دیپارتمنت همتولوژی و آنکولوژی

27/07/2025

25/07/2025

What Is Blood Cycle In Heart & Human Body By Dr Ahmad Shekib Zaheer Doctoristanمعلومات گردش خون در قلب و بدن عمومی انسان | داکتر احمد شکیب ظهیر👇 To get excl...

25/07/2025

25/07/2024

تداوی سرطان چندان ساده نیست اما وقایه آن می ‌تواند امکانپذیر باشد. از آنجایی که سرطان ناشی از تغییر حجره است و تغییرات حجروی می‌توانند اشکال متفاوت داشته‌ باشند و قابل تشخیص باشند، انجام بعضی از تست‌ها و معاینات سکریننگ می‌تواند به صحت شما کمک کند و در وقایه از سرطان مؤثر باشد.


قیمت سکریننگ سرطان در انواع مختلف سرطان متفاوت است. روش‌های مختلف مانند معاینه خون، تست پاپ سمیر، مموگرافی و موارد دیگر از انواع سکریننگ‌ها محسوب می‌شوند. به دلیل همین تنوع نمی‌توان قیمت دقیق این معاینات را محاسبه کرد. اما به طور کلی موقعیت لابراتوار و وسایل به کار رفته برای تشخیص سرطان در قیمت تاثیرگذار اند. برای معلومات از قیمت دقیق بهتر است با لابراتوار یا مرکز مورد نظر تماس بگیرید. برای سکریننگ، تشخیص و تداوی سرطان باید به متخصص سرطان مراجعه کنید.

(lung cancer)
سرطان ریه عامل اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان است. اگرچه وقایه (ترویج ترک سگرت) نسبت به سکریننگ، تاثیر بسیار بیشتر در کاهش مرگ و میر ناشی از سرطان ریه را دارد، با این حال سکریننگ سرطان ریه به وسیله سی‌تی‌سکن با دوز پایین (low dose CT scan) این پتانشیل را دارد که بار مرگ و میر سرطان ریه را به میزان قابل توجه کاهش دهد.
از دیگر روش‌های سکریننگ سرطان ریه اکسری ساده‌ صدر (chest X-ray) و سایتولوژی بلغم را می‌توان نام برد، اما به طور کلی در مواردی که عرض وجود ندارد اما فرد در معرض خطر سرطان ریه است، سی‌تی‌سکن با دوز پایین پیشنهاد می‌شود.
سی‌تی‌سکن با دوز پایین برای افراد بین ۵۵ و ۸۰ ساله که در حال حاضر دخانیات استفاده می‌کنند یا سابقه استفاده دخانیات طی ۱۵ سال اخیر یا سابقه مصرف سنگین دخانیات را دارند توصیه می‌شود.
مصرف سنگین دخانیات، مصرف ۳۰ قطی-سال سگرت است. مثلا استفاده یک پاکت سگرت در هر روز طی ۳۰ سال یا دو قطی سگرت در هر روز طی ۱۵ سال، استفاده سنگین دخانیات محسوب می‌شود.


سن شروع سکریننگ سرطان پروستات مرتبط به عوامل خطر مریض برای سرطان پروستات دارد. داکتران از نژاد، سن و تاریخچه فامیلی برای تشخیص احتمال خطر ابتلا به سرطان پروستات در مردان استفاده می‌کنند. در مردان با خطر متوسط سرطان پروستات، سکریننگ از سن ۵۵ سالگی آغاز می‌شود. مردان دارای جین BRCA1 یا BRCA2 در معرض خطر بالاتر قرار دارند و سن شروع سکریننگ در این افراد ۴۰ سالگی است.
پیشنهاد می‌شود مردان سیاه پوست و مردانی که دارای تاریخچه فامیلی سرطان پروستات هستند، در سن ۴۰ تا ۴۵ سالگی برای سرطان پروستات سکریننگ شوند. معاینه بررسی سویه انتی جن اختصاصی پروستات (PSA) در خون به تنهایی مناسب ترین روش برای سکریننگ سرطان پروستات است. تکرار این معاینه به فاصله یک تا دو سال و ادامه‌ آن تا سن ۷۰ سالگی، پیشنهاد می‌شود. مریض با مقادیر PSA غیر نارمل برای ارزیابی بیش‌تر باید به متخصص یورولوژی مراجعه کند.
دقت کنید که تفسیر سویه PSA در افرادی که در حال دریافت دوا برای تداوی BPH هستند کمی متفاوت است. اگرچه معاینه‌ انگشتی مقعد (DRE) منحیث بخشی از سکریننگ سرطان پروستات انجام نمی‌شود، اما در صورت لمس کتله یا عدم تقارن پروستات در معاینه‌ انگشتی مقعد، بدون توجه به نتیجه‌ی PSA مراجعه به متخصص یورولوژی حتمی است.

(کولون و رکتم یا کولورکتل)
معاینات سکریننگ متعددی برای تشخیص پولیپ‌های ادینوماتوز و سرطان کولورکتل (CRC) وجود دارد. اولین قدم تشخیصی سرطان کولورکتل، معاینات مواد غایطه شامل معاینه خون مخفی (occult blood) در مواد غایطه و معاینه بررسی میوتیشن های DNA در مواد غایطه هستند. روش دیگر سکریننگ سرطان کولورکتل، کولونوسکوپی است. اکثر کولونوسکوپی‌ها برای سکریننگ سرطان روده بزرگ انجام می‌شود.
کولونوسکوپی
کولونوسکوپی امکان دریافت و بایوپسی پولیپ و لیژن های داخل روده‌ بزرگ را فراهم می‌کند. سیگمویدوسکوپی نیز روده‌ بزرگ را تا انحنای طحالی در سمت چپ را بررسی می‌کند. بیش‌تر موارد سرطان کولون و رکتم در سنین بالاتر از ۵۰ سال رخ می‌دهد و با افزایش سن شیوع آن بیش‌تر می‌شود. به همین دلیل توصیه می‌شود افراد دارای احتمال خطر متوسط ابتلا به سرطان کولون با سن بالای ۵۰ سال باید کولونوسکوپی شوند و در صورت نارمل بودن نتایج کولونوسکوپی هر ۱۰ سال تکرار شود.
در صورت تشخیص سرطان کولون در اقارب درجه یک در سن ۶۰ سالگی، سکریننگ به وسیله‌ی کولونوسکوپی در ۴۰ سالگی یا ۱۰ سال قبل از تشخیص سرطان در اقارب درجه یک، هر کدام زودتر باشد، شروع می‌شود و هر ۵ سال تکرار می‌شود. در صورت عدم رضایت مریض معاینه خون مخفی مدفوع (occult blood test) باید سالانه تکرار شود.

(breast cancer)
سکریننگ برای آن گروپ از مریضانی که با احتمال بالای ابتلا به سرطان پستان روبرو هستند مانند خانم‌هایی که تاریخچه شخصی ابتلا به سرطان سینه، سرطان تخمدان، سرطان داخل پریتوان یا سرطان تیوب فالوپ دارند یا دارای میتوتیشن های جنتیکی خاص(مانند BRCA1 یا BRCA2) هستند یا تاریخچه رادیوتراپی قبلی به سینه بین سنین ۱۰ تا ۳۰ سالگی و یا تاریخچه ابتلا به سرطان سینه در اقارب درجه یک دارند، انجام می‌شود.
ستراتژی‌های سکریننگ بر اساس برآورد میزان خطر سرطان پستان متفاوت است. در مورد زنان زیر ۴۰سال سکریننگ لازم نیست زیرا شیوع سرطان پستان در این سن پایین است. در زنان با سن بالاتر از ۴۰ سال سکریننگ مطرح می‌شود. سکریننگ خانم‌های با ریسک متوسط به وسیله‌ مموگرافی با فاصله زمانی هر دو سال یک بار انجام می‌شود. در صورت غیرنارمل بودن نتیجه‌ مموگرافی، از سونوگرافی و MRI برای ارزیابی بیش‌تر استفاده می‌کنیم اما نمی‌توان از آن‌ها برای سکریننگ سرطان سینه استفاده کرد. اگرچه معاینه توسط خود فرد نیز در سکریننگ مفید است اما کاملاً قابل اعتماد نمی‌باشد.

(cervix cancer)
شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد سکریننگ منجر به کاهش مرگ و میر ناشی از سرطان عنق رحم می‌شود. سکریننگ سرطان رحم به وسیله‌ پاپ سمیر (Pap smear) و معاینه HPV میسر می‌شود. آغاز سکریننگ سرطان رحم برای خانم‌ها از سن ۲۱ سالگی است و باید هر ۳ سال تکرار شود و حداقل تا ۶۵ سالگی ادامه می‌یابد.
زنان عرضی بدون توجه به نتایج سکریننگ‌های قبلی باید معاینه پاپ سمیر را انجام دهند. در مورد زنان در معرض خطر متوسط با سن ۳۰ سال که دارای نقص معافیتی هستند و نتایج سکریننگ‌های قبلی همه نارمل بوده است، توصیه می‌شود. همزمان معاینه پاپ سمیر و معاینه HPV هر پنج سال تکرار شود یا هرکدام به تنهایی هر ۳سال یک‌ بار تکرار شود.


جلد بخشی از بدن است که در مقابل چشمان ما قرار دارد و هر گونه تغییر را در آن می‌توان مشاهده کرد و در صورت بروز مشکل به داکتر مراجعه کرد. خوشبختانه سرطان‌های جلد نسبت به باقی سرطان‌ها سریع‌تر از موعد تشخیص داده می‌شوند و می‌توان آنها را بهتر از باقی انواع سرطان تداوی کرد. اما نکته‌ که در رابطه با این سرطان وجود دارد، این است که حساس باشیم و به تغییرات جلدی دقت کنیم.
توجه داشته‌ باشید که بعضی از افراد که مستعد سرطان جلد هستند و از گروپ‌های پرخطر محسوب می‌شوند یا تاریخچه خانوادگی دارند، باید چک اپ‌ها و سکریننگ‌های جلد را سالانه انجام دهند. اما موارد دیگر و گروپ‌های کم‌خطرتر نیازی به چک اپ سالانه سرطان جلد ندارند. معمولاً در مواردی که تغییر جلدی مشاهده می‌کنند باید به متخصص جلد مراجعه کنند.
سکریننگ‌های سرطان جلد به صورت معاینه و بعداً انجام تست‌های مختلف است. داکتر در ابتدا به دنبال موارد خاصی که می‌توانند نگران کننده باشند، مانند نامنظم بودن لیژن، دردناک بودن و یا خارش‌دار بودن آن، رنگ و قطر آن می‌گردد. بعداً در صورت لزوم از لیژن بایوپسی می‌گیرد.

#نگارش:

10/07/2024

داکتر احمد شکیب "ظهیر" در سال ۱۳۶۸ هجری شمسی در یک خانواده روشنفکر در شهر کابل متولد گردید. تعلیمات ابتدایی و متوسطه را در مکاتب رستم خېل میدان شهر و تهیه مسکن و دوره لیسه را در سال ۲۰۰۷ در مکتب آزادخان به درجه اعلی (اول نمره عمومی) به اتمام رسانید.

بعداً با سپری نمودن موفقانه امتحان کانکور شامل پوهنځی طب معالجوی پوهنتون طبی کابل گردید و در سال ۲۰۱۵ سند فراغت (MD) را بدست آورد.

پس از گذراندن امتحان انترنس وزارت صحت عامه شامل برنامه اکمال تخصص گردید و در سال ۲۰۱۸ سند تخصص را در بخش داخله عمومی بدست آورد. در این مدت برنامه های آموزشی الکتروکاردیوگرافی، التراسونوگرافی، ایکوکاردیوگرافی و اندوسکوپی را نیز به اتمام رسانید.

بعد از سپری نمودن موفقانه امتحان رقابت آزاد و شمولیت در برنامه ملی کنترول سرطان (NCCP) منحیث متخصص در دیپارتمنت امراض سرطانی (آنکولوژی) شفاخانه جمهوریت توظیف گردید.

سپس جهت فراگیری تحصیلات فوق تخصصی عازم کشور هندوستان گردید و سند فیلوشپ را در رشته امراض خون، سرطان ها و پیوند مغز استخوان (Hematology, Oncology & BMT) از شفاخانه فوق تخصصی آرتمس (Artemis Superspecialty Hospital) شهر گورگاو بدست آورد.

علاوتاً بیش از ۱۵ آثار طبی و اجتماعی را غرض ارتقاء سطح علمی و آگاهی دهی جوانان تألیف و ترجمه نموده، که برخی از آنها قرار ذیل اند:
• میتودهای کلینیکی علی
• اناتومی گری، در سه جلد (۱، ۲ و ۳)
• تداوی دوایی امراض داخله
• آمادگی امتحان انترنس شورای طبی
• ستراتیژی ملی کنترول وقایه امراض غیرساری (به زبان های پښتو، دری و انگلیسی)
• حل سوالات امتحان انترنس تخصص (پرنسیپ داخله)
• حل سوالات امتحان انترنس تخصص (پرنسیپ پاراکلینیک)
• آمادگی امتحان تخصص
• خلاصه هستالوژی
• یک مرد و یک موترسایکل، حامد کرزی چگونه به قدرت رسید
• یو سړی او یو موټرسایکل، حامد کرزی څرنگه واک ته ورسید
• کتاب Post Graduate Series: “MCQs in Hematology”.

همچنان چندین مقاله های تحقیقى و علمی را در ژورنال های معتبر اروپایی و امریکایی به نشر رسانیده است.

بعد از تکمیل نمودن برنامه فیلوشپ به منظور خدمتگذاری بهتر به هموطنان گرامی دوباره به کشور عودت نمود و تا فعلاً در بخش همتولوژی و آنکولوژی شفاخانه امیری کمپلکس واقع افشار شهر کابل مصروف خدمت به هموطنان عزیز میباشد.

10/07/2024

چانس طلایی برای عموم محصلین پوهنځی های صحی بشمول محصلین طب معالجوی، طب دندان، فارمسی، ویترنری، قابلګی، نرسنګ و پوهنځی های متمم صحی

: مرکز آموزشی طبی آینده درخشان افغان
مدرس: استاد پوهندوی احمد فرید حبیب یار
ماستر فارمکولوژی و استاد پوهنتون کابل

: چهارشنبه، 27 سرطان

: یک ساعت.
: 4:00الی 5:00عصر

اشتراک برای عموم آزاد میباشد.

را انتخاب کنید تا برای پیشرفت شما می اندیشد







و محل جداگانه برای محصلین طبقه اناث



#تدریس : بشکل آنلاین و حضوری
آنلاین از طریق لینک ګوګل میت و هم چنان ویدیو ریکارد کمپيوتر کذاشته میشود در ګروه

: کسانی که میخواهد امتحانات داخلي را سپری کنید مانند: Enterance و NMLE هم صنفوف ويژه مخصوص اناث و ذکور موجود است

: طریق ثبت نام شماره ذیل مشخصات تان را شخصي ارسال کنید و یا هم به دفتر ما مراجعه کنید تا از لیست ثبت نام باقی نمانید . است

#نام ...............................
تخلص ..........................
پوهنتون .......................
شماره تماس فعال............
نام پروگرام......................

تان را ارسال میکنید برای ثبت نام
📞 0784192010


https://chat.whatsapp.com/EfbW2Y0avVjK10JGpIJxSP

https://t.me/+fNJso1MmH7diNzc1

📞 : 0784192010
0784979181
0773421251

: کوته سنگی، کوچه تلویزیون نورین، پهلوي انستیتوت کابل سنتر

08/07/2024

(bone marrow aspiration & biopsy)
(اسپایریشن و بایوپسی مغز استخوان)

مغز استخوان عبارت از یک نسج نرم در داخل استخوان‌ های بدن است. اکثر حجرات خون بدن از جمله حجرات سرخ، حجرات سفید و صفیحات دمویه در مغز استخوان ساخته می‌شود. حجرات مایلوید و لمفوید دو نوع اصلی از حجرات بنیادی (stem cells) در مغز استخوان هستند. این دو نوع حجره وظیفه تولید حجرات مختلف خون را به عهده دارند.
حجرات مایلوید حجرات سرخ، حجرات سفید و صفیحات دمویه را تولید می‌کنند. حجرات لمفوید یک نوع خاص حجرات سفید خون که مسئول معافیت بدن هستند را تولید می‌کنند. به‌ طور کل، مغز استخوان اجزای مختلف خون را تولید کرده و نقش مهم در حفظ صحت دارد.

#بایوپسی و اسپایریشن مغز استخوان چیست؟
بایوپسی مغز استخوان عبارت از اخذ نمونه از مغز استخوان است. بایوپسی شامل برداشتن نمونه کوچک از مغز استخوان از داخل استخوان برای معاینات بیشتر است. در مرکز اکثر استخوان‌های بزرگ نسج نرم وجود دارد که همان مغز استخوان است. در این قسمت حجرات خون بدن ساخته می‌شود. محل بایوپسی مغز استخوان در همین ساحه است.
معاینه مغز استخوان با داخل کردن یک سوزن خاص در مغز استخوان انجام می‌شود. بعداً این نسج برداشته شده و برای بررسی بیشتر به لابراتوار (هیمتوپتالوژی) فرستاده می ‌شود.
مغز استخوان دو بخش جامد و مایع دارد. زمانی که با سوزن نمونه قسمت مایع برداشته می‌شود، به آن اسپایریشن (aspiration) مغز استخوان می‌گویند. اما اخد نمونه‌ از قسمت جامد بنام بایوپسی (biopsy) مغز استخوان یاد می‌شود.
قبل از بایوپسی ماده بی‌حسی (انستیزی) موضعی زرق می شود. در این حالت مریض هیچ درد را حس نمی‌کند. در بایوپسی مغز استخوان نمونه از نسج نرم استخوان برداشته شده و در لابراتوار معاینه میشود.

#چرا این معاینه اجراء می‌شود؟
بایوپسی مغز استخوان در تشخیص امراض خون کمک میکند. زمانی که داکتر اعراض و علایم مربوط به کاهش حجرات خون را مشاهده کند، این معاینه را توصیه می‌کند. یک متخصص به نام پتالوژست (hemato-pathologist) نمونه‌ خون و مغز استخوان را در لابراتوار معاینه می‌کند. بایوپسی مغز استخوان برای معاینه مشکلات ذیل انجام می‌شود:
· کمخونی بدون سبب واضح
· تعداد غیرنارمل حجرات خون (حجرات سرخ، حجرات سفید و صفیحات دمویه)
· سرطان خون (لوکیمیا، لمفوما یا مایلوما)
· سرطان‌های که به مغز استخوان منتشر شده باشند.
· جواب به کیموتراپی

#خطرات (رسک ها)
همه پروسیجرهای طبی عوارض و خطراتی در پی دارند. عوارض ناشی از بایوپسی مغز استخوان بسیار نادر است. انجمن همتولوژی بریتانیا اعلام کرده است که کمتر از ۱% معاینه‌های مغز استخوان باعث عوارض جانبی می‌شوند. بعضی از عوارض جانبی این معاینه عبارت‌ اند از:
· خونریزی طولانی ‌مدت از محل بایوپسی
· کبودی، درد و ناراحتی در محل بایوپسی
· انتان در نزدیک محل بایوپسی
اگر از دوای خاص استفاده می‌کنید، حتماً قبل از انجام بایوپسی به متخصص خون (همتولوژست) اطلاع بدهید. ممکن بعضی دواها باعث عوارض جانبی شوند.

#چگونه برای این معاینه آماده شویم؟
این معاینه معمولاً به‌صورت سراپا انجام شده و آمادگی خاصی ضرورت ندارد. اگر از ادویه مسکن استفاده می‌کنید، ممکن داکتر استفاده از آن‌ها را برای مدتی منع کند. بهتر است قبل از انجام بایوپسی موارد ذیل را به داکتر خود اطلاع دهید.
· لست دواهای که استفاده می‌کنید.
· تاریخچه طبی خود را در اختیار داکتر قرار دهید. به خصوص اگر تاریخچه اختلالات خونریزی دارید.
· هرگونه حساسیت به مواد بی‌حسی یا سایر مواد.
· اگر حامله هستید یا احتمال آن موجود است، حتماً به داکتر اطلاع دهید.
· اگر برای معاینه اضطراب دارید، با داکتر خود صحبت کنید. اضطراب درد را بیشتر کرده و ممکن داکتر برای کنترول آن ادویه توصیه کند.
ممکن قبل از معاینه از شما خواسته شود، ورقه موافقت نامه را امضا کنید.

#نکات مهم قبل از انجام این معاینه
بهتر است، قبل از انجام نمونه برداری مغز استخوان در مورد این معاینه و نحوه انجام آن از داکتر خود سوالات لازم را بپرسید. در این صورت اضطراب شما کمتر شده و با آگاهی بایوپسی را انجام می‌دهید. حتماً در رابطه ‌با موارد ذیل از داکتر خود معلومات بخواهید:
· نام معاینه و پروسه آن
· دلیل انجام بایوپسی مغز استخوان
· چه نتایجی را باید انتظار داشت؟
· خطرات و فواید انجام نمونه برداری چیست؟
· عوارض جانبی احتمالی معاینه چیست؟
· چه وقت و کجا قرار است نمونه برداری مغز استخوان انجام شود؟
· چه کسی بایوپسی را انجام می‌دهد و تخصص و تجربه او تا چه حد است؟
· اگر نمونه برداری را انجام ندهید، چه واقع میشود؟
· راه‌حل‌های بدیل چیست؟
· نتیجه معاینه چه وقت به دست تان می‌رسد؟
· بعد از انجام بایوپسی در صورت بروز مشکل یا عوارض با چه کسی باید تماس بگیرید؟

#بایوپسی مغز استخوان چگونه انجام می‌شود؟
بایوپسی مغز استخوان می‌تواند در شفاخانه، کلینیک یا معاینه خانه داکتر انجام شود. معمولاً متخصص خون (همتولوژست) پروسیجر بایوپسی مغز استخوان را انجام می‌دهد. این معاینه در حدود ۱۰ تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد. باید زمانی را برای آماده‌شدن و مراقبت‌های بعد از معاینه در نظر بگیرید. به خصوص اگر ماده بیهوشی داخل وریدی به شما زرق شده باشد، زمانی را باید تحت مراقبت بگذرانید.
در اکثر موارد بایوپسی مغز استخوان از استخوان حوصله (iliac) مشخصا posterior superior iliac spline انجام می‌شود. اما ممکن داکتر از استخوان دیگر مانند استخوان sternum استفاده کند. در نزد اطفال معمولاً از استخوان پا (tibia) نمونه ‌برداری می‌شود. قبل از انجام بایوپسی ناحیه‌ که قرار است، سوزن در آن داخل شود، با ضدعفونی‌کننده پاک می‌شود. بعداً از شما خواسته می‌شود به پهلو دراز بکشید. بالای ساحه یک پارچه‌ قرار داده و فقط محل زرق را باز می‌گذارند.

#نحوه انجام معاینه
همان ‌طوری که ذکر شد، اسپایریشن مربوط به نمونه ‌برداری از بخش مایع مغز استخوان است. اکثرا داکتر این دو معاینه را با هم انجام می‌دهد. معمولاً در ابتدأ اسپایریشن مغز استخوان انجام می‌شود. برای انجام اسپایریشن یک سوزن میان خالی از طریق استخوان وارد مغز استخوان می‌شود. بعداً با سرنج متصل به سوزن، نمونه‌ از قسمت مایع مغز استخوان خارج می‌شود. در این مرحله ممکن کمی درد یا سوزش احساس کنید. داکتر نمونه را بررسی کرده تا از کافی بودن آن مطمئن شود.
بایوپسی مغز استخوان به تعقیب اسپایریشن اجرا می‌شود. بعد از تکمیل معاینه در محل بایوپسی برای چند دقیقه فشار وارد می‌شود تا از خونریزی جلوگیری کند. بعداً یک پانسمان معقم بالای محل بایوپسی قرار می‌گیرد.

#آیا اخذ نمونه مغز استخوان درد دارد؟
بیشتر افرادی که نمونه برداری مغز استخوان انجام داده‌اند، درد شدید احساس نکرده‌اند. معمولاً درد بایوپسی مغز استخوان متوسط و کمتر از حد توقع است و در مدت‌زمان کوتاه قطع می‌شود. زمانی که داکتر معاینه را در کمتر از ۱۰ دقیقه انجام دهد، درد به میزان قابل‌ ملاحظه کم می‌شود.
فکتور مهم دیگر در اندازه درد بایوپسی مغز استخوان، اضطراب مریض است. افرادی که اضطراب کمتر داشته‌اند، در زمان انجام بایوپسی درد کمتر احساس می‌کنند. علاوه بر این درد در نزد افراد که برای بار دوم این معاینه را انجام می‌دهند، کاهش پیدا می‌کند.

#مراقبت‌های بعد از معاینه
در صورت زرق بی‌حسی موضعی از شما خواسته می‌شود، ۱۰ تا ۱۵ دقیقه به پشت دراز بکشید تا به محل بایوپسی فشار وارد شود. بعداً می‌توانید به خانه بروید. در خانه باید محل بایوپسی را پاک و خشک نگهدارید. تا یک روز بعد از معاینه نباید پانسمان را بردارید.
مطابق با توصیه داکتر از ادویه مسکن استفاده کنید. اسپرین و سایر ادویه ضد درد ممکن خطر خونریزی را افزایش دهند. درصورتی‌که هر یک از مشکلات ذیل را مشاهده کردید، با داکتر تماس بگیرید:
• تب
• سرخی
• تورم
• خونریزی
• افرازات از محل بایوپسی
• درد شدید در اطراف محل بایوپسی.
ممکن تا حدود یک هفته بعد از معاینه کمی احساس درد کنید. بسیاری از افراد درد نمیداشته باشند.
نتیجه اسپایریشن معمولاً در مدت یک روز و نتیجه بایوپسی مغز استخوان احتمالاً حدود 7-10 روز را بر خواهد گرفت.
بایوپسی در حدود ۱۰ تا ۲۰ دقیقه انجام می‌شود و آن‌قدر که فکر می‌کنید، درد ندارد.

#نگارش:

08/07/2024

(radiotherapy) چیست؟

رادیو‌تراپی (radiotherapy) عبارت از یک نوع تداوی است که در آن از اشعه با دوز بالا برای تداوی سرطان استفاده می‌ شود. این نوع تداوی حجرات سرطانی و انساج اطراف آن را متأثر میسازد. همان ‌طوری که از تعریف رادیوتراپی برداشت می ‌شود، حجرات سالم هم در این تداوی آسیب می ‌بینند و از بین می ‌روند. این مسئله می‌ تواند سبب ایجاد عوارض جانبی شود. حجرات سالم معمولاً می‌توانند خود را ترمیم کنند، اما این امکان برای حجرات سرطانی وجود ندارد. زمانی ‌که حجرات سالم مجدداً تولید شوند، عوارض جانبی رادیوتراپی هم بهبود می ‌یابند.
شعاع های قوی در رادیوتراپی، ماده‌ ارثی یا DNA داخل هسته حجرات سرطانی را از بین می‌ برد و به آن آسیب می ‌رساند. اگر حجره نتواند DNA را ترمیم کند، قابلیت حیاتیت خود را از دست می‌دهد.
رادیوتراپی توسط یک تیم تداوی مسلکی متشکل از متخصص آنکولوژی (oncologist) و متخصص رادیوتراپی (radiation oncologist) پلان گذاری و تطبیق می ‌شود، زیرا این تداوی بسیار حیاتی و مهم است. در حقیقت مهم‌ ترین نکته در رادیوتراپی، تداوی سرطان با کم ‌ترین آسیب به حجرات سالم است.

#کیمو-رادیوتراپی (chemo-radiotherapy) چیست؟
بعضی از مریضان سرطانی ممکن هم‌ زمان کیموتراپی و رادیوتراپی را شروع کنند. ترکیب تداوی کیموتراپی و رادیوتراپی بنام کیمو-رادیوتراپی یاد می‌ شود. در کیموتراپی، از دواهای سایتوتوکسیک (cytotoxic) یا دواهای سرکوب کننده‌ حجرات سرطانی استفاده می‌شود. دواهای مورد استفاده در کیموتراپی می‌توانند حجرات سرطانی را در مقابل رادیوتراپی حساس‌ تر کنند؛ بنابراین ممکن تأثیر رادیوتراپی را بیشتر کند. البته این روش تنها برای بعضی از سرطان‌ها مؤثر است و بالای همه آنها تأثیر نمیکند.
استفاده هم ‌زمان از کیموتراپی و رادیوتراپی، می‌تواند عوارض جانبی شدیدتر و بدتر برای مریض ایجاد کنند.

#چرا رادیوتراپی انجام می‌شود؟
در نزد یک مریض ممکن به سبب علت های مختلف رادیوتراپی تطبیق شود. این ها عبارت ‌اند از:
1. تداوی سرطان و جلوگیری از عود آن
یکی از روش‌ های تداوی سرطان، رادیوتراپی است. ممکن برای یک مریض سرطانی، جراحی همراه با رادیوتراپی انجام شود. این کار خطر بازگشت سرطان را کاهش می‌دهد. بعضا ممکن رادیو‌تراپی قبل از جراحی انجام شود. این کار تومور را کوچک و محدود می‌ کند و برداشتن آن را با جراحی آسان می‌ سازد.

2. کاهش اعراض و palliation
بعضاً هدف تداوی کاهش اعراض مرض و بهبود بخشیدن وضعیت مریض است. در این موارد از رادیوتراپی برای کاهش اعراض سرطان مثلاً سرفه و درد استفاده می‌شود. متخصصین، رادیوتراپی با این هدف را زمانی پیشنهاد می‌کنند که سرطان تداوی نداشته باشد و اعراض رو به وخامت باشند. در این صورت با محدود کردن رشد تومور، اعراض آن را تا حدودی تخفیف می ‌دهند.

3. کمک به سایر انواع تداوی
رادیوتراپی را می‌توان قبل و بعد از روش‌ های دیگر تداوی انجام داد تا به مؤثریت بیشتر آن‌ ها کمک کند. کیمو-رادیوتراپی که ترکیبی از کیموتراپی و رادیوتراپی است، یک نمونه این نوع تداوی است.

4. کنترول تومور‌
تومورهای که نمی ‌توان تداوی کرد را باید کنترول کرد. در صورتی که رشد تومور کنترول شود، کیفیت زندگی مریض سرطانی افزایش قابل ملاحظه پیدا می‌کند. در این موارد می ‌توان از رادیوتراپی برای کنترول رشد تومور استفاده کرد.

#انواع رادیوتراپی (types of radiotherapy)
الف. رادیوتراپی خارجی (External beam radiation)
این نوع معمول‌ ترین نوع رادیوتراپی برای تداوی سرطان است.
در این نوع رادیوتراپی، شعاع های با انرژی بالا از خارج بدن توسط وسایل مخصوص تابانده می‌شوند.
نام دیگر این رادیو‌تراپی teletherapy (رادیوتراپی از راه دور) است.

ب. رادیوتراپی داخلی (internal radiation therapy)
بنام brachytherapy نیز یاد میشود. در این صورت ماده‌ رادیواکتیف در داخل بدن مریض و نزدیک محل سرطان قرار داده می‌شود.
ماده‌ رادیواکتیف می‌ تواند به شکل تیوب، سیم، کپسول یا دانه داخل بدن گذاشته شود.

ج. رادیوتراپی سیستمیک (Systemic radiation therapy)
رادیوتراپی سیستمیک یک نوع دیگر رادیوتراپی داخلی است.
مریض باید یک ماده‌ رادیواکتیف را بلع کند. این ماده داخل بدن دوران می‌ کند و سرطان را پیدا کرده و حجرات سرطانی را از بین می‌ برد.
همچنان، یک فرد مسلکی ممکن ماده‌ رادیواکتیف را به داخل ورید زرق کند.

#قبل از انجام رادیو‌تراپی به این نکات دقت کنید
قبل از اینکه رادیوتراپی شما شروع شود، باید مراقبت‌ های خاص را انجام دهید و نکاتی را در نظر داشته باشید که همه‌ آن ‌ها را تیم تداوی به شما آموزش می‌دهند. این کار به منظور افزایش مؤثریت رادیو‌تراپی و کاهش عوارض جانبی آن است. در ابتداء تیم تداوی توضیحات لازم را به شما می ‌دهند و موافقت نامه کتبی شما را میگیرند. نکاتی که قبل از انجام رادیوتراپی باید در نظر داشته باشید شامل موارد ذیل هستند:

‌أ) مریض نباید حامله باشد
رادیوتراپی می ‌تواند بالای جنین در حال رشد تأثیر منفی بگذارد و به وی آسیب بزند. قبل از انجام این تداوی، باید یک تست حاملگی بدهید. همچنان باید در طول تداوی از میتود های جلوگیری از حمل استفاده کنید. در رابطه با توانایی حمل بعد از انجام این پروسه تداوی باید با داکتر خود صحبت کنید و معلومات بیشتر بگیرید.

‌ب) در مورد موجودیت وسایل طبی در بدن تان به داکتر معلومات بدهید
در صورتی که جراحی قلبی انجام داده ‌اید یا در بدن خود وسایل خاص مثلاً بتری قلبی دارید، باید با داکتر خود در میان بگذارید. رادیوتراپی می ‌تواند بالای این وسایل اثر بگذارد و باید به طور خاص پلان گذاری شود.

‌ج) مراقبت‌ های جلدی را جدی بگیرید
این تداوی ممکن بالای جلد شما، به خصوص در محل سرطان عکس العمل جلدی ایجاد کند و به آن آسیب برساند. کوشش کنید از جلد خود در این نواحی مراقبت‌ های بیشتر و دقیق‌ تر به عمل آورید.

‌د) سگرت را ترک کنید.
ترک سگرت تأثیر رادیوتراپی را چندین برابر می‌کند. همچنان عوارض جانبی رادیوتراپی را به طور قابل ملاحظه کاهش می‌دهد.

#رادیوتراپی چگونه انجام می‌شود؟
1. پروسه رادیوتراپی خارجی (External beam radiation)
برای رادیوتراپی خارجی، مریض بالای یک سطح دراز می‌ کشد که در زیر آن یک ماشین بزرگ وجود دارد. تکنیشن مریض را داخل ماشین قرار می‌دهد و خودش به اطاق دیگر می ‌رود. مریض باید هنگام اجرای پروسه بدون حرکت باقی بماند. لازم به ذکر است که ضرورت به قید کردن نفس نیست. ماشین صداهای مختلف مشابه جاروب برقی، کلیک کردن و یا دور خوردن می‌ دهد. یک لاودسپیکر در داخل ماشین وجود دارد که به تکنیشن اجازه می‌دهد در صورت لزوم نکاتی را به مریض دستور بدهد.

2. پروسه رادیو‌تراپی داخلی (internal radiation therapy)
در نوع رادیوتراپی داخلی ماده‌ رادیواکتیف توسط یک تیوب یا کتیتر یا اپلکیتر داخل بدن قرار داده می‌شود. هنگامی که تیوب یا اپلکیتر یا امپلنت در جای مناسب قرار بگیرد، داکتر ماده را داخل بدن می‌نماید. ممکن امپلنت تا چند روز در بدن شما باقی بماند و بعداً داکتر آن را خارج کند. بعضاً هم امپلنت برای همیشه در بدن مریض باقی می‌ ماند اما چیزی از خود متشعشع نمی‌کند.

#مراقبت‌های بعد از رادیوتراپی
مراقبت‌های بعد از انجام رادیوتراپی متناسب با نوع سرطان و پروسه تداوی شما پلان گذاری می‌شود. این مراقبت ‌ها ممکن شامل موارد ذیل باشند:
• مایعات زیاد بنوشید.
• کوشش کنید رژیم غذایی با کالوری بالا و حاوی پروتین داشته باشید.
• استراحت خود را افزایش دهید.
• رادیوتراپی ممکن باعث اسهال، دلبدی و استفراغ شود. برای جلوگیری از بدتر شدن این عوارض، بهتر است رژیم غذایی سبک همراه با فایبر داشته باشید و از خوردن غذاهای چرب و وزنین پرهیز کنید.
• تعداد دفعات اخذ غذا را زیاد و مقدار آن ‌ها را کم کنید.
• از نوشیدن نوشابه‌ های گاز‌دار بپرهیزید.
• در صورت داشتن اعراض تنفسی، عسرت تنفس، درد صدری، یا گیچی به شعبه عاجل تماس بگیرید.

#عوارض جانبی رادیوتراپی
• تخرشیت جلد
• خستگی
• ضیاع مو
• بی اشتهایی
• سوزش دهن
• اسهال
• ضیاع وزن
• عسرت بلع
• تغییر ذایقه
• سوزش گلو
• درد عضلات و مفاصل
• مشکلات جنسی
• عقامت
• لمف ادیما

#رادیوتراپی برای تداوی کدام سرطان ها استفاده میشود؟

الف. سرطان‌های که رادیوتراپی خارجی (External beam radiation) بالای آنها تأثیر مینماید:
• پستان
• ریه
• پروستات
• کولون (امعای بزرگ)
• عنق و رأس

ب. سرطان‌ های که رادیوتراپی داخلی (internal radiation therapy) بالای آن ‌ها تأثیر می ‌گذارند عبارت ‌اند:
• عنق رحم
• مهبل
• رحم
• رکتم
• رأس و عنق
• چشم

ج. ممکن radioisotope برای تداوی سرطان‌ های ذیل توصیه شود:
• پروستات
• تومورهای دماغی
• ریه
• جلد
• پستان
• مری
• مقعد
• سرطان مثانه.

#منبع: https://www.medicalnewstoday.com/articles/types-of-radiation-therapy -treatment

#ترجمه: داکتر احمد شکیب ظهیر

08/07/2024

(ECG)

ثبت گرافیکی پوتانشیل های برقی که از سبب انتقال موجه دیپولرایزیشن (سیاله برقی) در قلب و از سبب انتشار آن به انساج محیطی و سطح بدن ایجاد میشود، بنام ECG یاد میشود.

پدر ECG
آینتووین Einthoven (1903)

اهمیت ECG
1. محل pace-maker ثبت میشود.
2. ریت قلبی محاسبه شده میتواند.
3. ریتم قلب مشخص میشود.
4. ولتاژ ایکه از سبب تغییرات پوتانشیل در قلب ایجاد میشود، محاسبه شده میتواند.
5. در تشخیص امراض قلبی کمک میکند.

موجه های ECG
1. موجه P
توسط دیپولرایزشن اذین ایجاد میشود.
2. کمپلکس QRS
توسط دیپولرایزیشن بطین ایجاد میشود.
3.سگمنت ST و موجه T
توسط ریپولرایزیشن بطین بوجود می آید.
4. موجه T اذینی
عبارت از یک انحطاط در سگمنت PR است، معمولاً توسط کمپلکس QRS پنهان میشود. توسط دیپولرایزیشن اذین ایجاد میشود، در sinus tachycardia و اذین ضخاموی دیده میشود.
5. موجه U
(غیر ثابت) توسط دیپولرایزیشن بطی عضلات papillary ایجاد میشود. در هایپوکلیمیا دیده میشود.

انتروال PR یا PQ
نشاندهندۀ:
1. انتروال زمانی بین اغاز تقلص اذین و اغاز تقلص بطین است. یا
2. تأخیر عقده اذینی-بطینی (AV nodal delay)

انتروال QT
نشاندهندۀ زمان تقلص بطین (از اغاز موجه Q(R) الی ختم موجهT است).
اندازه: 0.16sec (120-210msec)

زمان مجموعی ECG
نشان دهندۀ زمان یک heart beat است.
اندازه: 0.83sec

محاسبه ریت قلبی (HR) در ECG
· در 0.83sec قلب یک بار تقلص مینماید.
· در 1sec قلب 1/0.83 بار تقلص مینماید.
· در 60ثانیه 72 (1/0.83×60) بار تقلص مینماید = 72 بار - بناً 72beat/min HR=

محاسبه HR از ECG
· مربعات کوچکِ که در بین دو موجه R مسلسل قرار دارند را محاسبه نموده و 1500 را تقسیم آن مینماییم، در نتیجه HR حاصل میشود
· مربعات بزرگ که در بین دو موجه R مسلسل قرار دارند محاسبه نموده و 300 را تقسیم ان مینماییم، در نتیجه HR حاصل میشود.
· در صورتیکه ریتم قلب غیر منظم باشد، کمپلکس های QRS را در 15 مربع بزرگ حساب نموده و انرا ضرب 20 مینمایم، در نتیجه HR حاصل میشود.

ثبت ECG توسط:
ماشین الکتروکاردیوگراف
انواع
‌أ) Pen recorder
‌ب) Oscilloscope(modern)

جریان برقی در قلبِ قسماً دیپولرایزشده
1. قاعده منفی است.
2. ذروه مثبت است.

لیدهای الکتروکاریوگرافیک
سیستم الکترودهای معمول که پوتانشیل های برقی را از سطح عضویت به الکتروکاردیوگراف انتقال داده و آنرا ثبت مینماید، بنام لیدهای الکتروکاردیگرافیک یاد میشود.
انواع
- Bipolar limb leads
- Precordial leads
- Augmented unipolar limb leads

لیدهای bipolar
درینصورت، ECG توسط الکترودهای خاصِ که به اطراف وصل میشوند، ثبت میشود.
انواع
· لید I
الکترود مثبت - بازوی چپ
الکترود منفی - بازوی راست
· لید II
الکترود منفی - بازوی راست
الکترود مثبت - پای چپ
· لید III
الکترود مثبت - پای چپ
ترمینال منفی - بازوی چپ

لید های قرب القلبی(precordial leads)
درینصورت، ECG توسط گذاشتن الکترود مثبت بالای یکی از شش موقعیت های جداگانه صدر که بالای قلب قرار دارد و توسط اتصال الکترود منفی بصورت همزمان به بازوی راست، بازوی چپ و پای چپ ، ثبت میشود.
‌أ) V1 - مسافه بین الضلعی چهارم 1 انچ دورتراز کنار راست sternum
‌ب) V2 - مسافه بین الضلعی چهارم 1 انچ دور تر از کنار چپ sternum
‌ج) V3 - نقطه وسطی بین V2و V4
‌د) V4 - مسافه بین الضلعی پنجم بالای خط midclavicular چپ
‌ه) V5 - مسافه بین الضلعی پنجم، بالای خط axillary قدامی
‌و) V6 - مسافه بین الضلعی پنجم، بالای خط midaxillary چپ

نوت
1. کمپلکس QRS نواحی V1و V2 منفی است بخاطریکه انها بطرف قاعده قلب قرار دارند.
2. کمپلکس QRS در نواحی V4 و V5 و V6 مثبت است بخاطریکه انها بطرف ذروه قرار دارند.

Augmented unipolar limb leads
در این صورت، دو اندام به ترمینال منفی وصل میشوند در حالیکه طرف سوم به ترمینال مثبت وصل میشود. این ترمینال مثبت بطور ذیل شناخته میشود.
‌أ. aVRL lead: وقتیکه ترمینال مثبت به بازوی راست بسته شود.
‌ب. aVL lead: وقتیکه ترمینال مثبت به بازوی چپ بسته شود.
‌ج. aVF lead: وقتیکه ترمینال مثبت به پای چپ بسته میشود.

مثلث Einthoven
عبارت از یک مثلث متساوی الاضلاع است که در ساحه قلب ترسیم میشود، طوریکه راس زوایای آن توسط بازوی راست، بازوی چپ و پای چپ نشان داده میشود.

قانون Einthoven
در الکتروکاردیوگرام، پوتانشیل هر موجه یا کمپلکس در lead II مساوی به مجموع پوتانشیل ها در lead I و lead III میباشد.
یعنی II=I+III

موجه p نارمل
نشان میدهد که :
‌أ) سیاله از SA node منشا گرفته است.
‌ب) در اذینات انتشار نموده است.
‌ج) هیچگونه نقیصه conduction وجود ندارد .
‌د) Strength تقلص، کتله عضلی و تغذی اذین نارمل است.
‌ه) سیاله به AV node در نوک موجه p میرسد.

تشوشات موجه P
· معکوس شدن موجه P : توسط تغییر موقعیت pace-maker از SA node به AVnode بوجود می آید.
· عدم موجودیت موجه P : توسط atrial fibrillation بوجود می آید.
· موجه P-mitrale (موجه P بزرگ و دو قله ای): توسط ضخامه اذین چپ بوجود می اید.
· موجه P-pulmonale (موجه P بلند و نوک تیز): توسط ضخامه اذین راست بوجود می آید.
· در nodal rhythm استقامت موجه p معکوس میشود.

تشوشات QRS
· ولتاژ بلند کمپلکس QRS: توسط ضخامه بطین راست(در تضیق دسام ریوی) و ضخامه بطین چپ(در فرط فشار) بوجود می اید.
· ولتاژ پایین کمپلکس QRS:
توسط احتشای میوکارد، انصباب پریکارد وغیره بوجود می آید.
· وسیع شدن کمپلکس QRS :
توسط ضخامه یا توسع بطین راست و چپ و بلاک سیستم purkinge بوجود می اید.
· متفرق شدن کمپلکس QRS :
توسط تخریب عضله قلب در نواحی مختلفه آن و تعویض آن توسط نسج اسکار و بلاک انتقال سیاله در سیستم purkinge بوجود می آید.

جریان صدمه Current of injury
حرکت جریانات از ساحه آسیب دیده (ساحه منفی) به ساحه سالم (ساحه مثبت) بنام current of injury یاد میشود.
فکتورهای سببی
- ترضیض میخانیکی
- پروسه انتانی
- اسکیمیا نواحی موضعی عضله قلب از سبب انسداد اکلیلی ، احتشای حاد جدار قدامی وغیره .
تاثیر آن بالای ECG
جریان صدمه یا Current of injury باعث ثبت ابتدایی (پایین در I و بالا در II و III) قبل از کمپلکس QRS میشود.

نگارش: داکتر احمد شکیب ظهیر