غازي امان الله خان معالجوي کلینیک

09/09/2025

سپین زیړی (White Jaundice) یا په طبي اصطلاح کې Obstructive Jaundice، هغه حالت دی چې د صفرا (bile) د بهیدو لاره بند شي، او د همدې بندښت له امله د جګر لخوا تولید شوې صفرايي مواد بېرته بدن ته جذب شي، چې له امله یې پوست، سترګې، او نورې نښې رامنځته کېږي.

سپین زیړی څه ته وايي؟
سپین زیړی هغه ډول زیړی دی چې د صفرا بندښت له امله رامنځته کېږي. دا بندښت کولی شي د صفرايي لارو، تیږو، تومور (غده)، یا التهابي حالتونو له امله وي. په دې حالت کې د ناروغ براز (غلاظت) سپین یا خټه‌ وي، نو ځکه یې خلک سپین زیړی بولي.

علایم یې کوم دي؟
د پوستکي او سترګو ژېړوالی
د براز رنګ سپین یا خټه‌ کېدل
د بولي رنګ ډارک یا توره‌ کېدل
خېټه خوږېدل، په ځانګړي ډول د ښی اړخ لاندې
خارش یا د بدن خارښت
ستړیا، بې‌اشتهايي
د وزن کمېدل
ځینې وخت تبې او توده احساس

دا ناروغي کوم عمر کې ډېر پیدا کېږي؟
زیاتره په بالغو یا مشرانو عمرونو کې لیدل کېږي
په خاص ډول هغو کسانو کې چې د صفرا تیږې، پانقراس ستونزې، یا جګر ناروغي لري
خو په کوچنیانو کې که د صفرايي لارو پیدایشي ستونزه وي، هم لیدل کېدای شي
سپین زیړی ولې پیدا کېږي؟
مهم لاملونه:
د صفرايي تیږو بندښت (Gallstones)
د پانقراس غده یا سرطان (Pancreatic tumor)
د صفرا د لارو سرطان (Bile duct cancer)
التهابي ناروغۍ (cholangitis یا hepatitis)
د صفرا د لارو پیدایشي بندښت (په ماشومانو کې)

کوم خوراکونه ګټه رسوي؟
مایعات!
اوبه، تازه جوس، شین چای، ناریل اوبه
سپک خواړه!
وریجې، جوش شوي سبزيجات، شوروا
مڼه، انار، نارنج، هندواڼه
شات، زردچوبه، زنجبیل (په اندازه سره)
فایبر لرونکي خوراکونه: د هضم سیستم ته مرسته کوي

کوم خوراکونه ضرر رسوي؟
غوړ او سرخ شوي خواړه
چټک خواړه (Fast food)
الکول (مطلقاً منع دی)
زیات مالګه او شکر
کافین (زیات چای یا قهوه)
خام غوښه یا نیم پخه شوې خواړه
مصنوعي مشروبات او خواږه

درملنه څنګه کېږي؟
لومړی تشخیص د الټراساونډ، وینې ټسټ، CT Scan یا MRI له لارې کېږي
که بندښت وي، نو باید جراحي یا اندوسکوپي وشي (ERCP)
انتاني حالت کې انتي‌بیوتیکونه کارول کېږي
که غده یا سرطان وي، نو د متخصصینو درملنه اړینه ده

مهمې مشورې؟؟؟
ژر ډاکتر ته مراجعه وکړئ، دا ډول زیړی ساده نه دی
کورنی علاج یوازې د درملنې مرسته کوي، اصلي درملنه باید د ډاکتر له خوا وشي
ځان پاک وساتئ، او له شکمنو خوړو، درملو، یا الکولي توکو ځان وساتئ

07/09/2025

زیړ زیړی یوه ناروغي ده چې د وجود پوستکی، سترګې، او حتا د خولې غاښونه زیړ رنگ نیسي. دا د دې له امله رامنځته کیږي چې په وینه کې د بیلیروبین (bilirubin) نومې کیمیاوي ماده زیاته شي. دا ماده عموماً د زړو شوو سره وینې حجراتو (red blood cells) له تجزیې څخه جوړیږي، او جګر یې له بدنه وباسي. که چیرې جګر دا ماده سم نه شي ایستلی، نو په بدن کې جمع کیږي او زیړ زیړی رامنځته کوي.

زیړ زیړی څه ته وايي؟
زیړ زیړی هغه حالت ته ویل کیږي چې د بیلیروبین مقدار په وینه کې لوړ شي او د بدن پوست، سترګې او نور غړي زیړ شي. دا یو علامتي حالت دی، یعنې خپله یوه مستقل ناروغي نه ده، بلکې د بله ناروغۍ نښه ده.

ولې پیدا کېږي؟
زیړ زیړی درې ډوله لاملونه لري؟؟؟
1. د جګر نه وړاندې لاملونه (Pre-hepatic):
د وینې حجرو زیات تخریب (Hemolysis)
د جینیټیک ناروغۍ (لکه G6PD deficiency یا Thalassemia)
ملیریا یا نور انتانات

2. د جګر لاملونه (Hepatic)؟؟؟
د جګر التهاب (Hepatitis A, B, C)
د الکولو استعمال
د دواګانو ضرري اغېزې
د جګر سرطان یا کینسر
فیټي لیور (Fatty liver)
اتوایموون هیپاتیت
3. د جګر نه وروسته لاملونه (Post-hepatic)؟؟؟
د صفرا بندښت (bile duct obstruction)
ګال سټونز (gallstones)
د پانقراس کینسر
د صفرا کانال التهاب

دا ناروغي کوم عمر کې ډېره پیدا کېږي؟
ماشومان: د زیږون وروسته په لمړیو ورځو کې (neonatal jaundice)
ځوانان/لویان: د ویروسونو له کبله (Hepatitis A, B)
مشران عمر خلک: د جګر، صفرا یا پانقراس د ناروغیو له امله

د زیړ زیړي نښې نښانې؟؟؟
د پوستکي او سترګو ژېړوالی
د بولي رنگ توره کیدل
د براز (غلاظت) سپین یا خټی کیدل
خېټه خوږېدل (په خاص ډول ښي اړخ ته)
تبه یا وږیوالی
ستړیا او بې‌اشتهايی
وزن کمېدل

کوم خوراکونه ګټه رسوي؟
میاوې!!!
مڼه، انار، نارنج، کیله، پاپایا، هندواڼه
سبزيجات؟؟؟
پالک، کچالو، گازر، خټه لوبيه

مایعات؟؟؟
شین چای، اوبه، ناریل اوبه، تازه جوسونه
پروټین منابع؟؟؟
شیدې، مستې، هګۍ (په احتیاط سره)
ماهي (سپین ماهي غوره دی)

نور؟؟؟
شات (په اندازه )
زنجبیل، لیمو، زردچوبه

کوم خوراکونه ضرر رسوي؟
غوړ خواړه (زیات غوړي یا سرخ شوی خواړه)
الکول (که استعمالیږي)
چټک خوراکونه (Fast food)
مصنوعي شربتونه، مشروبات
ډیر شکر لرونکي خواړه
خام یا نیم پخې غوښې
زیات مالګین یا مساله لرونکي خواړه

مهمې مشورې؟؟؟
ډاکتر ته مراجعه: د نښې او نوعې مطابق علاج لازم دی
استراحت وکړئ: بدن ته د شفا لپاره ارامتیا ورکړئ
اوبه زیاتې وڅښئ: بدن پاک ساتي
خپله وینه معاینه کړئ: د هیپاتایت معاینه ضرور ده
د انتاني لاملونو نه ځان ساتل: د ویروسونو ضد واکسین اخیستل

31/08/2025

د وینې میکروب څه شی دی؟

په عام ولسي ژبه کې چې خلک وایي "وینې میکروب؟
ډاکټرانو په طب کې ورته "د وینې عفونت" (Sepsis یا Septicemia) وایي. دا هغه وخت پیدا کېږي چې د بدن کومه انتان/میکروب (په سینه، ادراري لاره، غاښ، ټپ، یا بل ځای کې) د وینې جریان ته ننوځي او ټول بدن ته خپور شي.

څومره خطرناک دی؟
د وینې میکروب یوه ډېره جدي او خطرناکه ناروغي ده.
که په وخت درملنه ونه شي، د زړه، سږو، پښتورګو او دماغو کار خرابولی شي او حتی د مرګ سبب ګرځي.
ولې ډېری ښځې او ماشومان پرې اخته کېږي؟
ماشومان او ښځې (په ځانګړي ډول د امیندوارۍ پر مهال) کمزورې دفاعي سیستم لري.
د ماشومانو بدن لا پوره قوي نه وي.
ښځې د امیندوارۍ، زیږون او یا د ښځینه ناروغیو (لکه د ادرار عفونت) له کبله زیات خطر لري.

د میکروب پیدا کېدو دلیلونه؟؟؟؟؟
د بدن په کوم ځای کې عفونت (پړسوب یا پړاو) موجود وي لکه ټپ، ستونی، سینه، یا ادرار.
د غاښونو خرابوالی.
د معافیت کمزورتیا (لکه په ماشومانو، زاړه خلک یا د مزمنو ناروغیو لرونکي کسان).
ناپاکې او غیري صحې روغتیایي شرایط.

کله پیدا کېږي؟
کله چې یو عادي عفونت په وخت علاج نه شي او وینې ته خپور شي.
د ټپ یا جراحي وروسته که پاکوالی مراعت نه شي.
د اوږدې ناروغۍ پر مهال چې بدن ضعیف وي.

څه وکړو چې ښه شي؟

فوري ډاکټر ته مراجعه او د وینې کلتور یا ټست کول.
د ډاکټر په مشوره انتي بیوتیک درمل اخیستل.
کافي استراحت، صحې خواړه، او اوبه څښل.
د ټپ او زخم پاک ساتل.

څه ونه کړو چې بدتر نه شي؟
د ډاکټر له مشورې پرته درمل مه خورئ.
د ټپ یا عفونت پټ ساتل مه کوئ.
د درملو کورس نیمګړی مه پرېږدئ.
د ناروغۍ نښې (لکه تبه، یخني، د زړه تیزه ضربان، بې هوشي) سپکې مه ګڼئ.

17/08/2025

د هندواڼې روغتیايي ګټې:

1. د بدن لپاره ښه رطوبت برابروي:
هندواڼه شاوخوا ۹۰٪ اوبه لري، چې د بدن له وچوالي څخه مخنیوی کوي، او بدن تازه ساتي.

2. د زړه روغتیا ته ګټه لري:
لایکوپین (Lycopene) نومی انتي‌اکسیدان لري، چې د وینې فشار راکموي او د زړه ناروغیو خطر کموي.

3. د سترګو لید ښه کوي:
ویټامین A لري، چې د سترګو د صحت لپاره مهم دی او د شپې لید ښه کوي.

4. هډوکي پياوړي کوي:
ویټامین C او لایکوپین چې په هندوانه کې شته دي، د هډوکو د کمزورۍ مخه نیسي او پیاوړي کوي.

5. ذهني فشار کموي:
هندواڼه د بدن د آرامۍ سره مرسته کوي او ذهني فشار (Stress) کموي.

6. هضم ته ګټه لري:
فایبر (Fiber) لري چې د خوړو هضم سره مرسته کوي او د قبضيت مخنیوی کوي.

7. د پوستکي ښکلا لپاره ګټوره مېوه ده:
ویټامین C د کولیجن په جوړولو کې مرسته کوي، چې دا پوستکي نرم او ځوان ساتي.

8. بدن ته انرژي ورکوي:
هندوانه طبیعي شکر (ګلوکوز او فروکټوز) لري چې سمدلاسه انرژي تولیدوي.

04/08/2025

Epilepsy
اعصابو اختلال یا Epilepsy څه ته وایي؟
Epilepsy (مرګی یا د تشنج ناروغي) یو عصبي اختلال دی چې پکې د مغز فعالیت غیر نورمال کیږي، او ناروغ د دوامداره تشنجونو یا حملو سره مخ کیږي. دا حملې یا تشنجونه ممکن د مغز د بې نظمې برقي فعالیت له امله وي، او دا د شعور، احساساتو، حرکت یا حتا چلند پر فعالیت اغېز کوي.

دا ناروغي ولی پیدا کیږي؟
مرګی یا Epilepsy ممکن له مختلفو عواملو څخه پیدا شي، چې ځینې مهم یې دا دي؟

د مغز پخوانی زیان (ټپ، ټکر، یا ټraumatic injury)
جنیټیکي عوامل (په کورنۍ کې دا ناروغي لرل)
ستونزمن زیږون یا د زیږون پر مهال د مغز ته اکسیجن نه رسیدل
تومورونه یا ورمونه
ضربه یا Stroke
انتانات (لکه التهاب دماغ یا meningitis)
د وینې شکر یا sodium کمښت یا زیاتوالی

دا ناروغي څومره خطرناکه ده؟
که دا ناروغي درملنه ونه شي، نو ممکن د مغز دایمي زیان، ذهني اختلالاتو، او ناڅاپي مرګ (SUDEP) لامل شي.
خو د منظمې درملنې، مناسب احتیاط او غذايي پاملرنې له لارې، اکثر ناروغان کولای شي عادي ژوند وکړي.

دا ناروغي په کوم عمر کې ډیره رامنځته کیږي؟
دا ناروغي په هر عمر کې رامنځته کېدلی شي، خو ډیر عام دی:
ماشومانو کې (د مغز د ودې پر مهال)
زړو خلکو کې (د مغز د زړښت له امله)
نوجوانانو کې هم بعضاً پېښیږي

د پیدا کېدو لاملونه یې څه دي؟
د زیږون پر مهال دماغ ته زیان
جنیټیک یا ارثي عوامل
مغزي ټپ یا صدمه
تومورونه یا کیسټونه
مغزي التهاب یا عفونت
ډیر فشار یا اضطراب
د نشه‌یي توکو استعمال
د خوب نه پوره کول

کوم کارونه ورته ګټور دي؟
د درملو پر وخت استعمال (لکه Carbamazepine, Valproic acid, Lamotrigine)
د خوب مناسب مهال‌ویش
د ذهني آرامتیا تمرینونه لکه ژوره ساه اخیستل، مراقبه
د استرس کمول
د ډاکټر سره منظمه مشوره
منظم فزیکي فعالیت (لکه نرم ورزش یا تګ راتګ)

کوم کارونه ورته ښه نه دي؟
د خوب کمښت
ذهنی فشار او اضطراب
د شرابو او نشه‌یي موادو استعمال
د درملو ناغیړتیا
روښانه فلاش‌لایټونه یا blinking چراغونه (کوم چې حمله راوستلی شي)
د ژور خفګان یا ډیپریشن ته پرېښودل

کوم خوراکونه ورته ګټور دي؟
کیټو ډایټ (Ketogenic Diet): دا یوه ځانګړې غذا ده چې پکې غوړ زیات، پروټین منځنۍ کچه، او کاربوهایډرېت کم وي – دا د ماشومانو لپاره خورا مؤثره ثابته شوې.
مغذي میوې او سبزیجات: لکه شین‌کاهو، پالک، زردک، کیله، شفتالو
Omega-3 شحمی اسید لرونکې خواړه: لکه مچھلي (سلمون)، زیتون غوړي
پروټین لرونکي خواړه: هګۍ، غوښه، لوبیا
د اوبو زیات استعمال

کوم خوراکونه ورته ګټه نه لري؟
زیات بوره یا شکر لرونکي خواړه
قهوه یا چای (که زیات استعمال شي)
الکول او نشه‌یي څښاکونه
زیات مالګین یا غوړ‌دار خوراکونه
مصنوعي اضافه شوي مواد لرونکي خواړه

20/07/2025

نری رنځ څه ته وایي؟
تپ دق یا نری رنځ (Tuberculosis – TB) یوه ساري بکتریایي ناروغي ده چې د مایکوباکتریوم ټیوبروکلوسیس (Mycobacterium tuberculosis) په نوم باکتریا له لارې منځ ته راځي. دا ناروغي زیاتره وخت سږي (ریه) ځپي، خو کولای شي د بدن نور غړي لکه د ماغزو پردې، هډوکي، ګیډه، پښتورګي، او حتی پوست هم ونیسي.

دا ناروغي ولی پیدا کېږي؟
دا ناروغي هغه وخت پیدا کېږي چې یو څوک د نری رنځ له یو اخته ناروغ سره اوږد وخت نږدې تماس ولري، او د هغه د ساه، ټوخي، یا پرنجۍ له لارې خپور شوی میکروب تنفس کړي.
دا ناروغي په هوا کې خپرېږي، نه له تماس یا خواړو څخه.

دا ناروغي څومره خطرناکه ده؟
تپ دق ډېره خطرناکه ده که چېرې درملنه ونه شي.
دا کولی شي سږي ویجاړ کړي، د نفس لنډوالی، د بدن کمزوري، د وینې ټوخی، یا حتی مرګ رامنځته کړي.
خو که پر وخت تشخیص او درملنه وشي، په بشپړ ډول تداوي کېدلی شي.

دا ناروغي په کوم عمر کې ډېره پیدا کېږي؟
تپ دق هر عمر کې واقع کېدلی شي، خو زیاتره وخت:
ماشومان
زړه خلک
او هغه څوک چې معافیت یې کم وي (لکه د HIV ناروغان)
ډېر پرې اخته کېږي.

د پیدا کېدو لاملونه یې څه دي؟
له یو فعال ناروغ سره اوږدمهالی تماس
کمزوری معافیتي سیستم
د خوراکي موادو کمښت
فقر، ناوړه ژوند شرایط
HIV/AIDS ناروغي
مخدره موادو یا سګرټو استعمال
ډېره ګڼه ګوڼه / بند محیطات

کوم کارونه ورته ګټور دي؟
د TB درمل (Anti-TB drugs) منظم استعمال: لکه Isoniazid, Rifampin, Ethambutol, Pyrazinamide.
د ډاکټر سپارښتنې په کلکه تعقیبول
د تغذیې پاملرنه! د بدن د معافیت لوړولو لپاره
د ناروغ څخه ځان ساتنه: ماسک اغوستل، ښه هوا لرونکی ځای

د ناروغ لپاره جلا خونه تر درملنې پورې

مکمل استراحت

کوم کارونه ورته ښه نه دي؟
د درملو پرېښودل یا ناغېړي کول
د مخدره موادو یا سګرټو استعمال
له نورو خلکو سره نږدې تماس
د خوب یا استراحت کمښت
ناوړه غذا خوړل یا کم خوراک
ځان ته پاملرنه نه کول (شخصي نظافت)

کوم خوراکونه ورته ډېر ګټور دي؟
د بدن د معافیت لوړولو لپاره دا خوراکونه ډېر مهم دي:
پروټین لرونکي خواړه: هګۍ، غوښه، شیدې، مغز لرونکي خواړه (بادام، چهارمغز)
ویټامین A, C, E لرونکي میوې: نارنج، مڼه، ام، انار، کیله
شیدې، مستې، پنیر د کلسیم او پروټین لپاره
مغز لرونکي او وچې مېوې
د سبو استعمال: پالک، ګازر، کاهو، شین سبزيجات
زیات اوبه څښل د بدن د پاک ساتلو لپاره

کوم خوراکونه ورته ګټه نه لري؟
چرب او ډېر غوړ لرونکي خواړه
مصنوعي خواړه، فاسټ فوډ
سوډا او سافټ‌ډرنکس
قهوه او چای (که ډېر وڅښل شي)
الکولي څښاک (ډېر خطرناک دی)
ډېر بوره لرونکي خواړه

یو څو نور مهم ټکي!
دا ناروغي په بشپړ ډول د درملنې وړ ده، خو باید ۶–۹ میاشتې درمل وخواړل شي.
درمل نیمایي پرېښودل د ناروغۍ بیا راګرځېدو یا مقاومت سبب کېږي.
دا ناروغي په دولتي روغتونونو کې وړیا درملنه لري.
TB د BCG واکسین له لارې هم تر یوه حده مخنیوی کېدلی شي، په خاص ډول ماشومانو کې.

06/07/2025

ولې خولې ته نږدې دانه پیدا کېږي؟

خولې ته نېږدې د درد، سوزش او کوچنۍ درد لرونکې دانې او پړسوب د ابلا یا cold sore پۀ نوم یادېږي چې پۀ عادي حالت کې تقریبا پۀ لسو ورځو کې رغېږي.
ابلا د يؤ ډول ویروس چې (Herpes simplex virus) پۀ نوم یادېږي منځ ته راځي، کله چې انسان پۀ لومړي ځل د دې ویروس سره مخ شي نو ویروس پۀ بدن کې ځان پټ ساتي او وروسته د ځینو عواملو لکه: زکام، ستړیا، تشویش، د ښځو میاشتنۍ عادت، باد او یا هم د تېز لمر وړانګو پۀ واسطه بیا فعاله کیږي او ابلا منځ ته راوړي.

درملنه یې داسې وکړئ:
د ښه تشخیص او درملنې لپاره غوره ده چې ډاکټر ته ولاړ شئ، البته هغه څه چې ستاسو سره مرسته کوي په لاندي ډول دي:
1ـ کله چې شونډو ته نېزدې یا پر شونډو سوزش یا درد احساس کړئ نو د یخ (Ice) یوه ټوټه د مخ په ټیشیو کاغذ کي ونغاړئ او د لسو دقیقو لپاره يې په هغه ځای چې سوزش لري ونیسئ، د ورځې څلور یا پنځه ځله دا کار وکړئ.

2ـ د درد او تبې لپاره د paracetamol یا Ibuprofen دوا څخه استفاده کولی شئ.

3ـ د شونډو د چاودېدو او د وینې کیدو د مخنیوي لپاره د lip Balm څخه استفاده کولی شئ.

4ـ ابلا ساري ناروغي ده نو ګیلاس، اټوال او نور ټول هغه څه چې د زخم سره نښلي باید د بل شخص سره شریک نه شي او د ښکلولو په واسطه د یو شخص څخه بل شخص ته هم انتقالېږي.

5ـ زخم او دانه مه شکوئ او که چيرې لاس ورسره ومښل شي نو ضرور لاس ووینځئ.

6ـ د ابلا لپاره د ویروس ضد دوا Antiviral medicine استعمالېږي.

21/06/2025

د کولمو درد هغه درد ته ویل کېږي چې د انسان د کوچنیو یا لویو کولمو (Intestines) په سیمه کې احساسېږي. دا درد ممکن د ګازو، انتان، التهاب، خوړو حساسیت، یا نورو ناروغیو (لکه کولمو التهاب یا کولمو بندښت) له امله رامنځته شي. درد معمولاً د خیټې په منځنۍ یا ښکته برخه کې وي او له نورو نښو سره (لکه قبض، نس ناستی، یا ګازونه) یوځای وي.

06/06/2025

04/06/2025

د اختر په شپو ورځو کې د قرباني د حيواناتو له وجې د کانګو ناروغي پيښې ډيرې رامنځ ته کېږي
کانګو(CCHF) څه ډول ناروغي ده؟
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
د(Crimean - Congo hemorrhagic fever)
کریمیا ـ کانګو وینه بهوونکې تبې ناروغۍ یوه ساري، ویروسي او وژونکې ناروغي ده، چې د حشرې کنې یعنې کوچني حشراتو پواسطه له حیواناتو څخه انسانانو او له انسانانو څخه نورو سالمو اشخاصو ته انتقالیږي.
کانګو په پسونو، غواګانو، اوزو او نورو حیواناتو کې د خفیفې تبې په شکل موجوده وي چې انسانانو ته د مستقیم تماس له لارې له سرایت وروسته په بارز شکل اعراض او اعلایم ورکوي.
په عمومي ډول د کانګو د ویروسي ناروغۍ خفیفه تبه اعراض او اعلایم له 3 یا 4 ورځو نیولې تر 12 یا 13 ورځو پورې دوام کوي.

د کانګو اعراض:
ــــــــــــــــــــــــــ
ــ شدیده تبه
ــ سر دردي
ــ زړه بدوالی
ــ د عضلاتو درد
ــ د خیټې درد
ــ اسهالات
ــ د سترګو د سپینې طبقې سوروالی
ــ د رڼا سره حساسیت
ــ د ورمیږ درد او شخوالی
ــ ستړیا او عصبانیت
ــ بې خوبي او نارآمي

01/06/2025

قبضیت (constipation) یو له ډېرو عامو روغتیایی ستونزو څخه دی، چې ډېر خلک یې له امله ځوریږي. دا هغه حالت دی چې انسان ته د فاضله موادو (ضرورت) کولو ستونزه وي، یا ضرورت سخت، وچه او درنه بڼه ولري، او اکثراً د ورځې یا حتی څو ورځو لپاره ضرورت نه کېږي.
قبض ولی پیدا کېږي؟
قبض عموماً د ژوند طرز، غذا، کم تحرک، یا ځینو درملو له امله پېښیږي. دا لاندې عوامل لري!
کم فایبر لرونکي خوراکونه
کمې اوبه څښل
ناخوځښت یا لږ فزیکي فعالیت
د اړتیا سره سره د حاجت ځنډول
ژور فکری فشار یا تشویش
حامله توب، یا ځینې درمل (لکه آیرن یا درد ضد ګولۍ)
ځینې ناروغۍ (لکه د کولمو سست کار، شکر، یا تاېروید)

هغه خوراکونه چې قبضیت پیدا کوي؟
سپینه ډوډۍ او سپین وریجې
زیات بوره یا خوږ خواړه (کیک، پیسټری، شیرینی)
سوف، پنیر، شیدې (که لاکتوز حساسیت وي)
غوړ او ژور پخې شوې خواړه (فاسټ فود)
غوښه، هګۍ او غیر فایبري خوراکونه
چای، کولا، یا کافین زیات استعمال
کمې میوې او سبزي

هغه خوراکونه چې د قبض مخنیوی کوي؟
فایبر لرونکي خواړه!
سبزيجات: پالک، کچالو، بروکلي، کرم، کاهو
میوې: مڼې، ناک، کیله، الوچه (خوشکه plums/prunes)، انځر، انار
غلې دانې: سره وریجې، وربشې ، سره ډوډۍ،
لوبیا/چنې: ماش، توره لوبیا، نخود
مغز لرونکي توکي: بادام، چارمغز (په اعتدال سره)
ورځ کې ۸-۱۰ ګیلاسه اوبه ډېرې مهمې دي.
کورني درمل؟
زیتون تېل + شات خالي معده
یو ګیلاس ګرمې اوبه + لیمو
ایسفغول (ispaghula husk) له شیدې یا اوبو سره
څه کارونه د قبض مخنیوي لپاره مهم دي؟
منظم فزیکي فعالیت – ورځ کې لږ تر لږه ۳۰ دقیقې قدم وهل
د تشناب نه ځنډول – چې اړتیا احساس شي، ژر تشناب ته تلل
روغتيايي روټین – سهار وختي پاڅېدل او یو منظم مهالویش
ذهني سکون – د فشار کمول، ځکه تشویش هم قبض پیدا کوي
له درملو سره احتیاط – که کوم درمل قبض پیدا کوي، ډاکټر ته مشوره ورکول

که قبض دوامداره شي، څه زیانونه لري؟
بواسیر
(a**l fissures)
د کولمو التهاب یا زخمونه
د زهرو جمع کېدل په بدن کې
د شکر یا زړه ستونزو زیات خطر
د اشتها کمښت، مغزو ته ستړیا او سستيا.