15/06/2024
ویتامین_ها(vitamins)
ویتامین ها عبارت از مواد طبیعی اند که در اکثر غذاها به اندازۀ کم وجود داشته و برای حفظ فعالیت های متابولیک نارمل بدن ضروری هستند.
تصنیف (بر اساس انحلالیت)
1) ویتامین های منحل در شحم
أ. Vit A
ب. Vit D
ج. Vit E
د. Vit K
2) ویتامین های منحل در آب
أ. Vit C
ب. Vit B complex
ج. Thiamine(B)
د. Riboflavin(B2)
ه. Nicotinic acid(niacin) nicotinamide
و. Pantothenic acid(B3)
ز. Pyridoxine(B6)
ح. Folic acid(Bc)
ط. Cynanocobalamin(B12)
ي. Biotin(Vit H)
ك. Para-amino-benzoic acid
ل. Inositol
م. Choline
ویتامین A
بنام retinol نیز یاد میشود.
منابع
• منابع حیوانی: ماهی، جگر حیوانی، زردی تخم، شیر و colostrums
• منابع نباتی: در نباتات provitamine A (β-carotene) یافت میشود: پالک، جواری، کچالوی شیرین
نیاز روزانه
1. کودکان= 400 μg
2. اطفال= 700 μg
3. کاهلان=1000 μg
اعمال بیوشمیک
1. مرکب 11–cisretinal در تشکیل rhodopsin (در rod ها) شامل اند. Rhodopsinبرای دید تاریک ضروری میباشد.
2. جهت حفظ سلامت اپتلیم ضروری اند (بخاطری که تشکل گلایکولپیدها و گلایکوپروترینها مستلزم موجودیت این ویتامین میباشد).
3. برای انکشاف عظام ضروری میباشد.
4. برای فعالیت های نارمل مایتوکاندریا ضروری میباشد.
5. در القاح نارمل کمک مینماید.
امراض ناشی از کمبود Vit A
(الف) کیراتینایزیشن اپتلیم
1. چشم ها
• زیروفتلمیا Xerophtalmia: پارچه های کوچک، مثلثی وسفید در قرنیه
• کیراتوملاسیا Keratomalacia: قرنیه سخت، حساس و نکروزی شده که منجر به از دست رفتن دید میشود.
2. طرق تنفسی
سلیاها معدوم میگردند و باعث انتانات طرق تنفسی میشود.
3. کلیه ها
سنگ های کلیوی از سبب تجمع مرکبات سنگ-ساز که بصورت نارمل در ادرار موجود است، تشکیل میشوند.
4. تناسلی
عقامت از سبب مداخله در تبیض
5. جلد
جلد خشک و متفلس
(ب) تأثیر بالای عظام
انکشاف ناقص عظام
(ج) تأثیرات بالای دید
شب کوری، بخاطریکه رودوپسین ترکیب نمیشود.
تسمم
1. حاد: سردردی، دلبدی، و استفراغ
2. مزمن: جلد خشک، ترکیدگی لب ها، نواحی دردناک در عظام
ویتامین D
بنام ergocalciferol(D2) وcholecalciferol (D3) نیز یاد میشود.
منابع
منابع حیوانی: (الف) روغن ماهی (ب) زردی تخم (ج) شیر (د) جگر
یادداشت: ویتامین در جلد انسان ترکیب میشود ← 7-dehyrocholesterol ← (توسط اشعه ماورای بنفش) ← cholecalciferol (Vit D3)
نیاز روزانه
1. کودکان=10 μg
2. اطفال= 10 μg
3. کاهلان=7 μg
اعمال بیوشیمیک
فعال شدن Vit D3 cholecalciferol (در جگر) ← 25-hydroxy-cholecalciferol (در کلیه تحت تأثیر parathormone) ← 1,25-hydroxy-cholecalciferol
اعمال 1,25-hydroxy-cholecalciferol
جذب کلسیم را ازعظام ،طرق معدی معایی و انابیب کلیوی تسریع میبخشد
امراض کمبود
أ) rickets در اطفال
ب) osteomalacia در کاهلان
تسمم
دلبدی، بی اشتهایی، اختلالات هضمی، سنگ های کلیوی، تکلس انساج ارتباطی.
ویتامین E
بنام tocopherolنیز یاد میشود.
منابع
1. منابع حیوانی
• گوشت
• جگر
• روغن ماهی
• شیر
• مسکه
• تخم مرغ
2. منابع نباتی
روغن دانه سبزیجات، مثلا از گندم، سویابین و سبزیجات سبز برگدار
نیاز روزانه
1. کودکان=4 mg
2. اطفال7mg=
3. کاهلان=10mg
اعمال بیوشیمیک
1. منحیث کوفکتور در سیستم انتقال الکترون بین cytochrom bو cعمل مینماید.
2. تأثیر انتی اکسیدانت دارد یعنی از اوکسدیشن غیر ضروری جلوگیری مینماید.
3. از عقامت جلوگیری مینماید
4. برای اجرای فعالیت های نارمل عضلات ضروی میباشد.
5. موازنه فزیالوژیک را بین سیستم وعایی و عصبی حفظ مینماید.
امراض ناشی از کمبود
1. انیمیای همولایتیک
2. آفات عضلی
3. اتروفی خصیه
4. سقط (Habitual miscarriage)
تسمم
سردردی، دید آبی-سرخ
ویتامین K
بنام phytonadione(K1)و menaquinone (K2) نیز یاد میشود.
منابع
1. منابع حیوانی
• زردی تخم
• جگر
• توسط فلوریای نارمل معایی هم ترکیب میشود.
2. منابع نباتی
• پالک
• کرم
• گل افتاب پرست
• سبزیجات
ضرورت روزانه
دانسته نشده است
اعمال فزیالوژیک
1. در تشکل فکتورهای تحثری (II, VII,IX,X) کمک مینماید.
2. در اوکسدیتیف فاسفورایلیشن مایتوکاندریا رول اساسی را بازی مینماید.
امراض ناشی از کمبود
کمبود آن توسط استعمال دوامدار انتی بیوتیک که باعث از بین رفتن فلورای نارمل امعا میشود بوجود میاید.
1. تحثر ناقص خون
2. تزاید زمان تحثر
3. هایپوپروترومبینیمیا hypoprothrombenimia
4. تمایل به خونریزی شدید از زخم های کوچک، طرق معدی معایی و غیره
تسمم
انیمیای همولایتیک و تخریب جگر.
ویتامین C
بنام ascorbic acid نیز یاد میشود.
منابع
1. منابع حیوانی
• شیر
2. منابع نباتی
• ستروس تازه، میوه جات، نارنج، لیمو، بادنجان رومی
• پیاز
• پالک
