23/03/2025
سلام دوستان گرامی و هموطنان عزیز!
امروز میخواهیم به صورت دقیق تر و علمی تر درباره بیماری سل یا توبرکلوزس صحبت کنیم، یک چالش بزرگ سلامتی که سالانه هزاران نفر در افغانستان را تحت تاثیر قرار میدهد. با افزایش آگاهی، میتوانیم گام بزرگی در مهار این بیماری برداریم!
سل چیست و چگونه منتقل میشود؟
سل یک بیماری باکتریایی ناشی از مایکوباکتریوم توبرکلوزیس است که عمدتاً شُشها را آلوده میکند، اما میتواند به مغز، کلیه ها، یا ستون فقرات نیز حمله کند.
- انتقال: از طریق ذرات ریز موجود در هوا هنگام سرفه، عطسه، یا صحبت کردن فرد مبتلا منتقل میشود.
- سل پنهان (Latent TB): برخی افراد باکتری را در بدن دارند اما بیمار نیستند و ناقل نیستند. ۱۰٪ از این موارد ممکن است در آینده به سل فعال تبدیل شود.
- سل فعال (Active TB): فرد نشانه های واضح بیماری را دارد و میتواند دیگران را آلوده کند.
نشانههای هشداردهنده سل
- سرفه مداوم بیش از ۲ هفته(گاهی همراه با خون یا بلغم).
- کاهش وزن غیرعادی بدون دلیل مشخص.
- تب پایدار، به ویژه در شبها همراه با تعریق شدید.
- درد قفسه سینه یا تنگی نفس.
- خستگی مزمن و بیاشتهایی.
پیشگیری: راههای کلیدی برای محافظت از خود و جامعه
۱. واکسین BCG: این واکسین برای کودکان ضروری است و از شکل های خطرناک سل (مثل سل مغزی) پیشگیری میکند.
۲. تهویه هوا: باکتری سل در فضاهای بسته و بیروبار سریعتر پخش میشود. پنجره ها را باز کنید و از نور آفتاب استفاده نمایید.
۳. تشخیص زودهنگام: اگر با فرد مبتلا تماس داشتید، تست PPD (تست پوستی سل)یا آزمایش خلط انجام دهید.
۴. تغذیه سالم: سیستم ایمنی قوی با مصرف ویتامینها، پروتئین، و میوهها میتواند با عفونت مقابله کند.
۵. پوشاندن دهان:اگر مبتلا هستید، حتماً از ماسک استفاده کنید و هنگام سرفه/عطسه دستمال یکبارمصرف به کار ببرید.
درمان سل: دقیق، منظم، و کامل!
- سل معمولی: با ترکیب ۴ دوا ضدسل (ایزونیازید، ریفامپین، اتامبوتول، پیرازینامید) به مدت ۶ تا ۹ ماه درمان میشود.
- سل مقاوم (MDR-TB/XDR-TB): اگر بیمار دواها را نامنظم مصرف کند، باکتریها مقاوم میشوند. درمان این نوع سل تا ۲ سال طول میکشد و دواهای قویتر با عوارض بیشتر نیاز است.
- نکته حیاتی: قطع خودسرانه دوا حتی با بهبود ظاهری، باعث بازگشت مرگبار بیماری میشود!
نقش ما به عنوان جامعه:
- بیماران سل را حمایت روانی کنیم و از طرد آنها خودداری نماییم.
- به شایعات (مثل "سل علاج ندارد") پایان دهیم و اطلاعات علمی را نشر دهیم.
- کودکان، زنان باردار، و افراد مبتلا به ایدز (HIV) در معرض خطر بالاتری هستند؛ مراقب آنها باشیم.
اگر شک دارید، اقدام کنید!
به مراکز صحی مراجعه کنید !
با همکاری، افغانستان عاری از سل میسازیم! 💪
کرامت انسانی در سلامت روان است !
داکتر مریم شریف
