü” denir. Narsist, gerçek kırılgan ve savunmasız yönlerini saklar, yerine kendini idealize edilmiş bir figür olarak sunar.

🌐 Ev dışında ise narsist kişi, cazibesi, çekiciliği ve karizmasıyla dikkat çeker. Sosyal ortamlarda “mükemmel” ve “her şeyi bilen” kişi rolünü üstlenir; övgü ve onay peşindedir.

🧠 Klinik çalışmalar, narsistik bireylerin empati eksikliği ve başkalarının duygularını manipüle etme becerisi üzerine yoğunlaşır. Bu kişiler, çevresindekileri kendilerine hayran bırakmak için ustaca stratejiler kullanır.

🧩 Ancak bu parlak dış görünüş, iç dünyadaki kırılganlığı ve boşluğu gizlemek için geliştirilmiş bir savunma mekanizmasıdır. Narsist kişinin gerçek benliği, sadece çok yakınları tarafından sınırlı ölçüde görülebilir.

📚 Kendini psikolojik koruma amacıyla yarattığı bu imaj, Otto Kernberg’in “narsistik patolojinin yapısal analizi” ile desteklenir. Burada kişi, parçalanmış benlik yapısını dış dünyaya karşı kontrol altında tutar.

🌪️ Sosyal ortamlarda aşırı kontrolcü, rekabetçi ve eleştirel bir tavır sergileyebilir, ancak bu durum çoğu zaman içsel güvensizliğinin yansımasıdır.

✨ Özetle, narsist kişi gerçek benliğini saklayarak, dış dünyaya kusursuz ve üstün bir imaj sunar; bu imaj, aslında kendini koruma kalkanıdır.

18/06/2025

🚧 Narsisizm, Narcissus mitiyle başlayan ve günümüzde psikolojide ciddi biçimde incelenen bir kişilik özelliğidir. Narsistler genellikle empati eksikliği, kendini üstün görme ve başkalarını manipüle etme eğilimindedir.

🧩 John Bowlby’nin bağlanma teorisi bağlamında bakarsak, narsist kişiler genellikle güvenli bağlanma geliştirememiş, kendini korumaya yönelik savunma mekanizmalarını aşırı kullanmış bireylerdir. Bu nedenle onların gerçek ihtiyaçlarını anlamak çok zordur.

🛑 Bu yüzden, narsistlerle sağlıklı ve kalıcı bir iletişim kurmaya çalışmak çoğu zaman enerji kaybıdır. Çünkü onlar, kendi gerçekliklerine sıkışmış, empati yapamayan bireylerdir. Bu noktada Viktor Frankl’ın dediği gibi: “Başkalarının davranışlarını değiştiremezsin, sadece kendi tutumunu seçebilirsin.”

🌟 Kendi yoluna odaklanmak, kendi değerlerini korumak, sınır koymak ve enerjini kendin için harcamak en akıllıca yoldur. Narsistle iletişimde ısrar, aslında kendi ruh sağlığını hiçe saymaktır.

04/06/2025

🌀 Obsesyonlar, yani takıntılı düşünceler, ve kompulsiyonlar, yani zorlayıcı tekrar eden davranışlar, OCD (Obsessive Compulsive Disorder) yani OKB’nin temel belirtileridir. Beyindeki bazı bölgeler – özellikle bazal gangliyonlar, orbitofrontal korteks ve anterior singulat korteks – bu durumla ilişkilidir.

🧠 Nörolojik olarak, bu beyin bölgelerindeki işleyiş farklılıkları, aşırı endişe ve kontrol ihtiyacını tetikler. Sinirsel devrelerdeki dengesizlikler, dopamin ve serotonin gibi nörotransmitterlerin düzensiz çalışmasıyla bağlantılıdır. Bu yüzden ilaç tedavisinde serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar) sık kullanılır.

🧘‍♀️ Psikolojik açıdan ise, Freud’dan başlayarak bilişsel-davranışçı terapiye kadar pek çok yaklaşım bu davranışların altında yatan anlamı sorgular. Freud, bu durumu bilinçdışındaki çatışmaların dışavurumu olarak görürken; modern terapi anlayışları, obsesyonların kişinin anksiyetesini azaltmaya yönelik (yanlış ama rahatlatıcı) bir yol olduğunu vurgular.

🌿 Özetle, obsesyon ve kompulsiyonlar hem beynin biyolojik yapısıyla hem de bireyin iç dünyasıyla dans eden karmaşık bir durumdur. Bu yüzden tedavide ilaç, terapi ve davranışsal müdahalelerin kombinasyonu önem taşır.

28/05/2025

🌿 “Esneyebilmek” deyince aklınıza sadece fiziksel esneme gelmesin, buradaki anlamı ruhun, zihnin ve duyguların esnekliğidir. Psikolojik sağlamlık yani resilience, zorluklar karşısında kırılmadan, adapte olabilme becerisidir.

🧠 George Bonanno’nun çalışmalarına göre, sağlam insanlar sadece dayanıklı değil, aynı zamanda değişime ve belirsizliğe açık olanlardır. Esneklik, sertlik değil; akışkanlık ve uyum yeteneğidir.

🌈 Epiktetos’un dediği gibi: “Kontrolün dışındaki şeylere takılıp kalma, kendi iç dünyana yönel.” Bu da esneklikle mümkün olur. Stres altında bükülen ama kırılmayan, zorlandığında geri çekilip sonra tekrar güçlenen bireyler, hayatta daha uzun soluklu kalır.

✨ Yani psikolojik sağlamlık için ruhunu esnetebilmek, farklı bakış açıları geliştirmek, duyguları yönetmek ve zor durumlarda bile öğrenmeye açık olmak kritik. Bu “esneme” aynı zamanda kendini yeniden yaratabilme gücüdür.

02/05/2025

🧠 Psikoterapi tek bir yöntemle mi çalışır? Hayır!
🛠 Terapistler bazen tek bir ekol yerine, kişiye en uygun teknikleri birleştirerek bireysel bir yol çizer. İşte bu yönteme eklektik yaklaşım denir.

🔎 Eklektik Yaklaşım Nedir?

🔹 “Eklektik” kelimesi, farklı teorilerden ve tekniklerden en etkili yönleri seçip uyarlamak anlamına gelir.
🔹 Tek bir terapi ekolüne bağlı kalmadan, danışanın ihtiyacına göre esnek çözümler sunan bir yaklaşımdır.
🔹 Örneğin: Depresyonu olan bir danışan için Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) kullanılırken, travmatik anıları olan biri için EMDR gibi yöntemler eklenebilir.

🔬 Eklektik Yaklaşım Hangi Terapileri Birleştirebilir?

📌 Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) – Düşünce kalıplarını değiştirmek için kullanılır.
📌 Psikanalitik Terapi – Geçmiş yaşantılar ve bilinçdışı süreçler analiz edilir.
📌 Varoluşçu Terapi – Kişinin anlam arayışı, ölüm ve özgürlük gibi kavramlarla çalışılır.
📌 EMDR – Travma odaklı bir yöntemdir.
📌 Gestalt Terapisi – Şu an ve burada deneyimine odaklanır.
📌 Şema Terapisi – Erken dönem yaşantıların bugünkü duygusal ve davranışsal etkilerini anlamaya yöneliktir.

🎭 Eklektik Yaklaşımın Özellikleri:

✔ Kişiye özel terapi imkânı sunar.
✔ Danışanın ihtiyaçlarına göre esneklik sağlar.
✔ Tek bir ekolün sınırlamalarına takılmadan daha geniş bir perspektif sunar.

⚠️ Dikkat Edilmesi Gerekenler

🚫 Her terapist eklektik yaklaşımı bilinçli ve sistemli bir şekilde uygulamayabilir.
🛠 Eklektik yaklaşım, bir “her şeyden biraz” mantığında değil, bilimsel ve sistemli bir yapı içinde olmalıdır.
🎯 Bu yüzden, terapistin uzmanlık alanı ve deneyimi önemlidir.

24/04/2025

🧩 Nöroplastisite yani beynin değişebilme ve kendini yeniden yapılandırma kapasitesi, psikoterapinin temelidir.

📌 Yeni bir bağlantı 48-72 saat içinde oluşur.

📌 Dr. Norman Doidge’e göre, psikoterapi sürecinde beyin yeni bağlantılar kurar ve eski zararlı düşünce kalıpları yerine sağlıklı alternatifler üretir.

🌱 Psikoterapinin Temel Mekanizmaları

1️⃣ Bilinçdışı İçgörü Kazanma (Psikanalitik Kuram – Freud)
2️⃣ Davranışları Yeniden Şekillendirme (Davranışçı Terapi – Skinner, Pavlov)
3️⃣ Bilişsel Yapıları Dönüştürme (Bilişsel Terapi – Beck, Ellis)
4️⃣ Travmaları Yeniden İşleme (EMDR, Somatik Terapiler)
5️⃣ Bağlanma ve Kendini Düzenleme (Bağlanma Kuramı – Bowlby)

📌 Her terapi süreci kişiye özeldir ve zamanla beyin kimyanızda değişimler meydana getirir.

17/04/2025

🎣 Siz tam ilerlemeye başlamışken, o yeniden geri mi döndü?
🧠 Kendinizi toparladığınızı hissettiğiniz anda, bir mesaj mı aldınız?
🕸 Bu bir tesadüf değil, narsistin en güçlü silahlarından biri: “yemleme” (hoovering).

🔍 Yemleme Nedir?

📌 Narsist, sizi hayatından çıkardıktan sonra veya siz ondan uzaklaştıktan sonra, tekrar sizi ağına düşürmek için bilinçli olarak bir yem atar.
📌 Psikiyatrist Dr. Ramani Durvasula’ya göre, yemleme, narsistin kurbanı üzerinde psikolojik kontrolünü kaybetmemek için yaptığı en büyük hamledir.

🎭 Narsistin En Yaygın Yemleme Taktikleri:

1️⃣ Mağduru Oynama – "Seni çok özledim, çok zor zamanlar geçiriyorum…"
2️⃣ Eski Güzel Günleri Hatırlatma – "Birlikte ne kadar eğlenceli vakit geçiriyorduk, değil mi?"
3️⃣ Özür Dileme ve Değiştiğini Söyleme – "Artık çok değiştim, bana bir şans daha ver."
4️⃣ Kıskandırma ve Merak Uyandırma – "Yeni bir ilişkim var ama seni unutamıyorum."
5️⃣ Manipülatif Hediyeler veya Aniden İlgi Gösterme – "Sana bir sürprizim var!"

🛡 Yemlenmemek İçin Ne Yapmalısınız?

🚫 “No Contact” Uygulayın – Onun mesajlarını görmezden gelin.
🔍 Gerçekleri Hatırlayın – Narsistin geçmişte nasıl davrandığını unutmayın.
💬 Destek Sisteminizi Güçlendirin – Güvendiğiniz insanlarla konuşun.
🧠 Kendinize Odaklanın – Kendi iyileşme sürecinize zarar vermeyin.

21/03/2025

Pasif-agresif davranışlar, dışa vurumda agresif olmayan ancak dolaylı yollarla istenen sonucun elde edilmeye çalışıldığı bir davranış biçimidir. Bu tür davranışlar, genellikle duygusal manipülasyon ve güç oyunlarıyla ilişkilidir.

💡 Bu davranışlar, özellikle narsist ya da manipülatif kişilerde sıkça görülür. Kişi, direkt olarak çatışma yaşamaktan kaçınır, ancak sürekli küçümseme, erteleme ya da pasif direnişle başkalarını sinirlendirebilir. Carl Jung, “gizli düşmanlık” kavramıyla, pasif-agresif davranışların içsel çatışmanın dışa vurumu olduğunu söyler. 🎭

🔍 Pasif-agresif davranışların göstergeleri:

Erteleme: Kişi, doğrudan “hayır” demektense işleri sürekli olarak erteleyebilir.
İçsel kaygıyı dışa vurma: Kişi, duygusal sıkıntılarını başkalarına “nezaket” adı altında yansıtır.
Kurban rolü: Sürekli olarak mağdur rolünü üstlenip sorumluluk almaktan kaçınmak.
🚨 Bu davranışlarla başa çıkmak için, net sınırlar koymak ve dürüst iletişim kurmak çok önemlidir. Bu kişilerle ilişkilerde, doğrudan dürüstlük ve açıkça duyguları ifade etme bir çözüm olabilir.

Uzm. Kl Psk. Yonca Yüksel