Dr Jamil Momand

08/08/2025

که غواړي وجود دي سالم پاتي شې د لاندي خوړو څخه ډډه وکړي. (بدن دښمنان)
1. غوړى
2. مالګه
3. خواږه شيان

25/07/2025

لاچی (هل) یو خوږبویه او ارزښتناک مساله ده چې د پخلی، درملنې او خوږو جوړولو کې کارول کېږي. دا لاندې مهمې ګټې لري:

د لاچی ګټې:

1. د هاضمې ښه کول:
لاچی ګیس، باد، تريخوالی، قبض او معدې درد ته ښه ده.

2. خولې بوی له منځه وړي:
طبیعي خوشبویه ده، خوله خوشبویه کوي.

3. د زړه روغتیا ته ګټه لري:
فشار کموي او زړه ته آرام ورکوي.

4. ذهني فشار کموي:
لاچی خوشبویه تیل د ذهن آرامۍ لپاره کارېږي.

5. ضد التهابي خاصیت لري:
بدن کې د پړسوب یا التهاب مخنیوی کوي.

6. تنفسي سیستم ته ګټه لري:
زکام، ټوخی، د ستوني درد او د نفس لنډوالي ته ګټوره ده.

7. د مثانې ستونزو ته ګټه لري:
پیشاب پاکوي او د مثانې انتاناتو ته ښه ده.

8. جنسي ځواک ته وده ورکوي:
دودیز طب کې د قوت زیاتونې لپاره کارېږي.

24/07/2025

لیمون (Lemon) 🍋
د ویټامین سی (Ascrobic Acid) په اړه ګټور معلومات!
صفحه لايک او شير کړي مننه.
【۱】:- د ویټامین سی منابع عبارت دی له:
لیمو، نارنج،مالته، انار، بادرنګ، پیاز، کیـنو، مرچک، رومیـان،
خټکی، هندواڼه، کچالو، کـرم، ګلپـي، شلـغم، تور مــرچ، آمرت،
مولۍ، ګشـنیـز، دمور شـیدي، سنـتروس، شنه سبزیجات.
【۲】:- د ویټامین سی وظایف عبارت دی له:
داوسپنی او کلسیم جذب،د زخمونو جوړول،د معافیت لوړوالی،د پوستکی ساتنه،د پوستکی ځلا،د مخاطی غشا ساتنه،د عصبي سیستم ساتنه،د هضمي سیستم ساتنه،د خونریزی مخنیوي،د زړه د ناروغیو ساتنه اوداسی نور.
【۳】:- په بدن کی د ویټامین سی کموالی:
په بدن کی د ویټامین سی د کموالی څخه د سکاروی(Scurvy) په نامه ناروغۍ پیداکیږی.
【۴】:- د ویتامین سی استطبابات(Indication)
حاملګی، شیدی ورکونه، د معافیت په کمــوالي،
Gumbleeding, Epistaxis, Dental Caris, Acne, Scurvy, Cholosma.

【۵】:- د ویټامین سی زیاتوالی (Toxicity)
Hyper Acidity, Heart Burn, Abdominal pain,Gastritis, Acne,Diarrhea, Polyuria, Kidney Stone.

تغذیوي ارزښت (Nutrition Facts)
د ۱۰۰ ګرامه لیمو تغذیوي ارزښت:
- اوبه: ۸۹٪
- کالوري: ۲۹
- پروټین: ۱.۱ ګرامه
- کاربوهایډریټ: ۹.۳ ګرامه
- شکر: ۲.۵ ګرامه
- فایبر: ۲.۸ ګرامه
- ویټامین C: ۵۳ ملي ګرامه (د ورځني اړتیا شاوخوا ۶۰٪)
روغتیایي ګټې
۱. د معافیت سیستم پیاوړتیا
لیمون د ویټامین C بډایه سرچینه ده، چې د بدن معافیت سیستم پیاوړی کوي او د زکام او فلو مخنیوی کې مرسته کوي.
۲. د زړه روغتیا
د لیمو فایبر او انټي‌اکسیدانونه د وینې فشار کموي، د خراب کولیسټرول (LDL) کچه راټیټوي، او د زړه ناروغیو خطر کموي.
۳. د وزن کنټرول
لیمون کې موجود پکتین فایبر د مړښت احساس زیاتوي، چې د وزن کمولو کې مرسته کوي.
۴. د پښتورګو تیږو مخنیوي
لیمون کې موجود سیتریک اسید د ادرار حجم زیاتوي او د تیږو جوړېدو مخه نیسي.
۵. د وینې شکر کنټرول
پکتین فایبر د شکر جذب ورو کوي، چې د وینې شکر کچه ثابته ساتي.
۶. د پوستکي ښکلا
ویټامین C د کولیجن تولید زیاتوي، چې پوستکی نرم او ځوان ساتي.

احتیاط - د لیمو اسید د غاښونو انامل کمزوری کولی شي؛ نو له خوړلو وروسته خوله وینځئ.
- هغه کسان چې د معدې اسیدیت (GERD) لري، باید لیمو په احتیاط وکاروي.

22/07/2025

19/07/2025

Macrolides
یو مهم انټي‌بیوټیکي کورنۍ ده چې د باکتریا د پروټین جوړېدو مخه نیسي، او په ځانګړي ډول د هغو باکتریاوو پر ضد اغېزمن دي چې د تنفسي سیستم، پوستکي او نرمو انساجو انتانات رامنځته کوي.
مهم Macrolide درمل:
1. Erythromycin
2. Azithromycin
3. Clarithromycin).
د استعمال موارد (Indications) .1
۱. د ستوني درد (Pharyngitis/tonsillitis)
۲. د غوږ انتان (Otitis media)
۳. برونشیت او سینه بغل (Bronchitis, Pneumonia)
۴. د جلد انتانات
۵. Chlamydia او Mycoplasma انتانات
۶. د H. pylori انفکشن (Clarithromycin سره)
: (Side Effects) .2
۱. معدې درد، کانګې، اسهال
۲. د زړه ریتم ګډوډۍ (QT prolongation)
۳. Hypersensitivity یا الرجۍ
۴. Liver toxicity (په ځانګړي ډول Erythromycin)
ګټې: .3
۱. د Penicillin حساس ناروغانو لپاره ښه بدیل
۲. د تنفسي ناروغیو لپاره اغېزمن
۳. اوږد نیم ژوند (Azithromycin) = لږ خوراک.

18/07/2025

Beta-lactam انټي‌بیوټیکونه
د انټي‌بیوټیکونو یو له مهمو کورنیو څخه دي چې د باکتریا د حجرې دیوال (Cell wall) جوړښت مخه نیسي. دا کورنۍ یو خاص کیمیاوي حلقه لري چې beta-lactam ring نومېږي، او همدا حلقه یې د عمل اصلي برخه ده.
Beta-lactam کورنۍ څلور اصلي ډلې لري:
1. Penicillins
• Amoxicillin
• Ampicillin
•Benzylpenicillin (Penicillin G)
• Cloxacillin
• Piperacillin + Tazobactam
د غاړې درد، د تنفسي سسټم انتانات، د پوستکي انتاناتو لپاره.
2. Cephalosporins (په نسلونو وېشل شوي دي)
• 1st Gen: Cephalexin
• 2nd Gen: Cefuroxime
• 3rd Gen: Ceftriaxone, Ceftazidime
• 4th Gen: Cefepime
• 5th Gen: Ceftaroline
پراخ کچه ضد بکتریا کار کوي، د ناروغیو پراخ رنج ته.
3. Carbapenems
• Imipenem
• Meropenem
• Ertapenem
د سختو انتاناتو لپاره کارېږي، خورا قوي انټي‌بیوټیکونه دي.

4. Monobactams
• Aztreonam
یواځې پر ګرام منفي باکتریا اغېز لري، د آلرژۍ په صورت کې د نورو بدیل.

د Beta-lactam ضد مقاومت:
ځینې باکتریاوې beta-lactamase انزايم جوړوي، چې دا حلقه تخریبوي. د دې لپاره ځینې درمل لکه Clavulanic acid یا Tazobactam ورسره ګډېږي (مثلاً Augmentin = Amoxicillin + Clavulanic acid).

18/07/2025

انټي‌بیوټیکونه په عمومي ډول په ۵ اصلي ګروپونو وېشل کېږي، چې هر یو یې د باکتریا د وژلو مختلف میتود لري:

1. Beta-lactams
۱. لکه Penicillins (Amoxicillin), Cephalosporins, Carbapenems
۲. د باکتریا دیوال جوړښت له منځه وړي.

2. Macrolides
۱. لکه Erythromycin, Azithromycin
۲. د پروټین تولید مخه نیسي.

3. Tetracyclines
۱.. لکه Doxycycline, Tetracycline
۲. د باکتریا وده او زیاتوالی بندوي.

4. Aminoglycosides
۱. لکه Gentamicin, Amikacin
۲. د باکتریا دننه پروټین جوړښت ته زیان رسوي.

5. Fluoroquinolones
۱. لکه Ciprofloxacin, Levofloxacin
۲. د DNA جوړښت ته حمله کوي.

نور ډولونه هم شته لکه Sulfonamides، Glycopeptides (Vancomycin)، او Lincosamides، خو پورته پنځه تر ټولو مشهور دي.

18/07/2025

د هندواڼې لس روغتیایې ګټې:

، نو د هندواڼې په ګټو ځان خبر کړئ، چې د بدن لپاره مو ګټوره ده.

۱ـــ هندواڼه لوړ القلی لرونکې میوه ده
۲ـــ هندواڼه د ویني د لوړ فشار د ساتلو څخه مخنیوی کوی.
۳ـــ هندواڼه د زړه امراضو د خطراتو څخه ساتنه کوي.
۴ـــ هندواڼه د ویني شکر په نورمال حال ساتی، یعنی د وینی د شکر د زیاتیدو او کمیدو څخه مخنیوی کوی، بلکی په نورمال حال یې ساتې.
۵ـــ هندواڼه پخپل ترکیب ۹۲ فیصده اوبه لری، یعنې هندواڼه په لوړه کچه اوبه لری، چې د انسان په بدن کې د اوبو د ډیریدو سبب کیږی، کله چې د انسان په بدن کې اوبه ډیری شې، بدن خپلي وظیفې په ښه توګه اجرا کوی.
۶ـــ هندواڼه د ایمون سیستم د ویروسو په مقابل کي انټی باډی جوړوی، دا یو له مهمو سیستمونو څخه دی، د انسان په بدن کې.
۷ـــ هندواڼه هډوکي قوی کوي.
۸ـــ هندواڼه انرژی تولیدوي، د کار ځواک زیاتوی.
۹ـــ هندواڼه پښتورګي پاکوی.
۱۰ـــ د کنسر د ناروغې په مقابل کې مقاومت کوي، یعنې د کنسري ناروغیو مخنیوي کوی.

18/07/2025

د زړه حمله. (Heart Attack)
تعريف، نښي نښاني ، لاملونه، تشخيص ، تداوي او مخنوي.
د زړه حمله (Heart Attack) په طبي اصطلاح کې Myocardial Infarction بلل کېږي. دا هغه حالت دی چې د زړه عضلې ته د وینې جریان بند شي، او د عضلې یوه برخه مړه شي.

۱. تعریف:
زړه حمله هغه وخت رامنځته کېږي چې د زړه د رګونو (coronary arteries) څخه یو رګ بند شي، چې له امله یې زړه ته وینه، اکسیجن او تغذیه نه رسېږي.

۲. نښې نښانې:
✓ شدید درد یا فشار په سینې کې
✓ درد د غاړې، شا، ژامې، یا ښۍ/چپ لاس ته خپرېږي
✓ تنده، ساه بندېدل، کانګې یا زړه بدوالی
✓ زیاته خوله، ویره، کمزوري

۳. لاملونه:
✓ لوړ فشار (Hypertension)
✓ شکر (Diabetes)
✓ لوړه کولیسټرول
✓ سګرټ څکول
✓ چاغوالی او فزیکي غیرفعالیت
✓ ارثي سابقه

۴. تشخیص:
ECG (د زړه برقي نقش) ✓
✓ وینه ازموینه (Troponin levels)
Echo یا انجیوګرافي ✓

۵. تداوي:
• Aspirin، Nitroglycerin، Morphine
•Thrombolytics (د وینې ټینګونه ختموي)
• انجیوپلاستي یا سټینټ ایښودل
• بای پاس سرجري (CABG)

۶. مخنیوی:
✓ روغ خوراک، فزیکي فعالیت، وزن کمول
✓ سګرټ پرېښودل، فشار او شکر کنټرول