Medical Informationطبي معلومات

19/08/2025

پوستکي ناروغیو معلومات او تداوي همدرنګه لیزري پروسجرونو لپاره له دوي سره یو ځاي شې.
پته:کابل چهارراهي پل سرخ ملي مارکيټ دوهم منزل 36نمبر.
اړیکو شماري.0792613572☎/0772758832📱

👍 📩ㅤ ⎙ㅤ ⌲
ˡᶦᵏᵉ ᶜᵒᵐᵐᵉⁿᵗ ᶠᵒˡˡᵒʷ ˢʰᵃʳᵉ

یو د بشپړې مودې ماشوم(Full term neonate) د خپلې مور لخوا کلینیک ته د هغه په بدن باندې د ژړ رنګه، د اوبو چخه ډکو ګڼو دانو د راختو له امله راوړل شو، مور او پلار يې د هغه په اړه ژوره اندېښنه لرله. د معاینې پر مهال ماشوم فعال وه، تبه يې نه لرله او شیدې ىې په ښه ډول رودلى شوې. د پوستکي دانې ىې سطحى وې، ځینې یې د اوبو ډکې (vesicles) او ځینې د پړسیدلو دانو (pustules) په بڼه وې چې لا له وړاندې یې ځینې چاودلې وې او شین ـ نسواري رنګه داغونه یې پرېښي وو. دا بڼه د Neonatal pustular melanosis لپاره ځانګړې نښه ګڼل کېږيNeonatal pustular melanosis
یوه بې ضرره په خپله ښه کېدونکې د پوستکي ناروغي ده چې زیاتره په بشپړ مودې او روغو ماشومانو کې لیدل کېږي. دا ناروغي معمولاً د زیږون پر وخت یا لږ وروسته څرګندېږي، د جراثیمو څخه پاکې پړسیدلې دانې یا د اوبو ډکې دانې لري چې ژر چاودېږي او د رنګینو داغونو سبب کېږي، دا داغونه ممکن څو اوونۍ پاتې شي. دا حالت په تیاره پوست لرونکو ماشومانو کې زیات لیدل کېږي خو د هر قوم او رنګ ماشوم کې پېښېدای شي. تر ټولو مهمه دا ده چې ماشوم په ظاهري ډول روغ وي، تبه نه لري او د ناروغۍ نورې نښې نه څرګندوي. په عادي مواردو کې نه کومه لابراتواري معاینه او نه هم درملنې ته اړتیا وي.
په دې پېښه کې د ناروغۍ هېڅ سیسټمیکه (عمومي) نښه نه وه او د ماشوم عمومي حالت بشپړ نورمال و. د ځانګړو کلینیکي نښو او د خطرناکو علامو د نشتوالي پر بنسټ، د Neonatal pustular melanosis تشخیص شو. د ماشوم مور ته د دې حالت د بې ضرره او په خپله ښه کېدونکي طبیعت په اړه بشپړ معلومات ورکړل شول. هغې ته ډاډ ورکړل شو چې درملو ته اړتیا نشته او د پوستکي رنګین داغونه به ورو ورو له منځه ولاړ شي.
c

19/08/2025

بسم الله الرحمن الرحیم

دا هم د ځينو شربتونو نومونه او د استعمال ځايونه:

Syp. Ventolin
1-1-1
د ټوخي او سينه بندی لپاره د دولس کالو څخه پورته عمر لرونکو ته ورکول کېږي.

Syp. Benadryl
Syp. OBH
Syp. Actiped
1-1-1
خصوصاً د هغه ټوخي لپاره چې د زوکام سره وي او يا حساسيتي زوکام او ټوخي کې د درې کالو څخه پورته ماشومانو او کاهلانو ته ورکول کېږي.

Syp. Zinc
(1)
په مزمن اسهال کې (له 14 ورځو څخه زيات شي) له شپږو مياشتو څخه پورته ماشومانو ته ورکول کیږي.

Syp. Mutilium
1-1-1
په دلبدي، استفراقو، د نس باد، او په ډوډۍ باندې د خيټې په پړسيدلو کې له يو کال څخه پورته عمر لرونکو ته ورکول کېږي.

Syp. Cintro
Syp. Norkin plus
Syp. Reflox-M
Syp. Manocin-M
Syp. Morcin
1-1-1
په اسهال کې د دوه مياشتو څخه تر پينځو کالو پورې ماشومانو ته ورکول کیږي.

Syp. Neunehal
Syp. Gripwater
1-1-1
د هضميت لپاره د دوه هفتو څخه تر يو کال پورې ماشومانو ته ورکول کیږي.

Syp. Cremaffin
Syp. Magnesium
1-1-1
د قبضيت د لمنځه وړلو لپاره استعماليږي.

Syp. Lactolose
Syp. Duphalac
Syp. Leavlac
1 يوه کاچوغه په ورځ کې
دا هم د قبضيت د لمنځه وړلو لپاره استعماليږي.

Syp. Hyoscine butylbromid
Syp. Spaslerp
Syp. Syp. Colick
1-1-1
د نس درد لپاره د شپږو مياشتو څخه تر پينځو کالو ماشومانو ته ورکول کیږي.

Syp. Urodonal
1-1-1
د پښتورګو د ډبرو او روماتيزم لپاره کاهلانو ته ورکول کیږي.

Syp. Jetepar
Syp. Hepamerz
1-1-1
په زيړي کې او د ينې د فعاليت د ښه کولو لپاره استعماليږي.

Syp. Nivaqiune
1-1-1
د ملاريا په مريضي کې ماشومانو ته ورکول کیږي.

08/08/2025

دا ډول علمي کنفرانسونه د هیواد او ځوان نسل ډاکټرانو لپاره ډیر ګټور تمامیږي تر څو ښه استعدادونه ترې جوړ او ټولنې ته خدمت وکړي.

08/08/2025

18/07/2025

#دوینې کمښت (Anemia) – لاملونه، نښې او درملنه

وینه کمښت څه دی؟
کله چې د بدن سره وینې حجرې (Red Blood Cells) یا د هیموګلوبین اندازه کمه شي، نو بدن ته کافي اکسیجن نه رسېږي، چې ستړیا او کمزوري رامنځته کوي.

مهمې نښې:

د بدن دوامداره ستړیا او کمزوري
د پوستکي زېړوالی یا سپینوالی
د زړه چټک درزا او نفس تنګي
د سر درد او ګیجي احساس
د نوکانو نرموالی یا ماتېدنه
د خوراکي اشتها کمښت

عام لاملونه:

د اوسپنې (Iron) کمښت
د فولیټ (Folate) یا ویټامین B12 کمښت
دوامداره وینه بهېدل (د حیض یا زخم له امله)
ځینې مزمنې ناروغۍ (لکه شکر یا پښتورګو ستونزې)
د بدن نه توانېدنه چې اوسپنه جذب کړي

د مخنیوي او درملنې لارې:

د اوسپنې بډایه خواړه (لکه سور غوښه، پالک، مغزیات)
د ویټامین C لرونکي خواړه خوړل (تر څو بدن اوسپنه ښه جذب کړي)
که کمښت شدید وي، د ډاکتر له مشورې سره اوسپنه یا B12 سپلیمنټ اخیستل
د متوازنې او صحتمندې غذا ساتل

که نښې دوام وکړي، ژر تر ژره د ډاکتر مشوره واخلئ!

10/07/2025

فولیک اسید (Folic Acid) د ویټامین B کمپلکس یوه بڼه ده چې په بدن کې د حجرو وده، ویش، او د DNA جوړښت لپاره اړینه ده. دا په ځانګړې توګه د امیندوارو ښځو لپاره خورا مهم دی، ځکه چې د جنین په مغز او ملا تیر کې د ستونزو د مخنیوي کې مرسته کوي.

د فولیک اسید ګټې:

1. د وینې کمښت مخنیوی: د فولیک اسید کمښت کولی شي انیمیا (وینه کمښت) رامنځته کړي، ځکه دا د سره حجرو د جوړېدو لپاره اړین دی.

2. د جنین د روغتیا ساتنه: د حمل په لومړیو مرحلو کې د فولیک اسید اخیستل د جنین د نیورل ټیوب نیمګړتیاوو (د مغز او ملا تیر ستونزې) مخنیوی کوي.

3. د زړه روغتیا: دا د هوموسیستین کچه ټیټه ساتي، چې د زړه د ناروغیو مخنیوي کې مرسته کوي.

4. د حجرو وده او ترمیم: د حجرو د ویش او وده لپاره اړین دی.

5. د پوستکي او وېښتانو روغتیا: د پوستکي او وېښتانو لپاره ګټور دی، ځکه چې د نوو حجرو جوړښت ملاتړ کوي.

د فولیک اسید سرچینې:

1. طبعي خواړه:

پاڼې لرونکي سبزیجات (لکه پالک او بروکلي)

نارنج او نور سیتروس مېوې

لوبیا او نخود

مغز لرونکي مېوې او تخمونه

غنم

2. مصنوعي ډولونه: د فولیک اسید ټابلیټونه یا سپلیمنټونه د هغو کسانو لپاره ورکول کېږي چې د دې ویټامین په کچه کې کمښت لري.

د ورځنۍ اړتیا وړ کچه:

عامو کسانو ته: 400 مایکروګرامه.

امیندوارو ښځو ته: 600 مایکروګرامه.

شیدې ورکونکو ښځو ته: 500 مایکروګرامه.

د کمښت نښې:

کمزوري او ستړیا.

د اشتها کمښت.

حافظه کمېدل.

پوستکی ژیړ یا خسته معلومېدل.

د جنین د ودې ستونزې (په امیندواره ښځو کې).

احتیاطي لارښوونې:

د فولیک اسید له زیات استعمال څخه ډډه وکړئ، ځکه چې دا د نورو ستونزو، لکه د ویټامین B12 کمښت په علایمو پټولو کې مرسته کولی شي.

د فولیک اسید کارول باید د ډاکټر په لارښوونه ترسره شي، په ځانګړې توګه د سپلیمنټونو په بڼه.
c..

05/07/2025

پوستکي ناروغیو معلومات او تداوي همدرنګه لیزري پروسجرونو لپاره له دوي سره یو ځاي شې.
پته:کابل چهارراهي پل سرخ ملي مارکيټ دوهم منزل 36نمبر.
اړیکو شماري.0792613572☎/0772758832📱

👍 📩ㅤ ⎙ㅤ ⌲
ˡᶦᵏᵉ ᶜᵒᵐᵐᵉⁿᵗ ᶠᵒˡˡᵒʷ ˢʰᵃʳᵉ

Porphyria Cutanea Tarda (PCT)

✅ تعریف:
Porphyria Cutanea Tarda (PCT) د پورفایریاګانو له ډلې څخه تر ټولو عام ډول دی، چې د hepatica uroporphyrinogen decarboxylase انزايم د کمښت له امله رامنځته کېږي. دا یوه پوسټکي ته محدود مزمنه پاته شوې پورفایریا ده چې پوستکي حساس او نازک کوي، ځانګړي ډول د لمر وړانګو ته.
🧬 سببونه (Etiology):

1. ارثي ډول (Familial):

د UROD جین په یوه آلل کې بدلون (mutation) لري (خو عموماً د دویم سبب لکه الکول، هپاتایتس وغيره ته هم اړتیا وي).

2. اکتسابي ډول (Sporadic):
د ټولو PCT پېښو شاوخوا 80% تشکیلوي.
دلته انزايم یوازې په ځیګر کې کمزوری فعالیت کوي.
د محرک عواملو مثالونه:
الکول څښل
هپاتایتس C
استروجن (د ښځو هورموني دواګانې)
اوسپنه زیاتوالی (Iron overload)

HIV infection

HFE gene mutations (د hemochromatosis سره تړاو لري)
ځینې درمل (مثلًا: estrogens, chlorinated hydrocarbons, certain antimalarials
🩺 کلینیکي نښې، اعراض او علایم (Clinical Features):
🌞 په لمرځای پوستکي کې:
1.Photosensitivity – د لمر سره حساسیت
2. Vesicles and bullae – فالسې او اوبوسرې دانې په لاسونو، مخ، غوږونو، او نورو لمر ته لوڅو برخو کې
3. Skin fragility – پوستکی ډېر نازک وي او ژر ژوبلېږي
4. Erosions and crusts – د فالسو چاودېدو نه وروسته زخمونه او خولې جوړېږي
5. Scarring – د درملنې نه پرته دایمي داغونه
6. Hyperpigmentation or hypopigmentation – پوستکی تور یا سپینېږي
7. Hypertrichosis – زیات ویښتان، خاصتاً په مخ او شاوخوا برخو کې (په ښځو کې د نارینه ډول ویښتو ظاهري بڼه)

🧪 نورې نښې (له لابراتوار سره تړلې):

Uroporphyrins په ادرار کې زیات شوي وي (ادرار تور ته ورته ښکاري)
Raised liver enzymes (AST, ALT)
Iron studies: Serum ferritin لوړ وي
Hepatitis C antibodies او HFE mutation testing هم د تشخیص برخه ده
🧾 تشخیص:

1. Urine porphyrins (uroheptacarboxyporphyrins زیات شوي وي)
2. Plasma fluorescence (په 620–626 nm باندي پیک لري)
3. Liver biopsy ( که اړتیا وي، د اوسپنې زیاتوالی ښایې)
📌 یادونه:

دا یوه نه وژونکې خو د ژوند کیفیت خرابوونکې ناروغي ده.
په وخت تشخیص او مدیریت کولی شي چې کلینیکي نښې پوره کنټرول کړي.

پوستکي ناروغیو معلومات او تداوي همدرنګه لیزري پروسجرونو لپاره له مونږ سره یو ځاي شې.
پته:کابل چهارراهي پل سرخ ملي مارکيټ دوهم منزل 36نمبر.
اړیکو شماري.0792613572☎/0772758832📱

👍 📩ㅤ ⎙ㅤ ⌲
ˡᶦᵏᵉ ᶜᵒᵐᵐᵉⁿᵗ ᶠᵒˡˡᵒʷ ˢʰᵃʳᵉ

31/01/2025

لاندي مخفف خروف د تداوی لپاره کارول کیږي او معنا یې.
اکثره وخت د بستر ناروغ لپاره شفاخاني دوسیه کې ګټه ترې اخیستل کیږي.

31/01/2025

که مو مخ کې داغونه موجود وي او ترې ځوریږي غواړي چې مخ مو ښکلا ترلاسه کړي او د تل لپاره له رنځ خلاص شي نو له مونږ سره اړیکه کې شي.

پوستکي ناروغیو معلومات او تداوي همدرنګه لیزري پروسجرونو لپاره له مونږ سره یو ځاي شې.
پته:کابل چهارراهي پل سرخ ملي مارکيټ دوهم منزل 36نمبر.
اړیکو شماري.0792613572☎/0772758832📱

👍 📩ㅤ ⎙ㅤ ⌲
ˡᶦᵏᵉ ᶜᵒᵐᵐᵉⁿᵗ ᶠᵒˡˡᵒʷ ˢʰᵃʳᵉ

24/01/2025

وينه( Blood)

_وينه(blood):وينه يو منضم نسج (Connective tissue)ده چې په مایع شکل قرار لري او معمولا د وينې په رګونو او زړه کې د دوران په حالت کې وي

د وينې اهمیت( blood importance)
1—وينه د ژوند مايع ده( blood is fluid of life) ځکه چې انسان دژوند کولو لپاره اکسيجن ته ضرورت لري نو همدا وينه ده چې د انسان د بدن هري برخي ته د اکسيجن رسولو دنده په غاړه لري
2—وينه د ودې مایع ده( blood is fluid of growth) د انسان بدن په خپله اندازه د ودې کولو لپاره انرژۍ ته ضرورت لري نو همدا وينه ده چې د انسان بدن لپاره انرژۍ جوړوي او د بدن هري برخي ته يي رسوي
3—وينه د صحت مايع ده( blood is fluid of health)ځکه چې همدا وينه ده چې د انسان بدن د ناروغيو په وړاندې محافظه کوي او همدارنګه همدا وينه ده چې د انسان په بدن کې فاضله او غیري ضروري مواد ترلاسه کوي او اطراحي غړو ته يي رسوي ترڅو د بدن څخه ووځي

د وينې خصوصيات( properties of blood)
_رنگ (color):وینه سور رنګ لري
شرياني وينه اتشي سور رنګ یا پوخ سور رنګ( scarlet red)لري ځکه چې په زياته اندازه اکسيجن لري
_وريدي وينه ارغواني سور(purple red)رنګ لري ځکه چې په زياته اندازه کاربن ډاي اکسايډ لري
_د وينې پې ايچ( Blood ph)
وينه قلویPhلري
شرياني وينېPh=7.40
د وريدې وينېPh=7.36
_لزوجيت يا غلظت( viscosity)
وينه د اوبو څخه پنځه ځله زياته ټينګه ده او اساسي علت یې د وينې د سرو حجرو او د پلازما د پروټينونو موجوديت دي
_حجم( volume)
د وينې اوسط حجم په يو کاهل کې پنځه ليتره(5Liters)په نوي زيږيدلي ماشوم کې450mlاوپه ښځو کې څلور نيم ليتره(4.5Liters)ده

18/01/2025

محرقه حیوانی یا Brucellosis چیست؟

محرقه حیوانی یا Brucellosis یکی از امراض مشترک بین انسان ها و حیوانات است که بنام (Zoonosis) یاد میشود و توسط باکتری به نام بروسیلا ( Brucella ) بوجود میاید. این مرض کسب شده از حیوانات به انسان ها و بر عکس آن میباشد محرقه typhoid feverچیست ؟؟
محرقه یک مرض انتانی یا مکروبی است که
پيشرفت مکروب محرقه سبب سوراخ شدن امعای کوچک و خونريزی داخلی بطن شده می تواند.
تب محرقه نوعی مکروبی تب است که به صورت متداوم بوجود می آيد. اين تب از جهتی برای اطفال خطرناکتر است که آنها از مقاومت پائين برخوردار اند .
مکروبی که باعث پيدايش بيماری محرقه می شوداﺯﻃﺮﻳﻖ ﺫﻳﻞ اﻧﺘﻘﺎﻝ ﻣﻴﻜﻨﺪ

1::آب های ناپاک
2::مواد فا ضله بيماران
3::مگس
4:: گرد و خاک
5::مواد خوراﻛﻲ ﻣﻨﺘﻦ

مادری از مصاب شدن طفل پنج ساله اش به محرقه می گويد بيماری وی با تب شديد و اسهال و استفراغ همراه بود، حتی که حواسش از دست رفته بود. او نخست محرقه بعد مننجيت شد.

مکروب محرقه نخست در امعای کوچک جا گرفته بعد شامل سيستم خون می شود که برای تمام اعضای بدن خطرناک بوده می تواند.

خطرات عمده يی که متوجه اطفال می شود: يکی رسيدن مکروب محرقه در مغز است که باعث فلج و يا مننجيت در آنها شده، جگر، گرده و قلب آنها را از فعاليت باز داشته می تواند.



علایم بيماری محرقه

دانه های بخار
سردردی
استفرا غ
اسهال
سرگيچی



وقتی کسی محرقه شد بخار های زيادی روی شکمش و سينه اش میبرایدد که سردردی شديد، استفراغ، اسهال بی اشتهايی و سر گيچی را همراه دارد
علایم محرقه در اطفال طوريست که تب از طرف صبح کم و بعد از چا شت بيشترو متداوم می باشد. در چنين حال زبان بار سفيد برداشته در شکم مريض پنديدگی بوجود می آيد.

درچنين حالت نبايد به تداوی خانگی اکتفا کرد، بلکه مطابق هدايت داکتر دوا تطبيق شود، چون محرقه ساريست به سادگی از يک شخص به دگری انتقال يافته می تواند. پس بايد ظروف مريض جدا باشد.

والدين بايد قبل از گرفتن غذا و پس از رفع حاجت، دست های اطفال شان را با آب و صا بون بشويند، زيرا بهترين وقايه محرقه و ساير امراض مراعات حفظ الصحه در خانه و جلوگيری از مگس می باشد.


شوربای ترکاری
در دوران بيماری گرفتن غذا های سبک و مايعات و رعايت حفظ الصحه ضرور يست.
به همين ترتيب ترکاری و سبزيجات بايد با نمک يا کلورين شسته شود.

کسانيکه از آب جوی، دريا و يا چاه استفاده می کنند بايد آب را بجوشانند.

مواد غايطه و ادرار بيمار محرقه بايد مدفون گردد تا از تکرار و سرايت محرقه جلوگيری شود.

علت های بوجود آمدن آن استفاده از محصولات حیوانی غیر پاستوریزه شده مانند
1::ماست
2:: شیر,
3::پنیر,
4 ::چکه,
5::مسکه,
6::گوشت های منتن به این مرض
7:: تماس مستقیم به حیوانات منتن ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ

سه نوع پتوجن ها یا عامل سببی این مرض عبارت اند از:
1- Brucella Melitensis بروسیلای بز و گوسفند
2- Brucella Abortus بروسیلای گاوی
3- Brucella Suis بروسیلای خوکی
در کشور عزیز ما افغانستان خوشبختانه نوع خوکی آن وجود ندارد و دو نوع دیگر آن وجود دارد.

اعراض
1 تب
2 لرزه
3 کسالت
4 بی قراری
5 بی اشتهایی
6 باختن وزن
میباشد و در صورتیکه پیشرفته شود باعث ضخامه عقدات لمفاوی و بزرگ شدن طحال و جگر میشود.

13/12/2024

H. pylori (Helicobacter pylori) یوه ډول باکتریا ده چې په انساني جهازِ هاضمه کې ژوند کوي. دا په ځانګړي ډول په معدې او داثنا عشري (د معدې لاندې برخه) کې موندل کېږي.

په چاپیریال کې د H. pylori سرچینې

1. ککړې اوبه:
دا باکتریا په ککړو اوبو کې ژوند کولی شي، په ځانګړې توګه په هغو سیمو کې چې د اوبو پاکولو مناسب سیستمونه شتون نه لري.

2. خوراکي توکي:
هغه خواړه چې د ناپاکو لاسونو یا د حفظ الصحې د اصولو نه مراعاتولو له لارې ککړ شوي وي.

3. انساني تماس:
H. pylori د خولې-خولې یا خولې-فضلاتو له لارې د یو شخص څخه بل ته انتقالېږي (لکه د لوښو یا ګیلاس شریکولو له لارې).

4. ژوند چاپېریال:
په ګڼ مېشتو کورونو یا هغو ځایونو کې چې ککړتیا ډېره وي، د دې باکتریا د انتقال احتمال زیاتېږي.

---

څنګه معدې زخمونه رامنځته کوي؟

H. pylori د معدې د زخمونو (peptic ulcers) اصلي لامل ګڼل کېږي. د دې عملیه لاندې بیان شوې:

1. د معدې د مخاطي طبقې تخریب:

د H. pylori باکتریا د urease په نامه انزایم تولیدوي چې urease په امونیا بدلوي.

امونیا د اسید سره تعامل کوي، د معدې مخاطي طبقه تخریبوي او د معدې ساتنیز میکانیزمونه کمزوري کوي.

2. د التهابي غبرګون رامنځته کول:

د دې باکتریا موجودیت د بدن د معافیتي سیستم فعالیت زیاتوي، چې د التهابي موادو تولید ته لاره هواروي.

دغه التهاب د معدې د حجرو ته زیان رسوي.

3. اسیدي زیان:

د معدې اسید د مخاطي طبقې نه شتون په حالت کې د معدې داخلي دیوال زیانمنوي، چې په نتیجه کې زخمونه رامنځته کېږي.

نښې نښانې

د معدې درد (په ځانګړې توګه تشه معده کې)

د معدې سوزش

خواګرځی یا کانګې

تور یا وینې لرونکي ګازونه.

د دې د مخنیوي لپاره د حفظ الصحې اصولو ته پام کول اړین دي، لکه پاکې اوبه څښل او د خوراکي توکو مناسب پاکوالی یقیني کول.
تداوي پخاطر له ډاکټر سره مشوره وکړي او د ډاکټر تر نظارت لاندې یې تداوي ترسره کړي.