https://www.facebook.com/103474398092435/

Dr Abdul Sami Faqiri, Ferdous Hospital, Kabul (2025)

05/06/2025

د کریما-کانګو وینه بهوونکې تبې (CCHF) ناروغي یوه جدي ویروسي ناروغي ده چې خلکو ته د لاندې لارو انتقالیږي:
• د منتن شوې کنې د چیچلو، یا
• د منتن شوي څاروي د وینې یا نسجونو سره تماس، په ځانګړې توګه د ذبحې پرمهال یا سمدلاسه له ذبحې وروسته.

په افغانستان کې د (CCHF) قضیې مخ په زیاتیدو دي، چې ډیری ټولنې یې له خطر سره مخ کوي.

محتاط اوسئ، د ځان او خپلې ټولنې د ساتنې لپاره اړین احتیاطي تدابیر ونیسئ.

World Health Organization (WHO) World Health Organization (Eastern Mediterranean Regional Office)UNAMA News

14/05/2025

Adenomyomatosis

Adenomyomatosis is a benign condition characterized by hyperplasia of the gallbladder wall mucosa. It is associated with characteristic Rokitansky-Aschoff sinuses.

Ultrasound Features:

Gallbladder wall thickening (yellow arrow)

Rokitansky-Aschoff sinuses

Calculi or cholesterol crystals often found in sinuses (circles)

Comet tail artifacts due to echogenic intramural foci

Types of Adenomyomatosis:

1. Segmental – Thickening of a large area of tissue

2. Focal – Thickening at one site, usually the fundus

3. Diffuse – The entire gallbladder is affected

Adenomyosis

Adenomyosis is a benign condition involving endometrial-like tissue growing within the myometrium. It is usually a relatively generalized process affecting a large portion of the uterus, but sparing the cervix.

Histological Features:

Ectopic endometrial glands and stroma

Muscular hyperplasia/hypertrophy

Increased vascularity

Ultrasound Findings:

Echogenic nodules and striations radiating from the endometrium into the myometrium

Focal or diffuse myometrial thickening

Globular uterine enlargement

Thin Venetian blind shadow

26/01/2025

اختلاطات ناشی از ختنه غیرمسلکی:
جهت آگاهی و مسئولیت‌پذیری

ختنه، به عنوان یک پروسیجر ساده و معمول، اگر توسط افراد غیرمسلکی و بدون رعایت اصول طبی انجام شود، می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری را برای کودکان به همراه داشته باشد.

تصویر ذیل تنها نمونه‌ای از صدها موردی است که به دلیل انجام ختنه توسط افراد غیرمتخصص، منجر به آسیب‌های شدید و حتی خطرناک شده است.

آیا می‌دانید که انجام یک پروسیجر طبی بدون داشتن دانش و مهارت کافی، می‌تواند آینده یک طفل معصوم را به خطر اندازد؟

این اختلاطات شامل:
• انتانات شدید و تهدیدکننده زندگی
• خونریزی‌های غیرقابل‌کنترل
• آسیب به اندام‌های حساس و غیرقابل جبران
• و حتی مرگ طفل می‌باشد.

از تمام خانواده‌ها و بزرگترهای عزیز خواهشمندیم که برای انجام چنین پروسیجرهایی به افراد متخصص و مراکز معتبر طبی مراجعه کنند. مسئولیت‌پذیری شما می‌تواند جان یک طفل را نجات دهد و از رنج‌های بی‌پایان جلوگیری کند.

همچنین از افرادی که بدون دانش و تخصص لازم این کار را انجام می‌دهند، تقاضا داریم که دست از این کار بردارند و به عواقب انسانی و اخلاقی آن فکر کنند. هر طفل حق دارد که از خدمات صحی ایمن و درست برخوردار باشد.

بیایید با هم برای جامعه‌ای آگاه‌تر و مسئولیت‌پذیرتر تلاش کنیم.

14/01/2025

خواص پوست انار:

☄️فایده پوست خشک انار که جادو می‌کند
از پوست انار معمولا افراد استفاده نمی کنند و آن را دور میریزند، اما اگر بدانید که پوست انار از چه خواص و فواید فوق العاده ای برخوردار است هرگز این کار را نمی کنید.
نظیرجوشانده پوست انار آشنا شوید.

☄️فواید جوشانده پوست انار در درمان اسهال
جوشانده پوست انار اسهال ناشی از مسمومیت غذایی و اسهال خونی را برطرف می کند این جوشانده قابض است و قند ادرار را کم می کند و موجب تصفیه خون می شود همچنین برای جلوگیری از خونریزی رحم بسیار مفید است.

☄️دفع کرم های روده و معده با جوشانده انار
جوشانده پوست انار کرم های روده و معده را بر طرف می سازد فقط کافیست پوست خشک انار را به مقدار 4 گرم با کمی آب گرم مخلوط نمایید و سپس میل کنید.

☄️بهبود زخم شكر با جوشانده پوست انار
برای بهبود و خشک کردن زخم شكر مقداری پوست انار خشک شده و پودر شده را روی آن بپاشید.

☄️قطع ترشحات عادت ماهیانه با جوشانده پوست انار
برای قطع کردن سیلان مفرط، ترشحات عادت ماهیانه در آب جوشانده پوست انار بنشینید.

☄️درمان بواسیر با جوشانده پوست انار
جوشانده پوست انار برای التیام بواسیر مفید است ، شما می توانید برای درمان بواسیر و مقعد بیرون آمده در آب این جوشانده بنشینید. برای درمان فستیول و بواسیر پوست انار را با جفت مساوی بسایید و روی پنبه بریزید و هر شب ضماد کنید.

☄️جوشانده پوست انار برای دردگلو و بند آمدن خونریزی گلو
برای تسکین درد گلو و لوزه پوست انار را بجوشانید و ماده به دست آمده را از صافی رد کنید و با آن غرغره کنید. قرقره روزی شش بار آب جوشانده پوست اناربا گلنار ساییده مخلوط شده خونریزی گلو را بند می‏ آورد.

☄️تقویت لثه با جوشانده پوست انار
آب جوشانده پوست انار برای جلوگیری از خونریزی پس از کشیدن دندان و تقویت لثه بسیار مفید است.

☄️بهبود آبسه دندان با پوست انار
گذاشتن تکه نازک پوست انار بدون سفیدی و پیه روی آبسه دندان موجب بازشدن آبسه می شود البته لازم است پوست انار را یک ساعت روی آبسه دندان بگذارید و بعد عوض کنید و این عمل را تکرار کنید تا سرباز کند.

☄️درمان آفت دهان با جوشانده پوست انار
شستن دهان با جوشانده پوست انار چندین مرتبه در روز سبب سرطرف شدن آفت و زخم دهان می شود.

☄️رفع بوی بد دهان با پوست انار
برای رفع بوی بد دهان باید دو قاشق از پودرپوست انار ر

13/01/2025

.
احساس تشنگی زمانی سراغ شما می‌آید که بدن کم‌آب شده باشد، در حالی که آثار مضر کم‌آبی احتمالا از قبل آغاز شده است

وقتی صحبت از بهبود سلامت می‌شود، بیشتر به ورزش منظم، رژیم غذایی مبتنی بر گیاهان، خواب مفید، کاهش استرس، محدود کردن مصرف الکل و روابط اجتماعی معنادار با دیگران فکر می‌کنیم و اغلب از یک مورد کوچک که بسیار هم مهم است، غافل می‌شویم؛ آبرسانی بدن. آب که اکسیر زندگی نامیده می‌شود، اما عده کمی آن را یک اولویت در نظر می‌گیرند.

سی‌ان‌ان به نقل از متخصصان می‌نویسد که مزیای نوشیدن آب بیشتر از آن است که بتوان نام برد. نوشیدن آب زیاد می‌تواند فشار خون، دیابت، سلامت مفاصل، روده و کلیه را بهبود می‌بخشد و میگرن را کاهش می‌دهد و علاوه بر این‌ها درخشندگی پوست را هم به دنبال دارد.

ناتالیا دیمیتروا، محقق در آزمایشگاه پزشکی احیا قلب و عروق موسسه بتسدا در مریلند، می‌گوید: «آبرسانی بهینه به بدن یک تغییر سبک زندگی آسان است که مزایای بالقوه زیادی دارد، از جمله زندگی طولانی‌تر بدون بیماری‌ها.»

فقط یک کار کوچک

چطور می‌توان این کار کوچک را به روال زندگی‌ روزمره خود اضافه کرد؟

پیشنهاد ما این است که نوشیدن یک لیوان آب را به عادات روزمره‌‌ای که از قبل دارید، پیوند بزنید. مثلا با خودتان قرار بگذارید در حالی که منتظرید قهوه یا چایتان آماده شود، یک لیوان آب بنوشید.

یا وقتی سگتان را بیرون می‌برید، یک قمقمه را هم پر از آب کنید و سعی کنید تا قبل از بازگشت به خانه، همه را بنوشید. آیا برای کش‌و‌قوس دادن به بدنتان هرازگاه از بلند می‌شوید؟ در همان حین، یک لیوان آب بردارید و قبل از اینکه دوباره بنشینید، بنوشید. آیا ناهارتان را گرم می‌کنید؟ زمانی که منتظرید غذایتان داغ شود، یک لیوان پر از آب بنوشید.

کارشناسان در زمینه شکل‌گیری عادات می‌گویند که اگر یک عادت جدید را به یک عادت قدیمی بچسبانید‌ــ که به آن «چیدن عادات» می‌گویند‌ــ انجام دادن کار جدید آسان‌تر به یاد می‌آید و نوشیدن یک لیوان آب تازه در حین انتظار، روشی سالم برای انجام دادن چند کار هم‌زمان است.

برای دسترسی به کل مقاله، به لینک 🔗 در روایتگر (story) مراجعه کنید.

29/11/2024

اندوسکوپی سیستم معدی معایی علوی (Upper GI endoscopy)

استطبابات
• عسرت بلع (dysphagia)
• بلع جسم اجنبی یا مواد مخرش
• سوء هضم
• دلبدی و استفراغ معند
• غرض اخذ بایوپسی امعای رقیقه
• خونریزی های حاد و مزمن معدی معایی
• امراض التهابی امعا (این حالت ممکن با آفات اثناعشری مترافق بوده و لوحه قرحه پپتیک را تقلید نماید).
• دردهای مزمن بطنی
• مشکوک بودن به cancer یا polyp

مضاد استطباب
• مشکوک بودن تثقب احشا
• مریضان که در شاک باشند
• مریضان غیر همکار
• امراض شدید التهابی امعا یا toxic megacolon (کولونوسکوپی)

آماده ساختن مریضان
• مریض باید شش ساعت یا بیشتر از آن غذا را اخذ ننماید، تا معده خالی باشد.
• در حالت عاجل، سکشن انفی معدی قبل از اجرای اندوسکوپی.

Therapeutic esophago-gastrodudenoscopy
• در صورت خونریزی های معدی معایی علوی به سبب خونریزی احشا، زرق اندوسکوپیک مواد (Sclerotherapy) sclerosant در وریس¬های مری.
• همچنان بشکل معالجوی جهت بسته نمودن وریس های مری نیز استفاده میشود.
• تداوی لیزر از طریق اندوسکوپی جهت رفع انسداد معدی معائی ناشی از رشد خبیثه را میتوان بشکل palliative انجام داد.
• پروسیجرهای قرار دادن stent را میتوان در مریضان با انسداد میخانیکی جهت رفع عسرت بلع انجام داد.

اختلاطات اندوسکوپی
• پاره شدن احشاء
• خونریزی
• اریتمیاهای قلبی
• عکس العمل های دوایی (sclerosant)
• عکس العمل vasovagal و Aspiration ریوی.

آدرس:کلینیک تخصصی مومنیار
کارته ۳ سرک۱۲ مقابل مسجد احمد مختار
کابل-افغانستان

20/11/2024

آناتومی رحم در بدن:

رحم زنان از سه قسمت تشکیل شده است:

فوندوس (Fundus): قسمتی از رحم است که از محل لوله های رحمی بالاتر قرار می گیرد.
جسم رحم (Body): این قسمت در بین فوندوس و ایسموس قرار گرفته است.
گردن رحم (Cervix): فضایی دوکی شکل می‌ باشد که به واژن متصل است. (دهانه رحم)

ایسموس رحم چیست؟ به بخشی گفته می شود که بین سوراخ داخلی سرویکس و حفره اندومتر قرار گرفته است.

لایه های رحم:

رحم سه لایه دارد که آن ها را می توان به دو دسته لایه ی خارجی و داخلی تقسیم کرد:

لایه داخلی رحم یا اندومترویم: فعال ترین لایه رحم است و به تغییرات هورمون های چرخه قاعدگی پاسخ می دهد این لایه برای عملکرد سیستم تولید مثل حیاتی می باشد.

لایه داخلی رحم یا میومتریوم: بیشترین حجم رحم از این لایه می باشد که شامل سلول های مسطح است.

لایه خارجی رحم یا پریمتریوم: یک لایه نازک بافت است که از سلول های اپی تلیال که پوشش رحم می باشد، تشکیل شده است.

ناهنجاری های مادرزادی رحم:

حدود 3 نفر از هر 100 نفر با مشکلات مادرزادی در اندازه، شکل و ساختار رحم متولد می شوند. 4 مورد از رایج ترین مشکلات و بیماری های مادرزادی رحم شامل موارد زیر هستند.

20/11/2024

اصطلاحات و مخفف های پرکاربرد در قابلگی و نسایی

1. پری‌ناتال (Prenatal): مربوط به دوره قبل از زایمان.

2. پست‌ناتال (Postnatal): مربوط به دوره پس از زایمان.

3. سیساریان (Cesarean Section): زایمان از طریق عمل جراحی که به آن سزارین نیز گفته می‌شود.

4. اکتپیک (Ectopic Pregnancy): بارداری که در خارج از رحم، معمولاً در لوله‌های فالوپ، رخ می‌دهد.

5. اندومتریوز (Endometriosis): بیماری که در آن بافت مشابه بافت داخلی رحم در خارج از رحم رشد می‌کند.

6. پلاکت (Placenta): عضو که تغذیه جنین را از مادر تأمین می‌کند.

7. آمنوره (Amenorrhea): عدم قاعدگی که می‌تواند به دلیل بارداری یا مشکلات دیگر باشد.

8. دولیکوپدیک (Dystocia): مشکل در فرآیند زایمان که ممکن است نیاز به مداخله پزشکی داشته باشد.

9. پری‌اکلامپسی (Preeclampsia): وضعیتی که با فشار خون بالا و پروتئین در ادرار در دوران بارداری همراه است.
مخففات پرکاربرد در بخش مربوطه

1. NVD: Normal Vaginal Delivery - زایمان طبیعی از طریق واژن

2. C/S: Cesarean Section - زایمان به روش سزارین

3. EDD: Estimated Due Date - تاریخ تقریبی زایمان

4. LMP: Last Menstrual Period - آخرین دوره قاعدگی

5. FHR: Fetal Heart Rate - ضربان قلب جنین

6. NST: Non-Stress Test - آزمایش غیر استرس (برای ارزیابی سلامت جنین)

7. BPP: Biophysical Profile - پروفایل بیوفیزیکی (آزمایشی برای ارزیابی وضعیت جنین)

8. IUGR: Intrauterine Growth Restriction - محدودیت رشد داخل رحمی

9. PIH: Pregnancy-Induced Hypertension - فشار خون بالا ناشی از بارداری

10. PPH: Postpartum
Hemorrhage - خونریزی پس از زایمان

مخففات بخش قابلگی و ولادی

1. G: Gravida - تعداد بارداری‌های یک زن (مثلاً G2 به معنی دو بارداری)

2. P: Para - تعداد زایمان‌های زنده و مرده (مثلاً P1 به معنی یک زایمان)

3. T: Term - تعداد زایمان‌های کامل‌مدت (بعد از 37 هفته)

4. P: Preterm - تعداد زایمان‌های پیش از موعد (قبل از 37 هفته)

5. A: Abortions - تعداد سقط‌های جنین (قبل از 20 هفته)

6. L: Living - تعداد فرزندان زنده

7. ROM: Rupture of Membranes - پارگی کیسه آب

8. APGAR: Appearance, Pulse, Grimace, Activity, Respiration - مقیاس ارزیابی اولیه نوزاد بلافاصله پس از تولد

9. VBAC: Vaginal Birth After Cesarean - زایمان طبیعی پس از سزارین

10. D&C: Dilation and Curettage - عمل گشاد کردن و کورتاژ رحم

11. EFM: Electronic Fetal Monitoring - پایش الکترونیکی ضربان قلب جنین

12. MOM: Multiple of the Median - نسبت مقادیر آزمایش‌های مختلف به میانگین آن‌ها

13. PTL: Preterm Labor - زایمان پیش از موعد

14. LMP: Last Menstrual Period - آخرین دوره قاعدگی

15. TOLAC: Trial of Labor After Cesarean - آزمایش زایمان طبیعی پس از سزارین

09/11/2024

الحمدالله

12/06/2024

لمف چیست؟
خون سفید - با ساختمان و فعالیت های سیستم لمفاوی آشنا شوید
در جواب یکی از دوستان دوکتوران برای افغانستان که پرسیده اند لمف چیست.
با تشکر از گردآورندهٔ این معلومات طبی. ناصراوریا

لمف از کلمه لاتین lympha به معنای آب گرفته شده و دستگاه لمفاوی که بخشی از سیستم دفاعی یا معافیتی به حساب می آید، شبکه ای از رگها یا مجاری است که این مایع شفاف (لمف) را منتقل می کنند. این سیستم شامل نسج لمفاوی و عروق لمفاوی است که مایع لمف در آنها در مسیری یک طرفه به سوی قلب جریان پیدا می کند.

نسج لمفاوی در بسیاری از اندام های بدن، به خصوص عقده های لمفاوی و نیز در فولیکول های لمفاوی که در سیستم هضمی وجود دارند، مانند تانسل ها، قرار دارد. سیتم لمفاوی همچنین شامل همه ساختارهایی است که وظیفه گردش و تولید لمفوسیت (حجرات لمفاوی) را به عهده دارند که شامل طحال، تایمس، مخ عظم یا مغز استخوان و انساج لمفاوی مرتبط با سیستم هضمی می شوند.
خون به طور مستقیم در حجرات و انساج پارانشیمی (اصلی) بدن قرار نمی گیرد، بلکه اجزای خون ابتدا از عروق شعریه یا مویرگ ها خارج می شوند و به مایع بین البینی انساج بدل می شوند. این مایع بین البینی با حجرات اصلی اندام ها در تماس است. لمف مایعی است که هنگام وارد شدن مایع بین البینی به رگ های لمفاوی ابتدایی در سیستم لمفاوی تولید می شود. مایع لمف در مسیر شبکه رگ های لمفاوی حرکت می کند.

حرکت لمف یا ناشی از انقباض درونی رگ های لمفاوی است یا در نتیجه فشار خارجی روی رگ های لمفاوی (مثلا به علت انقباض عضلات اسکلتی) رخ می دهد.

● فعالیت سیستم لمفاوی
سیستم لمفاوی فعالیت های زیاد دارد. این سیستم مسوول برداشت مایع بین البینی از انساج است. این سیستم اسیدهای چرب و چربی ها را جذب و منتقل می کند و به صورت «کایل» (chyle) وارد سیستم دوران خون می کند. (مایع لمف که از مجاری لمفاوی روده کوچک منشا می گیرد و غنی از چربی است، را کایل می نامند) این سیستم، حجرات معافیتی را بین عقده های لمفاوی و مغز استخوان انتقال می دهد. لمف، حجرات ارایه کننده آنتی جن (Antigen Presenting Cells - APCs) مانند حجرات دندریتیک را حمل می کند و به عقده های لمفاوی می رساند و در آنجا پاسخ معافیتی در مقابل این آنتی جن ها ایجاد می شود. لمف همچنین لمفوسیت ها (حجرات لمفاوی) را از رگ های لمفاوی وابران که از عقده های لمفاوی خارج می شوند، نیز حمل می کند.

● ساختمان سیستم لمفاوی

سیستم لمفاوی را می توان به طورکلی به ۲ بخش سیستم هدایت کننده لمف و نسج لمفوییدی تقسیم کرد. سیستم هدایت کننده، مایع لمف را حمل می کند و شامل رگ های لوله ای است که شامل مویرگ های لمفاوی، عروق لمفاوی و مجاری سینه ای لمفاوی چپ و راست می شود. نسج لمفوییدی به طور عمده در ایجاد عکس العمل معافیتی دخیل است و شامل لمفوسیت ها (حجرات لمفاوی) و سایر حجرات سفید خون می شود که در نسج همبندی که رگ لمفاوی از آن می گذرد، قرار دارند. بخش هایی را که نسج لمفوییدی به صورتی متراکم با لمفوسیت ها پرشده است، «فولیکول لمفوییدی» می نامند. نسج لمفوییدی یا ساختاری منظم به صورت عقده لمفاوی دارد یا ممکن است به صورت فولیکول های لمفوییدی پراگنده باشد که به آن «نسج لمفوییدی مرتبط با پوشش مخاطی» (MALT) می گویند.

۱) نسج لمفوییدی

نسج لمفوییدی که با سیستم لمفاوی همراهی دارد در فعالیت ها دخیل است و از بدن در مقابل انتانات و گسترش حجرات سرطانی دفاع می کند. این نسج شامل یک نسج همبندی است که انواع متفاوتی از حجرات سفید خون درون آن قرار گرفته اند و بیشترین این حجرات لمفوسیت ها هستند.

نسج لمفوییدی بسته به مرحله رشد و بلوغ لمفوسیت هایی که در آن قرار دارد، ممکن است ابتدایی، ثانوی یا ثالثیه باشد. نسج لمفویید ثالثیه به طور مشخص حاوی تعداد بسیار کمتری لمفوسیت است و تنها هنگامی که آنتی جن ها (عوامل خارجی مانند باکتری ها، ویروس ها و مواد آلرجی زا) باعث تحریک آن و ایجاد التهاب شوند، نقش معافیتی ایفا می کند.

▪ اعضای لمفوییدی ابتدایی: اعضای لمفوییدی اولیه یا مرکزی، لمفوسیت ها یا حجرات لمفاوی را از حجرات پیش ساز نابالغ تولید می کنند. غده تایمس قفسه سینه و مغز استخوان انساج لمفوییدی را تشکیل می دهند که در تولید و انتخاب لمفوسیت ها دخیل هستند.

▪ اعضای لمفوییدی ثانوی: اعضای لمفوییدی ثانوی یا محیطی لفوسیت های بالغ مشخص ناشده یا تمایزنیافته را نگهداری می کنند و باعث تحریک عکس العمل معافیتی برای مقابله با عوامل خارجی می شوند. اعضای لمفوییدی محیطی محل هایی هستند که فعال شدن لمفوسیت ها به وسیله آنتی جن ها (عوامل خارجی) در آنها صورت می گیرد. فعال شدن لمفوسیت باعث تکثیرسلسلهٔ آن لمفوسیت و بلوغ آن از لحاظ تمایل به آن آنتی جن خاص می شود. لمفوسیت های بالغ میان خون و اعضای لمفوییدی محیطی رفت و آمد می کنند تا زمانی که با آن آنتی جن خاص روبه رو شوند.

نسج لمفوییدی ثانوی محیطی را فراهم می کند که مالیکول های خارجی یا مالیکول های خودی تغییریافته (آنتی جن ها) در آنها با لمفوسیت ها مواجه می شوند. مثال عمدهٔ این انساج عقده های لمفاوی، فولیکول های لمفوییدی در تانسل ها، پلک های پا یر در روده ها، طحال، آدنوییدها (تانسل سوم)، پوست و اعضای دیگری هستند که دارای «نسج لمفوییدی مرتبط با پوشش مخاطی» (MALT) هستند.

۲) عقده های لمفاوی

یک عقده لمفاوی یک مجموعه سازمان یافته از نسج لمفوییدی است که مایع لمف در مسیرش برای ریختن به جریان خون از آن می گذرد. عقده های لمفاوی با فاصله در طول سیستم لمفاوی قرار دارند. چند رگ لمفاوی آوران لمف را وارد عقده لمفاوی می کنند و پس از گذر لمف از میان آن، لمف وارد یک رگ لمفاوی وابران می شود.
عقده لمفاوی در قسمت خارجی اش به نام قشر یا کورتکس از فولیکول های لمفوییدی تشکیل شده و بخش داخلی مغز یا مدولا نامیده می شود. از همه جهات به وسیله قشر احاطه می شود، به جز قسمتی که به آن ناف یا هیلوم می گویند. ناف به صورت یک فرورفتگی در سطح عقده لمفاوی دیده می شود که غددلمفاوی کروی یا بیضوی شکل را به صورت یک اندام لوبیایی شکل درمی آورد.

رگ لمفاوی وابران به طور مستقیم از سره یا ناف گره لنفاوی خارج می شود. شریان ها و وریدها از طریق خونی که ازسره یا ناف عقده لمفاوی وارد و خارج می شود، آن را تغذیه می کنند.
فولیکول های لمفاوی مجموعه های متراکمی از لمفوسیت ها هستند که شمار، اندازه و نحوه قرارگیری آنها بر حسب وضعیت فعالیت عقدهٔ لمفاوی متفاوت است. برای مثال فولیکول ها هنگام مواجهه با یک آنتی جن خارجی به طور قابل ملاحظه ای گسترش پیدا می کنند. انتخاب حجرات B که به طور خاص با آنتی جن وارد شده مقابله می کنند، در مرکز تولیدی این عقده های لمفاوی صورت می گیرد.

عقده های لمفاوی به طور خاص در میان صدر (مدیاستینوم) در قفسه سینه، عنق یا گردن، حوصله، زیربغل، ناحیهٔ مغبنی یا کشاله ران و همراه با عروق خونی در روده ها بیش از جاهای دیگر بدن وجود دارند.

۳) رگ های لمفاوی

رگ های لمفاوی رگ های لوله ای هستند که مایع لمف را به خون باز می گردانند و حجم مایع از دست رفته از خون حین تشکیل مایع بین النسجی را جایگزین می کنند. این رگ های لوله ای را قنات ها یا مجاری لمفاوی یا لمفاتیک ها هم می نامند.

● فعالیت برای انتقال اسید های چرب
رگ های لمفاوی به نام لاکتئال ها در عشای قنات هضمی به خصوص امعای کوچک وجود دارند. با اینکه اغلب مواد مغذی جذب شده در امعای کوچک وارد وریدها می شوند تا نهایتا از طریق ورید اصلی باب (پورت) برای تصفیه به جگر یا کبد بروند، چربی ها وارد سیستم لمفاوی می شوند و نهایتا از طریق یک قنات یا مجرای لمفاوی به نام قنات صدری وارد دوران خون می شوند.

البته در این مورد استثنائاتی هم وجود دارد. چربی های از نوع ترای گلیسیریدهای با زنجیر متوسط (که استرهای اسید شحمی یا چربی گلیسرول هستند) به طور غیرفعال از سیستم هضمی وارد شبکه وریدی باب (پورت) می شوند. مواد مغذی ای که وارد دوران خون می شوند، در کبد تصفیه می شوند و پس از آن از کبد وارد جریان خون عمومی می شوند. هنگامی خون در بدن دوران می کند، مایع از رگ های خونی به میان انساج بدن نشت می کند. این مایع مهم است زیرا غذا را به حجرات می رساند و مواد زاید را به جریان خون باز می گرداند (مایع بین النسجی).
سیستم لمفاوی یک شبکه یک طرفه است که مایع بین النسجی را به خون باز می گرداند.

● اهمیت کلنیکی

بررسی جریان لمف در اندام های متفاوت بدن از لحاظ تشخیص، تشخیص مقدم و تداوی سرطان اهمیت دارد.

سیستم لمفاوی به علت مجاورت فیزیکی با بسیاری از انساج بدن، مسوول حمل حجرات سرطانی بین قسمت های مختلف بدن است که متاستاز (انتشار سرطان) نامیده می شود. عقده های لمفاوی که در مسیر رگ های لمفاوی قرار دارند، حجرات سرطانی را به دام می اندازند. اگر آنها نتوانند حجرات سرطانی را نابود کنند، عقده لمفاوی، خود به محل یک تومور ثانوی سرطانی بدل می شود. امراض و سایر عوارض ممکن است باعث تورم عقدات لمفاوی شوند. مشکلات سیستم لمفاوی می تواند توانایی بدن را برای مقابله با مکروب ها یا انتانات دچار مشکل سازد.

● امراض سیستم لمفاوی

اذیمای لمفاوی (لمف ادیما) پندیدگی یا تورمی است که ناشی از تجمع مایع لمف است. این عارضه هنگامی رخ می دهد که دستگاه لمفاوی آسیب دیده یا دچار سؤشکل است. این عارضه معمولا دست ها یا پاها را گرفتار می کند، اما در گردن و بطن نیز ممکن است رخ دهد.

برخی از علل شایع تورم پندیدن عقدات لمفاوی شامل مکروبها یا انتانات، مانونوکلوز انتانی یا انفکشن مانونوکیوزس (یک مرض ویروسی) و سرطان مانند سرطان لمفاوی یا لمفوم است که ممکن است از نوع هوچکینی یا غیرهوچکینی باشد و انتشار حجرات سرطانی از اندام های دیگر به دستگاه لمفاوی. در مرض الفانتیازیس (پیل پایی) انتان رگ های لمفاوی باعث ضخیم شدن پوست و تورم و بزرگ شدن انساج تحتانی به خصوص در پا و اعضای تناسلی خارجی می شود. شایع ترین علت الفانتیازیس مرض پارازیتی یا انگلی به نام فیلاریازیس لمفاوی است.

لمفانژیوسارکوم یک تومور خبیث رگ های لمفاوی است (سارکومای نسج نرم) اما لمفانژیوم یک تومور سلیم رگ های لمفاوی است که به خصوص در مبتلایان به سندروم ترنر (یک تشوش کروموزومی) دیده می شود. لمفانژیولیومیوماتوز یک تومور سلیم عضلات صاف جدار رگ های لمفاوی است که در شش ها یا ریه ها رخ می دهد.

19/12/2023

#معاینه PET scan چیست؟کاپی

معاینه positron emission tomography (PET) scan عبارت از یک معاینه تصویربرداری است که به داکتر اجازه می دهد تا امراض بدن را بررسی کند. در این سکن از یک رنگ (dye) مخصوص حاوی ردیاب های رادیو اکتیف (radioactive tracers) که بنام Fluorodeoxyglucose یا FDG نیز یاد میشوند استفاده می شود. بر اساس اینکه کدام قسمت بدن مورد معاینه قرار می گیرد، این ردیاب ها بلع می شوند، انشاق می شوند یا به ورید بازو زرق می شوند. بعداً ارگان ها و انساج خاص ردیاب را جذب می کنند.
زمانی که توسط PET scanner تحری می شوند، ردیاب ها به داکتر کمک می کنند تا ببیند که ارگان ها و انساج بدن چقدر کار می کنند.
انساج خاص بدن و امراض خاص دارای سطح فعالیت کیمیاوی بلند هستند. ردیاب در این نواحی با فعالیت کیمیاوی بالاتر جمع می شود. در نتیجه نواحی مرضی به صورت نقاط روشن در PET scan نشان داده می شوند. این سکن می تواند جریان خون، اخذ آکسیجن، نحوه استفاده بدن از قند و موارد دیگر را اندازه گیری کند.PET scan معمولاً یک پروسیجر سراپا است، به این معنی که شما می توانید بعد از ختم معاینه، به فعالیت های روزانه خود ادامه دهید.
در ایالات متحده امریکا سالانه 2 ملیون معاینه PET scan اجرا میشود.

#چرا PET scan انجام می شود؟
داکتر ممکن برای بررسی جریان خون، میزان اخذ آکسیجن یا متابولیزم ارگان ها و انساج، PET scan را توصیه کند. PET scan مشکلات را در سطح حجروی نشان می دهد و بهترین دید را از امراض سیستمیک مغلق به داکتر می دهد.
معاینه PET معمولاً برای تشخیص اختلالات ذیل استفاده می شود:
• سرطان ها
• مشکلات قلبی
• اختلالات دماغی، شامل مشکلات سیستم عصبی مرکزی (CNS)

سرطان (cancer)
حجرات سرطانی می توانند نسبت به حجرات غیرسرطانی سرعت متابولیزم بیشتر داشته باشند. به سبب این سطح بلند فعالیت کیمیاوی، حجرات سرطانی اکثراً به صورت نقاط روشن در PET scan ظاهر می شوند. به این سبب، PET scan هم برای تشخیص سرطان و هم برای موارد ذیل مفید است:
• دیدن اینکه آیا سرطان منتشر شده یا خیر
• بررسی اینکه آیا تداوی سرطان مثلاً کیموتراپی مؤثر است یا خیر
• بررسی عود (recurrence) سرطان
به هر صورت، این سکن ها باید به دقت خوانده شوند و توسط داکتر توضیح داده شوند، زیرا ممکن حالات غیرسرطانی در سکن شبیه سرطان به نظر برسند. همچنین معمول است که تومورهای جامد در معاینه PET scans ظاهر نشوند.

مشکلات قلبی (Heart problems)
اسکن PET می تواند نواحی کاهش جریان خون در قلب را نشان دهد. این به خاطری است که نسج قلب سالم بیشتر از نسج ناسالم یا نسجی که جریان خون را کاهش داده است، ردیاب (tracer) را جذب می کند.
رنگ های مختلف و درجات روشنی در سکن سطوح مختلف وظیفه نسج را نشان می دهد. این معلومات می تواند به شما و داکتر تان کمک کند تا در مورد چگونگی ادامه تداوی با هم همکاری کنید.

اختلالات دماغی (Brain disorders)
گلوکوز مواد سوخت اصلی دماغ است. در زمان PET scan، ردیاب‌ها به مرکبات مانند گلوکوز وصل می‌شوند. با تحری گلوکوز رادیو اکتیف، PET scan می تواند نشان دهد که کدام نواحی دماغ از بلندترین میزان های گلوکوز استفاده می کنند. زمانی که متخصص سکن را تفسیر می کند، می تواند نحوه وظیفه دماغ را ببیند و هرگونه بی نظمی را بررسی کند.
معاینه PET scan برای کمک به تشخیص و تداوی بسیاری از اختلالات CNS، از جمله حالات ذیل مؤثر است:
• مرض Alzheimer
• افسردگی
• صرع (epilepsy)
• ترضیض رأس
• مرض Parkinson

#معاینه PET در مقایسه با سایر معاینات
معاینه PET scan تغییرات متابولیک را نشان می دهد که در سطح حجروی در یک ارگان یا نسج رخ می دهد. این مهم است زیرا امراض اکثراً در سطح حجروی شروع می شوند. CT scans و MRIs نمی توانند مشکلات را در سطح حجروی نشان دهند.
معاینه PET scans می تواند تغییرات بسیار ابتدائی در حجرات را تشخیص دهد. CT scans و MRIs فقط می توانند تغییرات را بعدتر دریافت کند یعنی زمانی که یک مرض ساختمان ارگان ها یا انساج را تغییر می دهد، شناسایی کنند.
تشخیص مرض در سطح حجروی به داکتر بهترین دید را از امراض سیستمیک مغلق، مانند موارد ذیل می دهد:
• مرض شریان کورونری (CAD)
• تومورهای دماغی
• اختلالات حافظه
• اختلالات اختلاجی
بعضاً این معاینه ها همراه با PET scans استفاده می شود تا به داکتران تصویر واضح تر از داخل بدن ارائه شود. این اکثراً PET/CT یا PET/MRI scan نامیده می شود. در این حالت معاینات به طور همزمان انجام می شود.
• سی تی سکن به تنهایی از وسایل مخصوص X-ray برای تولید تصاویر از داخل بدن استفاده می کند.
• سکن های MRI از نواحی مقناطیسی و radio frequency pulses برای ایجاد تصاویر ساختمانهای داخلی مانند ارگان ها، انساج نرم و استخوان استفاده می کنند.
زمانی که هر یک از این سکن ها همراه با PET scan انجام می شود، به چیزی منجر می شود که ترکیب تصویر (image fusion) نامیده می شود. یک کمپیوتر تصاویر دو سکن را برای ایجاد یک تصویر سه بعدی ترکیب می کند که این معلومات بیشتر را ارائه می دهد و امکان تشخیص دقیق تر را فراهم می سازد.
سکن گالیم (Gallium scans) مشابه PET scan و شامل زرق gallium citrate، یعنی یک ردیاب رادیو اکتیف است. سکن گالیم یک پروسه چند روزه است و معمولاً ۱ تا ۳ روز بعد از توصیه ردیاب انجام می شود. این سکن‌ها معمولاً برای تشخیص سرطان انجام نمی‌شوند، اگرچه بعضی از اشکال سکن گالیم با معاینات جدیدتر مانند معاینه PET ترکیب می‌شوند.

#معاینه PET scan چه رسک ها (خطرات) دارد؟
معاینه PET scan از ردیاب های رادیو اکتیف استفاده می کند، اما قرار گرفتن در معرض تشعشعات مضر حداقل است. میزان تشعشع در ردیاب کم است، بنابراین خطرات آن برای بدن نیز کم است.
ردیاب‌های radiopharmaceuticals در نظر گرفته شده و باید ستندردهای اداره غذا و دوا (FDA) را برای مصؤونیت و اجراء رعایت کنند.
با این حال، این یک مفکوره خوب است که در مورد خطرات احتمالی این معاینه با داکتر خود صحبت کنید.
خطرات این معاینه در مقایسه با میزان مفاد نتایج آن در تشخیص امراض جدی، بسیار ناچیز است.
ردیاب اساساً گلوکوز است که با اجزای رادیو اکتیف متصل شده است. این باعث می‌شود که بدن شما بعد از معاینه، حتی اگر سابقه مرض کلیوی یا دیابت داشته باشید، به‌طور طبیعی ردیاب‌ها را از بین ببرد.

#افراد دچار الرژی ها و سایر مشکلات صحی
افراد مبتلا به الرژی و سایر مشکلات صحی ممکن عکس العمل الرژیک را در مقابل ردیاب داشته باشند. همچنان افرادی که در مقابل iodine، aspartame یا saccharin حساسیت دارند باید به داکتر خود خبر دهند. کسانی که نمی توانند ردیاب iodine داشته باشند، معمولاً یک ردیاب ساخته شده از barium رقیق شده شیرین شده با saccharin دریافت می کنند.
افرادی که حالات ذیل را دارند، بیشتر احتمال دارد که عکس العمل الرژیک به ردیاب iodine داشته باشند:
• سابقه عکس العمل های الرژیک در مقابل PET scan
• الرژی
• استما
• امراض قلبی
• دیهایدریشن
• اختلالات حجرات خون مثلاً sickle cell anemia، polycythemia vera ورا و multiple myeloma
• مرض کلیوی
• یک رژیم دوایی که شامل beta-blockers، ادویه ضدالتهابی غیرسترویدی (NSAIDs)، یا interleukin-2 (IL-2) است

#خانم های که حامله هستند
تشعشع برای جنین در حال رشد بی خطر ملاحظه نمیشود. اگر حامله هستید یا فکر می کنید ممکن حامله باشید، نباید PET scan انجام دهید.

#افرادی که PET scan/CT می گیرند
اگر در حال دریافت PET scan/CT هستید، ردیاب اضافی لازم است. این می تواند برای افرادی که به مرض کلیوی مصاب هستند یا افرادی که سطح creatinine آنها از ادویه که قبلا استفاده می کنند، افزایش یافته است، مضر باشد.

#سایر رسک ها
سایر خطرات آن شامل ناراحتی است در صورتی از فضای تنگ میترسید یا با سوزن ناراحتی احساس میکنند.
همچنان ممکن زرق منجر به اعراضی مانند خونریزی، کبودی یا تورم شود.

#چگونه برای PET scan آماده شویم؟
داکتر رهنمودهای کامل را در مورد نحوه آماده شدن برای PET scan ارائه می دهد. در مورد هر گونه ادویه توصیه شده، بدون نسخه (OTC) یا مکمِل که مصرف می کنید به داکتر خود اطلاع دهید.

چند روز قبل
ممکن از شما خواسته شود که از فعالیت‌های بدنی شدید، مانند ورزش و مساژهای عمیق نسجی در ۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل از معاینه پرهیز کنید.

یک روز قبل
در ۲۴ ساعت قبل از روز معاینه، از شما خواسته می شود که رژیم غذایی کم کاربوهایدریت و بدون قند را رعایت کنید. غذاها و نوشابه هایی که باید از آنها اجتناب کنید عبارتند از:
• حبوبات
• پسته
• نان
• برنج
• شیر و ماست و دیگر لبنیات
• میوه و جوس
• الکول
• نوشابه های کافین دار
• شیرینی، شامل ساجق
غذاهایی که می توانید بخورید شامل گوشت، مغزیات و سبزیجات غیر نشایسته یی مانند زردک، سبزیجات، سلاد، کدو، گلپی و غیره است.

چند ساعت قبل از معاینه
اگر برای این عمل بیهوشی (anesthesia) دریافت می کنید، در تمام صبح روز PET scan چیزی نخورید یا ننوشید. در صورت نیاز به استفاده کدام دوا فقط کمی آب بنوشید.
اگر بیهوشی دریافت نمی‌کنید، همچنان ۶ ساعت قبل از انجام سکن از خوردن چیزی خودداری کنید. به یاد داشته باشید که از جویدن ساجق یا شیرینی، خودداری کنید. با این حال، می توانید آب بنوشید و هر دوایی را که توصیه می شود استفاده کنید.
ممکن از شما خواسته شود که لباس شفاخانه بپوشید. چون فلز می تواند با وسایل معاینه تداخل داشته باشد، باید آنرا دور کنید.
اگر در حال اجرای PET/CT scan هستید، وسایل طبی مانند pacemakers و artificial hips بالای نتایج تأثیر نمی‌گذارند.
به هر حال، شما نمی توانید با وسایل تأیید نشده یا امپلنت های فلزی PET/MRI scan انجام دهید.

#ملاحظات دیگر
باید به داکتر خود در مورد هر گونه مرض که دارید، از جمله موارد ذیل اطلاع دهید:
• اگر حامله هستید یا فکر می کنید ممکن حامله باشید، به داکتر خود اطلاع دهید. این معاینه ممکن برای طفل شما غیرمصؤون باشد.
• اگر شیر می دهید، ممکن لازم باشد شیر خود را ۲۴ ساعت قبل از انجام عمل، جمع نموده و ذخیره کنید زیرا تا ۲۴ ساعت بعد از انجام معاینه نمی توانید به فرزند خود شیر بدهید.
• اگر دیابت دارید، دستورات خاص برای آماده‌سازی معاینه دریافت خواهید کرد، زیرا چیزی نخوردن از قبل می‌تواند بر سویه شکر خون تأثیر بگذارد. احتمالاً به شما گفته می شود که دوز معمولی انسولین خود را استفاده کنید و ۴ ساعت قبل از پلان گذاری برای دریافت سکن، غذا سبک بخورید.

#معاینه PET scan چگونه انجام می شود؟
قبل از سکن، ردیاب‌ها را از طریق ورید بازوی خود، از طریق محلولی که می‌نوشید، یا گازی که انشاق می‌کنید، دریافت خواهید کرد. بدن برای جذب ردیاب ها به زمان نیاز دارد، بنابراین باید در حدود یک ساعت قبل از شروع سکن صبر کنید.
مدت زمانی که طول می کشد تا بدن ردیاب را به طور کامل جذب کند، به ناحیه یی از بدن که سکن می شود ارتباط دارد.
در حالی که منتظر هستید، هر حرکتی را محدود کنید، استراحت کنید و کوشش کنید گرم بمانید. اگر در حال انجام سکن دماغی هستید، بهتر است از تلویزیون، موسیقی و مطالعه خودداری کنید.
در مرحله بعدی، شما تحت معاینه قرار می گیرید که می تواند بین ۳۰ تا ۴۵ دقیقه طول بکشد. این پروسه شامل دراز کشیدن بالای یک میز باریک متصل به ماشین PET است که مشابه به حرف غول کلان “O” می باشد. میز به آرامی به داخل ماشین می رود تا سکن انجام شود. اگر در حال انجام چندین معاینه هستید، ممکن تا حدود ۳ ساعت طول بکشد.
در طول سکن باید بی حرکت دراز بکشید. تکنیشن زمانی که نیاز است بی حرکت بمانید را به شما اطلاع می دهد. ممکن از شما خواسته شود که نفس خود را برای چند ثانیه قید کنید. در طول معاینه، صداهای وزوز و کلیک را خواهید شنید. زمانی که تمام تصاویر لازم ثبت شد، از ماشین خارج می شوید و معاینه کامل می شود.

#بعد از PET scan چه واقع میشود؟
بعد از انجام معاینه، معمولاً می توانید روز خود را ادامه دهید، مگر اینکه داکتر دستور دیگر بدهد.
به هر حال، چون مواد رادیو اکتیف می توانند برای چند ساعت تا چند روز در بدن شما باقی بمانند، باید در این مدت تماس خود را با خانم های حامله و نوزادان محدود کنید.
بعد از معاینه، مایعات زیاد بنوشید تا ردیاب ها از سیستم هضمی شما خارج شوند. در عین زمان، یک متخصص آموزش دیده تصاویر PET scan را تفسیر کرده و معلومات را با داکتر در میان می گذارد. نتایج معمولاً در طول چند روز آماده می شود. داکتر نتایج را در ملاقات بعدی با شما بررسی می کند.

#منبع: https://www.healthline.com/health/pet-scan

#ترجمه: داکتر احمد شکیب ظهیر، متخصص امراض خون و سرطان

Dr Abdul Sami Faqiri

05/06/2025

14/05/2025

26/01/2025

14/01/2025

13/01/2025

29/11/2024

20/11/2024

20/11/2024

09/11/2024

12/06/2024

19/12/2023

Address

Telephone

Website

Alerts

Contact The Practice

Shortcuts

Share

Category