15/07/2024
عنوان :
اگرچه حجم اش کمی زیاد است ولی دانستن آن برای محصلین خیلی مهم وضرروی است .دوستان و هم مسلکا عزیز لطفا همگانی سازید
#تاریخچه مریضان
Patient History
مریضان از شکایات اعراض ذیل به بخش صحی مراجعه میکنند.
1-Fever
2- Pain
3- Dyspnea
4- Cough
5- Vomiting
6- Diarrhea
7- Fits
8- Weakness
9- Headache
10- Mass
قابل یاد آوری است که هر بخش و مسلک طبی ازخود مشاهده های خاصی مربوطه خود را دارند و در این مشاهده اکثریت موضعات درج ګردیده که مربوط به بخش داخله انتانی میباشند اګر کدام کمی یا اشتباه قلمی وجود داشته باشد به بزرګواری تان مرا ببخشید.
بر ای تشخیص دقیق سه موارد ضروری میباشد.
تاریحچه مکمل یا 1-Perfect History
2- Good and Complete examination of patient معاینه کردن دقیق مریض یا
3- Laboratory Investigation معاینات لابراتواری یا
بخش اول
۱- تاریخچه مریض یا Patient History
ورق اول دوسیه
در یک تاریخچی یا History مکمل باید (۱۲) موارد را سوال و تکمیل کرد. وقابل یاد آوری است که مکمل کردن دوسیه یا تکمیل کردن فایل که به هر زبان (انګلیسی ، پشتو ، دری) باشد میتوان آنرا خانه پوری کرد. نقطه مهم خانه پوری دوسیه اینست که نوشتار باید دقیق ، با خط واضح ، پاک ، خوانا و با در نظر داشت املا و انشآ قوی خانه پوری ګردد تا که تمام داکتران صاحبان حاکمیت با خواندن آن دوسیه را پیدا کنند.
۱-نام یا Name
۲- نام پدر یا Father Name
۳- سکونت یا Address
۴- سن یا Age
۵- تاریخ داخل بستر یا Admission Date
۶- جنس یا Male / Female
۷- شکایت عمومی یا Chief Complain
۸- تاریخچه امراض فعلی یا History of present illness
۹- تاریخچه امراض قبلی یا Post History
۱۰- تاریخچه شخصی یا Personal History
۱۱- تاریخچه فامیلی یا Family History
۱۲- تاریخچه اجتماعی یا Social History
۱-نام یا Name:
برای شناسایی اشخاص پرسیده میشود.
۲- نام پدر یا Father Name:
برای شناسایی اشخاص به شکل قطعی تا که دو مریض هم نام نباشند.
۳- سکونت یا Address:
بعضی امراض به شکل اندیمیک در ولایت موجود میباشد مانند ملاریا در (۱۴) ولایت افغانستان که این ولایات در High risk قرار دارند. بنآ آدرس و سکونت مریضان بسیار ضروری میباشد.
۴- سن یا Age:
سوال در باره سن مریض ضروری میباشد مانند امراض Thrombosis و Atherosclerosis در سن بلند مشاهده میشود و همچنان امراض Wilms tumor یا سرطان کلیه زیاتر در اطفال مشاهده میشود.
۵- تاریخ داخل بستر یا :Admission Date
برای تعین روز های تداوی و سپری نمودن روز های داخل بستر مریض ضرور است.
۶- جنس یا :Male / Female
Haemophilia(یک مریضی خون و وابسته به کرموزم X میباشد.) و Gout (که در اثر افزایش مداوم یوریک اسید در بدن به وجود میاید) که اکثرآ نزد مردان دیده میشود و همچنان Syndrome Raynauds (سندرم رینود که یک مریضی رګ های بدن است ) که اکثرآ نزد خانم ها که سن شان از (۲۰-۴۰) میباشد دیده میشود.
۷- شکایت عمومی یا :Chief Complain
تحت این عنوان آن شکایات مریض درج میشود که مریض را مجبور ساخته که نزد داکتر مراجعه کند. این شکایات مریض به ترتیب نوشته میشود یعنی در قدم اول آن شکایت مریض که مدت طولانی دارد و بعدآ شکایاتی که مدت زمان کوتاه دارد باید درج شود و هر شکایت مریض باید اضافه از یک خط نباشد و همچنان خصوصیات این شکایات باید درج شود مثلا اګر ذکر میکنم که (مریض از پنج روز به این طرف تب دارد اګر ذکر کنم که مریض از پنج روز به این طرف تب لرزه یا انواع دیګر تب دارد ) همرای ما در تشخیص مریضی کمک میکند.
انواع تب:
۱-تب دوامداریا Continuous fever: عبارت از تب است که در ۲۴ ساعت از ۱-۵/۱ درجه تغیر نکند. مانند امراض Typhoid و Acute bacterial meningitis
۲- تب Remittent: عبارت از تب است که در ۲۴ ساعت از دو درجه اضافه تغیر نکند. مانند امراض Brucellosis و Endocarditis
۳- تب intermittent : عبارت از تب است که در ۲۴ ساعت از دو درجه اضافه تغیر کند. وبعدآ نارمل شود. مانند امراض Malaria , Tuberculosis , Leptospirosis
۴- تب Quotidian: عبارت از تب است که در روز به شکل متقاطع و حمله یی واقع میشود مانند امراض ASD(Adult still disease)
۵- تب Tertion : عبارت از تب است که یک روز بعد پیدا میشود . مانند مرض ملاریا
۶-تب Quartan : عبارت از تب است که دو روز بعد به میان میآید مانند مرض ملاریا
۷- تب Pel Ebstein: در امراض Hodgkin,s قابل مشاهده میباشد.
۸- تاریخچه امراض فعلی یا History of present illness:
این بخش تاریخچه باید در (۳) پراګراف نوشته شود.
اول: جزیات هر شکایت در این بخش از مریض پرسیده و نوشته شود و سوالاتی از مریض پرسیده شود که توسط آن معلومات دقیق را دریافت کنید در وقت نوشته کردن تاریخچه موارد ذیل را باید در نظر ګرفت.
۱-سوالات مستقیم و رهنما کننده را از مریض پرسان نکنید.
۲- تاریخچه باید به الفاظ بسیار ساده و لهجه مریض نوشته شود و اصطلاحات طبی باید به کار برده نشود.
وقتیکه هر عرض (Symptom) مریض را از نزد شان میپرسیم باید نکات ذیل در نظر ګرفته شود.
۱-دوام عرض یا Duration of symptom
از نزد مریض سوال میکنیم که (از چی مدت این تب نزد شما پیدا شده.)
۲- شروع عرض یا Mode of Onset
از نزد مریض سوال میکنیم که ( این سر دردی نزد شما به شکل آنی شورع شده یا به شکل تدریجی)
۳- شنیدن عرض (تسلسل) یا Continuity of symptom
از نزد مریض سوال میکنیم که (تب ، سردردی شما به شکل دوامدار میباشد یا به شکل حمله یی یا متقاطع . اګر به شکل حمله یی میباشد دوام هر حمله چند دقیقه یا ساعت میباشد.)
۴- فکتورهای که عرض مریض را تغیر میدهد یا Factors which modify the symptom
مثلآ درد صدر که در وقت کار زیاد ودر وقت آرام کردن کم میشود که دلالت به (IHD) یا Ischemic Heart Disease
میکند یا درد های ناحیه Epigastric که با نوشیدن شیر آرام میشود که دلالت به Peptic Ulcer میکند و اګر با نوشیدن شیر زیاد شود که دلالت به امراض Cholesystitis میکند.
۵- اعراض کمک کننده یا Associated Symptom
از مریض باید سوال شود که با اعراض ذکر شده دیګر کدام اعراض را حکایه میکند مثلآ درد های طرف راست قسمت بالا شکم یا Right upper quadrant pain و زردی قسمت سکلرا چشم را دارند دلالت به Hepatitis و امراض صفراوی میکند. درد های طرف راست قسمت پایین شکم یا Right Lower quadrant pain همرا با موجودیت خون در ادرار یا (Hematuria) دلالت به امراض کلیوی میکند.
۶- پیشرفت اعراض یا Development of symptom
پیشرفت اعراض قسمت مهم تاریخچه میباشد مثلآ مریضانی که در کار کردن فزیکی نزد شان نفس تنګی تاسس میکند و در روز های بعدی بدون کدام کار فزیکی نزدشان نفس تنګی موجود میباشد دلالت به پیشرفت تخریب انساج ریوی میکند.
دوم : در این پراګراف تمام اعراضی که در پراګراف اول ذکر شده باید سوال شود و زمانیکه مریض از موضوع خارج میشود باید دوباره به ارتباط مرض شان رهنمایی شود.
مثلآ اګر مریض از دفعات بیشتر ادرار یا (Polyuria) شکایت میکند باید سوالات ذیل نیز از ایشان پرسیده شود.
۱-تاخیر در التیام زخم های بدن.
۲- تکرار امراض جلدی
۳- کم شدن وزن
۴- کم شدن دید چشم
۵- اګر مریض خانم باشد از نزد شان در باره خارشت شرمګاه یا (Vulvae) سوال شود.
که سوالات متذکر ما را طرف امراض احتمالی شکر رهنمایی میکند.
سوم : تاریخچه دوایی : در این پراګراف راجع به دوایی که قبلآ توسط مریض اخذ ګردیده پرسیده شود که مارا در قسمت تشخیص احتمالی کمک میکند. مثلآ مریضانی که تب دارند و تابلیت (Chloroquine) را اخذ کرده باشند و کدام فایده برایشان نه رسانده دلالت به مریضی ملاریا میکند و همچنان از مریضان در باره حساسیت دوایی بالخصوص حساسیت در مقابل (Penicillin) پرسیده شود.
۹- تاریخچه قبلی یا :Post History
در این بخش باید اعراض قبلی مریض با اعراض فعلی آن مغالطه نشود و سوالات ذیل باید از نزد شان پرسیده شود.
۱-مثلآ اګر مریض (Pyloric stenosis) داشته باشد باید در باره (Peptic Ulcer) نیز پرسیده شود و همچنان در مورد امراض که در طفولیت سپری نموده مانند تب روماتیزم ، سیاه سرفه ، چیچک ، سرخکان و توبرکلوز باید سوال شود.
۲- از نزد مریض در مورد CVA یا (Cerebro Vascular Accident) ، حادثه ترافیکی ، جراحی و در مورد خوردن مواد مسموم کننده باید سوال شود.
۳- از مریض در مورد بستر شدن او در شفاخانه از سبب مریضی باید سوال شود که این سوالات در شناسایی امراض وخیم ما را کمک میکند.
۱۰ تاریخچه شخصی یا :Personal History
در این بخش باید سوالات ذیل از نزد مریض پرسیده شود.
۱-وظیفه مریض یا Occupation of the Patient:
سوال کردن در مورد وظیفه مریض مهم میباشد چرا که بعضی امراض مانند Anthrax , Asthma و بعضی امراض جلدی وابسته به شغل و وظیفه مریض وابستګی دارد.
الف : Anthrax در مریضانی زیاد دیده میشود که همرا با پوست و پشم حیوانات سروکار دارد.
ب : Asthma در مریضانی زیاد دیده میشود که در ساختن ظروف ګیلی و کارکردن در آشپز خانه ها و بافتن جاکت یا قالین کار میکنند.
ت : امراض جلدی نزد اشخاص زیاد دیده میشود که همرا با شعاع ، مواد کیمیاوی و دیګر مواد تخریشی سروکار دارند.
۲- طرز خوردن غذا و وقت آن یا Hours and regularity of meals:
از نزد مریض در باره مقدار مواد غذایی که خورده شده ، نوعه مواد غذایی ، طریقه خوراک و طرز پخته کردن غذا و جویدن آن سوال شود چرا که در امراض جهاز هضمی رول مهم را دارد.
۳- استفاده کردن از تنباکو و دیګر امراض نشه یی یا Intake of to***co or any other addictive:
سوال در مورد استفاده کردن از دخانیات و دیګر مواد نشه آور مانند تنباکو ، سګریت ، الکول که ارتباط به امراض ذیل دارند.
الف : سرطان قصبات یا Bronchial Carcinoma
ب : امراض اورده یا Vascular disorders
ت : Ischemic heart disease (IHD)
ث : liver cirrhosis
ج : قبضیت شدید که اکثرآ در معتادین تریاک دیده میشود.
۴- خواب (کم یا زیاد) یا Sleep:
در مورد خواب از نزد مریض سوال شود که آیا مریض خواب آرام دارد یا زود خواب شان نمیبرد .آیا خواب های مختلف میبیند و در خواب میترسد و همچنان در مورد استفاده کردن از ادویجات خواب آور سوال شود که اکثرآ خواب ناآرام در نزد مریضان Anxiety و Psychosis دیده میشود.
۵- حالت مدنی (مجرد ، متاهل) یا S*xual history (married or unmarried):
از نزد مریض حالت مدنی آنها پرسیده شود که مجرد است یا متاهل و همچنان در باره مقاربت جنسی سوال شود اګر مریض ما طبقه اناث باشد باید از نزدشان در مورد عادت ماهوار سوال شود که سیکل شان منظم است یا غیر منظم.
۱۱- تاریخچه فامیلی یا Family History:
از مریض در مورد تعداد فامیل ، جنس (مرد یا زن) ، و در مورد حالت صحی فامیل شان پرسیده شود.اګر در مورد امراض ارثی مانند Hemophilia , Mental Retardation شاکی بودید باید در این مورد سوال شود. وهمچنان در مورد مریضی توبرکلوز نیز پرسیده شود که آیا در فامیل مریض کدام شخص این مریضی را داشت یا خیر.
۱۲- تاریخچه اجتماعی یا Social History :
در مورد مریض ارتباط اجتماعی با دیګر اشخاص جامعه از نزدیکترین دوست شان سوال شود چرا چنین سوالات در باره امراض روانی مارا کمک میکند.
بخش دوم
Good and Complete examination of patient ۲- معاینه کردن دقیق مریض یا
ورق دوم دوسیه
قبل از اینکه مریض را معاینه کنیم باید وسایل طبی ذیل را با خود داشته باشیم.
B.P (Sphygmomanometer)-1 یا آله فشار: فشار Systolic خون توسط ارتجاعیت رګها و Stroke volum تنظیم میشود و فشار نارمل Systolic از (۱۰۰-۱۴۰) mmHg میباشد. وفشار Diastolic خون توسط مقاومت محیطی تنظیم میشود که فشار نارمل Diastolic از (۶۰- ۹۰) mmHg میباشد.
Pulsoxymeter -2 یا آله معلوم کردن نبض و اکسیجن
Stethoscope -3 یا ستاتیسکوپ یا ګوشکی
Thermometer -4 یا آله معلوم کردن تب
Torch -5 یا چراغ
Measuring Tape -6 یا فیته برای اندازه ګیری
Patellar Hammer -7 یا چکش زانو
معاینه کردن مریض دو بخش دارد ۱- معاینه عمومی فزیکی ۲- معاینه سیستمیک
۱- معاینه عمومی فزیکی یا General physical examination:
داکتر باید طرف راست مریض ایستاده شود و از نظر بخش های ذیل مریض را معاینه کند.
۱-وضعیت عمومی مریض یا General appearance of the patient
۲- سن یا Age
۳- جنس یا S*x
۴- وجه یا روی یا Faces
۵- وزن و قد یا Height and weight
۶- طرز برخورد مریض یا posture and attitude
۷- خاسف بودن جلد یا Pallor skin
۸- سیاه نوز یا Cyanosis
۹- زردی یا Jaundice
۱۰- اذیما یا پندیده ګی یا Oedema
۱۱- Clubbing
۱۲- ناخون های قاشق مانند یا Koilonychia
۱۳- در ناخون ها لکه های سرخ سیاه یا Splinter hemorrhage
۱۴- غده وات لمف یا Lymph node
۱۵- Thyroid
۱۶- نبض یا Pulse
۱۷- فشار خون یا Blood pressure
۱۸- درجه حرارت یا Temperature
۱۹- تنفس یا Respiration
۲۰- حالت جلدی یا Condition of skin
۲۱- اکسینجن یا O2
۲- معاینه سیستمیک یا Systemic examination:
در معاینه سیستمیک باید بخش ها و سیستم ها ی ذیل معاینه شود.
۱- سیستیم عصبی یا Central Nervous system(CNS)
۲-سیستیم تنفسی یا Respiratory system(RS)
۳- سیستیم قلبی یا Cardio Vascular system(CVS)
۴- سیستیم هضمی یا Gastrointestinal System(GIS)
۵- سیستم بولی و تناسلی یا Urogenital system (UGS)
و همچنان در هربخش باید
۱- تفتیش یا مشاهده بدن یا inspection
۲- جس یا لمس نمودن قسمت های مختلفه بدن یا Palpation
۳- قرع یا شنیدن آواز است که از ضربه یا Tapping انګشت و یا چکش به میان میاید یا Percussion
۴ – اصغا یا شنیدن آواز است که از داخل بدن حاصل شده و به کمک استاتسکوب شنیده میشود یا Auscultation اجرا شود.
۱- سیستیم عصبی یا Central Nervous system(CNS):
۱- تفتیش یا inspection سیستم عصبی: در inspection یا تفتیش سیستم عصبی باید دوازده زوج قحفی یا 12-Cranial Nerves تفتیش شود.
: Olfactory nerve – smell۱-عصب بویایی یا
یک بینی مریض را بند کنید و نزد سوراخ دیګر بینی مریض چیزی را نزدیک کنید که همرای آن آشنا باشد. مثلا ګل یا تیل اګر مریض بوی این اشیا را تشخیص نکرد بنام Anosmia یا د میشود و اګر تشخیص کرد بنام Parasmia یاد میشود.
۲- عصب بینایی یا Optic Nerve:
عصب دید به منظور اهداف ذیل معاینه میګردد.
الف: بینایی شفاف
ب : مسافه دید
ث : بینایی و تشخیص رنګ
ج : و معاینه کردن توسط معاینه Fundoscopy
۳- عصب حرکی چشم یا Ocoulomator Nerve – eye movement:
اګر عصب سوم یا Ocoulomator Nerve به شکل مکمل فلج باشد حالت ذیل در چشم مشاهده میګردد.
الف : Ptosis : در این حالت قسمت بالا یا (Upper lid) بالای چشم افتاده میباشد.
ب : کم شدن تطابق بین هر دو چشم
ت : کم شدن حساسیت چشم در مقابل نور.
ث:کلان شدن حدقه چشم.
۴- عصب چهارم یا Trochlear Nerve:
در ماوف شدن عصب چهارم مریض طرف پایین و انسی دیده نمی تواند.
۵- عصب پنچم یا Nerve Trigeminal:
عصب پنجم عبارت از یک عصب مختلط میباشد و دو بخش دارد .
الف : بخش حسی : برای معلو کردن حس روی یا Face در مقابل ګرمی و سردی که در هر دو طرف روی باید معلوم شود.
ب : بخش حرکی : که عصاب عضلات جویدن را تعصیب میکند.
۶- عصب ششم یا Abducens Nerve:
در فلج عصب ششم مریض چشم های خود را طرف وحشی حرکت داده نمی تواند.
۷- عصب هفتم یا Facial Nerve:
در اکثریت واقعات که عصب هفتم فلج میشود سبب شان آفات ویروسی مانند Herpes Zoster و یاهم idiopathic میباشد که بنام Bell palsy یاد میشود.
الف: چین خوردګی پیشنی یا Frowning of the forehead:
از مریض خواهش کنید بدون اینکه که سر خود را کج کند طرف بالا بیبیند در این حالت چین خوردګی هردو طرف پیشانی را مطالعه کنید در هر طرف که چین خوردګی هموار بود دلالت به فلج عصب هفتم طرف هموار میکند.
ب: بسته شدن پیشانی یا Closure of the forehead:
از مریض خواهش کنید که هر دو چشم خود را به شدت بند یا باز کند در هر طرف که فلج عصب هفتم موجود باشد آن طرف چشم نه مکمل بسته میشود و نه به شکل عاجل باز میشود.
ت : Naso labial fold:
در هر دو طرف دهن پاین بودن بینی و لب را مطالعه کنید و از مریض خواهش کنید که دندان های خود را به شکل غذا خوردن حرکت دهد در این زمان در هر طرف که فلج عصب هفتم وجود داشته باشد زاویه آنطرف در داخل دهن زیاد تمایل میداشته باشد.
۸- عصب هشتم یا Vestibule Cochlear Nerve:
عصب هشتم دو بخش دارد.
۱-بخش Cochlear برای شنیدن :
الف : Whisper Test: در ګوش مریض بشکل آهسته و پس پس سوال کنید مانند اسم تان چیست ؟ در کجا زندګی میکنید؟ اګر مریض به شکل درست و دقیق جواب داد بنآ بخش Cochlear عصب هشتم سالم میباشد.
۲- Vestibule برای تعادل وضعیت : معاینه این بخش ګوش ارتباط به تست های (Rotation test – Caloric test) دارد.
۹- عصب نهم یا Glosso pharyngeal Nerve:
وظیفه قسمت ۱/۳ زبان برای معلوم کردن ذایقه استفاده میشود.
الف : Pharyngeal Reflex :
از مریض خواهش کنید که دهن را باز و چشم را بسته کند و بعدآ یک Probe را در قسمت خلفی بلعوم تماس دهید و زبان را طرف پایین فشار دهید که در حالت نارمل یک انقباض موجود میباشد و در حالت فلج عصب Vagus این انقباض موجود نمی باشد.
۱۰- عصب ده هم یا Vagus Nerve :
۱۱- عصب یازده هم یا Accessrory:
عصب یازده هم یک عصب حرکی است.
الف : معاینه کردن عصب یازده هم از مریض خواهش کنید که طرف پایین توجه کند در حالیکه سر مریض طرف پایین باشد.در این حالت عضله Sternomostoid را در هر دو طرف مطالعه کنید اګر عصب یازده هم ماوف باشد این عضلات به شکل واضع و آشکار قابل دید میباد.
۱۲- عصب دوازده هم یا Hypogolossal:
عصب دوازده یک عصب متحرک میباشد که عضلات زبان و عضلات استخوان Hyoid را تعصیب میکند.
از مریض خواهش نماید که زبان خود را از دهن بیرون کند و نقاط ذیل را در آن مد نظر بګیرید.
الف : وضعیت زبان
ب: تناسب زبان
ت : لرزه و ظرفیت انقباض زبان
ث : حالت اختیاری زبان
۲- جس یا palpation سیستم عصبی:
در صورتیکه امکان داشته باشد باید عصب جس و معاینه ګردد.
الف : Bronchial Plexus در حالت جس میشود که مریض هر دو بازو خود را باهم نزدیک کند و در قسمت Axilla جس میګردد.
ب : عصب ulner در قسمت وحشی استخوان Hemorus و در طرف پایین Epicondyle جس میګردد.
ت : Forment signs: اګر مریض یک کاغذ را در بین انګشت اندکس و انګشت کلان دست خود محکم بګیرد در صورت فلج عصب انګشت کلان حالت Flexed را با خود میګیرد.
قابل یادآوری است که در جس سیستم عصبی باید درجات ذیل را مد نظر داشته باشیم.
الف : Anesthesia : که در این حالت حسیت به شکل مکمل از بین میرود.
ب : Hypoesthesia : در این حالت حسیت به شکل نسبی از بین میرود.
ث : Hyperesthesia : در این حالت از حالت نورمال بودن حسیت بیشتر موجود میباشد.
ج : Delayed conduction: در حالت حسیت نارمل میباشد .
ح : Allocheiria: در این حالت اګر پای راست مریض را جس میکنید مریض میګوید که پای چپ مرا جس کردید.
۳- نشانه یا Signs سیستم عصبی:
الف : Babinski sign: مریض به تخته به پشت استراحت میباشد و هر دو پای آن هموار میباشد و توسط قلم یا tongu pressor کف قدم را از پاین به بالا فشار میدهیم اګر مریض عکس العمل نشان دهد بنآ حسیت خوب است اګر هیچ عکس العمل نشان ندهد دلالت به ماوف شدن عصب میکند.
ب : شخی ګردن یا Nick Rigidity: مریض تخته به پشت استراحت میباشد و هر دو پای آن هموار میباشد دست های خود را در ناحیه Occipital سر مریض قرار داده و سر مریض را طرف پایین یعنی طرف سینه تقبض میدهیم که در حالت نارمل این عمل بدون کدام درد و فشار انجام میشود اما در حالت Meningeal irritation درد شدید موجود میباشد همچنان قابل یاد آوری است که این حالت در امراض فقرات ګردن نیز دیده میشود.
ت : Kerning sing: مریض تخته به پشت استراحت میباشد و هر دو پای آن هموار میباشد و یک پای مریض را در مفصل Hip به زاویه (۹۰) درجه تقبض میدهیم و کوشش کنید که در مفصل زانو پای را راست کنید که در این حالت نزد مریض درد پیدا میشود که این درد از سبب سپزم عضله Hamstring میباشد. اګر مریض شخی ګردن نداشت و علامه Kerning sing موجود بود باز هم دلالت به Meningeal irritation میکند.
ث : Brudzinski sign: به دو بخش تقسیم میشود.
الف : طریقه ګردن یا Neck Method: مریض تخته به پشت استراحت میباشد و هر دو پای آن هموار میباشد و ګردن مریض را تقبض دهید که در حالت مریضی هر دو زانو هم تقبض میکند در حالیکه در حالت نورمال این حالت موجود نمیباشد.
ب : طریقه پای یا Leg Method: مریض تخته به پشت استراحت میباشد و هر دو پای آن هموار میباشد اګر یک پای مریض را تقبض دهید پای دیګر نیز تقبض میکند در حالت مریضی که علت شان فشار وارد شدن بالای عصب سیاتیک میباشد.
۲-سیستیم تنفسی یا Respiratory system(RS)
تفتیش صدر از پایین شورع میشود و قابل یادآوری است که تفتیش صدر تحت عنوان (A – B – C) اجرا میګردد.
Appearance – A -1 یا شکل ، تناظر صدر
Breathing – B -2 یا تعداد تنفس
Chest Movements – C -3 حرکات صدر
۱- تفتیش یا inspection سیستم تنفسی:
در تفتیش سیستم تنفسی نشانه های یک طرف صدر با طرف دیګر صدر مقایسه میګردد و نقاط ذیل باید در نظر باشد.
الف : تناسب صدر
ب : حرکت صدر
ت : انواع تنفس
ث : موقعیت Trachea
ج : Fossa supra Claveclar
ح : فاصله بین عضلاع
خ : نوع صدر
د : ضربان قلب
انواع صدر :
دو نوع صدر وجود دارد ۱- صدر نارمل ۲- صدر غیر نارمل
۱-صدر نارمل یا Normal forms of chest: صدر نارمل که بنام Elliptical نیز یاد میشود که در آن قطر پیش رو و قطر پشت سر صدر از قطر عرضانی کم میباشد. و به دو نوع میباشد.
الف : Asthenic chest: که در افرادی لاغر و قد بلند دیده میشود.
ب : Sthenic chest: که قطر عمودی صدر کوچک میباشد و در افرادی قد کوتاه قابل دید میباشد.
۲- : انواع صدر غیر نارمال یا Abnormal forms of chest:
۱-صدر بیرل مانند یا Barrel shape chest: که نزد مریضان Emphysima دیده میشود و همچنان این نوع صدر در حالت شهیق عمیق مشاهده میګردد.
۲- صدر کبوتر مانند یا Pigeon chest: در این مریضان استخوان Sternum طرف بیرون بر آمده میباشد و صدر شکل مثلث را با خود میګیرد که این نوع صدر نزد مریضان juvenile Riekets و در انتانات تنفسی دوری طفولیت مشاهده میګردد.
۳- صدر قیف مانند یا Funnal shape chest: در این مریضان در قسمت پایین استخوانSternum یک چقوری مشاهد میګردد که مانند قیف میباشد و زیاتر نزد بوت دوزان (موچیان) و بعضی اوقات میتواند به شکل ولادی هم موجود باشد.
در تفتیش باید نوع تنفس ذکر ګردد که در نزد آقایان تنفس بطنی صدری ودر نزد خانم ها صدری بطنی میباشد.
۲- جس یا Palpation:
جس برای تایید تفتیش اجرا میګردد. مثلآ
۱-برای موقعیت Trachea
۲- برای توسع و هموار بودن پیش روی و پشت سر صدر
۳- برای اهتزازات صوتی
۴- برای موقعیت زاویه قلب
۵- برای حساسیت و تموج صدر
در حالات ذیل Trachea یک طرف کش شده میباشد.
۱-Collapse ریه
۲- Fibroses ریه
در حالاتیکه Trachea یک طرف تیله شده میباشد.
۱-Pneumothorax
۲- Pleural effusion
در حالات ذیل اهتزازت صوتی زیات میګردد.
۱-Consolidation یا تکاثف
۲- Cavitation یا کهف
۳- قرع یا Percussion:
دست چپ را بالای عضوه که جس میکنید قرار دهید و اګشت وسطی دست چپ باید در سرحد آن عضوه باشد بعدآ توسط انګشت وسطی یا Plexor دست راست مفصل وسطی انګشت وسطی که بالای آن عضوه قرار دارند به شکل متوسط ضربه بزنید.
در قرع آواز های نارمل بنام Resonant یاد میشود و بعضی آواز های نارمل قرار ذیل میباشد.
الف : Tympanitic : این نوع آواز در نتیجه تجمع هوا در یک جوف در قرع قابل سمعه میباشد و همچنان در حالات که معده خالی میباشد نیز شنیده میباشد.
ب : Impaired: این آواز وقت شنیده میشود که ریه با عضوه جامد مانند سرحد ریه با قلب و جګر با تماس باشد.
ت : Dullness: این نوع آواز وقت شنیده میشود که یک عضوه جامد را قرع میکنیم مانند جګر و طحال .
ث : Stony Dull : در زیات شدن مایع شنیده میشود مانند Pleural Effusion ، Ascites
۴- اصغا یا Auscultation:
مریض را به وضعیت Supin قرار دهید و بالای قسمت Diaphragm ستاتسکوب که به شکل متحرک نباشد مریض را اصغا نماید وبعدآ مریض را به وضعیت prone اصغا نماید.
هدف از اصغا یا Auscultation موارد ذیل میباشد.
الف : شدت آواز های تنفسی: در هردو طرف صدر باید مقایسه گردد.
ب : وصف آواز های تنفسی: سه نوع تنفس وجود دارد.
۱-تنفسVesicular: عبارت از یک آواز نرم و ملایم میباشد.
۲-تنفس Bronchowveicular:در حالت نارمل در قسمت پایین قصبات اصغا میګردد.
۳- تنفس Bronchial: عبارت از یک تنفس پتالوژیک است که در حالات تکاثف یا CONSOLIDATION ، کهف یا CAVITATION و در COLAPS قصبات قابل اصغا میباشد.
ت : آوازهای اضافی تنفسی:
۱-Rhonchi: عبارت از یک آواز دوامدار میباشد که از تیر شدن هوا از قصبات تنګ به وجود میاید که زیات در Bronchitis ,Emphysema و Asthma قابل اصغا میباشد.
۲- Wheeze: عبارت از یک درجه بلند Rhonchi میباشد که در مرحله زفیر بدون ستاتسکوب قابل شنیدن میباشد.
۳- Crepitation: عبارت از یک آواز متقاطع غیر موزیکال میباشد که از اسناخ و قصبات منشه میګیرد یعنی زمانیکه در قصبات و اسناخ مخاط تجمع نماید قابل اصغا میباشد.
ث : صوت یا Resonance
تشخیص تفریقی بین Hematemesis و Hemoptysis
Hematemesis Hemoptysis
۱-دلبدی و خون همرای استفراقات. ۱-همرای سرفه خون میباشد
۲- همرای خون پارچه های مواد غذایی. ۲- همرای خون هوا یکجا میباشد و بشکل قف معلوم میشود
۳- رنګ خون از سبب محتویات معده تغیر میکند. ۳- رنګ خون تازه و سرخ میباشد.
۴- عکسل العمل تیزابی دارد. ۴- عکسل العمل قلوی دارد.
۵-این مریضان تاریجچه امراض معده را داشته میباشند. ۵- مریض سابقه امراض خون را داشته میباشد.
۳- سیستیم قلبی یا Cardio Vascular system(CVS)
۱- تفتیش یا inspection سیستم قلبی:
در تفتیش Precordium باید چهار موارد را مد نظر داشته باشیم.
۱-شکل Precordium : که قسمت پیش روی قلب و یک قسمت سینه در تفتیش مد نظر باشد.
۲- ټکان Precordium (نبض)
۳- ټکان خارجی Precordium
۴- موجودیت ورید های برجسته بالای روی صدر
۲- جس یا Palpation سیستم قلبی:
در جس Precordium باید حالات ذیل مد نظر ګرفته شود.
۱-تکان زروه قلب: ټکان زروه قلب در حالت ذیل قابل جس نمی باشد. ۱- زمانیکه عضلات صدر زخیم باشد. ۲- موجودیت هوا یا ګاز ( Pneumothorax) ۳- pericardial effusion ۴- Emphysema
۲- کلان شدن دهلیز راست
۳- Thrill : عبارت از یک احساس خبرکننده میباشد که همرای دست جس میګردد و در زمان Murmur به میان میآید و دو نوع میباشد ۱- Systolic ۲- Diastolic و همچنان Thrill همرای Systolic یا Diastolic Murmur یکجا میباشد.
۴- در قلب آواز های قابل جس
۵- شریان های ریوی
۳- قرع یا Percussion سیستم قلبی:
در معاینات قلب قرع یک معاینه محدود میباشد.
قرع سرحد طرف راست قلب : که از وحشی به انسی اجرا میګردد و سرحد هم در بین فاصله چهارم بین الضلعی قرارد دارد.
۴- اصغا یا Auscultation سیستم قلبی:
در اصغا نمودن قلب باید پنج نکات ذیل را مورد نظر داشته باشیم.
۱-تیز بودن و نظم قلب : در حالت نارمل دو آواز که قابل اصغا میباشد که آواز اولی عبارت از Systolic و آواز دومی عبارت از Diastolic میباشد. که آواز اولی (Systolic) از بسته شدن دسام های مترال و Tricuspid به میان میآید.
و آواز دومی از از بسته شدن دسام های ابحر و ریوی به میان میآید که این هردو آواز عبارت از (لوب) و (ډوب) است.
۲- شدت آواز های قلبی
۳- دو برابر شدن یا تضاعف آواز های قلبی
۴- شنیدن آواز سوم و چهارم آواز قلبی۵- شنیدن آوازهای اضافی قلبی
۴- سیستیم هضمی یا Gastrointestinal System(GIS)
و ۵- سیستم بولی و تناسلی یا Urogenital system (UGS)
۱- تفتیش یا inspection :
در معاینه سیستم هضمی باید بخش های ذیل معاینه ګردد.
الف : جوف دهن ب : بطن ت : رکتوم
تنفس مریض که در معاینات تفتیش جوف دهن میاید از مریض خواهش کنید که با دهن باز نفس بکشد.
۱-بوی خراب و چتل : در مریضانی دیده میشود که دندان های خراب ، زخم های دهن و توته های مواد غذای در داخل دهن شان باشد حس میګردد.
۲- بوی ماهی : در مریضان قابل حس میباشد که Uremia دارند.
۳- بوی موش : در مریضان قابل حس میباشد که مبتلا به مریضی Liver cirrhosis میباشند.
۴- بوی میوه : که در مریضان شکر دیده میشود.
۵- بوی های دیګر : که در مریضان دیده میشود که از تریاک و دیګر مخدرات و مواد استفاده میکند.
در تفتیش بطن باید
۱-مثانه خالی باشد.
۲- مریض باید به شکل هموار و بدون بالشت استراحت باشد.
۳- مریض باید برهنه و آرام باشد.
۲- جس یا Palpation:
جس سیستم هضمی به سه بخش تقسیم میشود.
۱-جس سطحی
۲- جس عمیق
۳- جس همرای هر دو دست
جس طحال (Spleen) :
در مریضانی که Splenomegaly دارند قرار ذیل نزد شان جس صورت میګرد.
مریض باید به سطحه هموار استراحت باشد که پاهای شان در مفصل زانو (Knee) و مفصل (Hip) قاط باشد و مریض را تاحد امکان برهنه نماید و دست چپ خود را در قسمت پایین صدر طرف وحشی بمانید و باز هم بالای دست چپ در آن ناحیه طرف انسی و پایین فشار دهید و در این حالت از مریض خواهش کنید که شهیق عمیق بګیرد و انګشتان دست راست خود را در تحت قبرغه چپ فشاردهید که در این حالت میتوان طحال (Spleen) را جس نمود.
اسباب Splenomegaly به شکل عموم عبارت است از
Malaria-1
Kalazar -2
Leukemia -3
Liver cirrhosis -4
Typhoid -5
Hodgkin Disease -6
Polycythemia -7
Purprua -8
Hydatid cyste-9
Felty Syndrome -10
جس جګر (Liver):
مریض باید به سطحه هموار استراحت باشد که پاهای شان در مفصل زانو (Knee) و مفصل (Hip) قاط باشد و مریض را تاحد امکان برهنه نماید ودست خود را بالای قسمت هموار بطن (قسمت راست iliac ) در حالت قرار دهید که بغل دست تان طرف قبرغه و عضله Re**us باشد در این حالت از مریض خواهش کنید که شهیق عمیق بګیرد که درعین زمان جګر طرف بالا و بیرون خارج میشود و جس میګردد.
و در حالت ذیل جګر کلان و حساس میباشد. ۱- احتقان جګر ۲- ابسه آمیبیک ۳- Hepatitis
جس کلیه (Kidney) :
Bimanual میتود است که برای جس نمودن کلیه از آن استفاده میشود. مریض را تخته به پشت استراحت دهید و دست چپ خود را در قسمت پشت سر Lumber و دست راست خود را در ساحه مذکور پیشروی قرارد دهید ار هر دو طرف دست راست و چپ را طرف داخل فشار دهید و از مریض خواهش کنید که شکم خود را نرم کند و نفس عمیق بکشد. اګر کلیه کلان شده باشد جس میګردد.
۳- قرع یا Percussion:
قرع برای تجمع مایع ، ګاز اجرا میګردد و زمانیکه در امعا ګاز تجمع کرده باشد در قرع آواز Tympanic شنیده میشود و زمانیکه در در جوف پریتوان مایع تجمع کرده باشد یا آواز Stony Dullness و Thrill شنیده میشود اګر مایع کم باشد یک آواز Ness shifting dull قابل شنیدن میباشد.
Thrill: مریض باید به سطحه هموار استراحت باشد که پاهای شان در مفصل زانو (Knee) و مفصل (Hip) قاط باشد و مریض را تاحد امکان برهنه نماید و در این معاینه هر دو دست تان را به کار ببرید قسمت Palmer یک دست تان را در طرف راست ناحیه Flank مانده و بالای انګشت دست دیګر تان که مقابل دست دیګر که در طرف چپ مریض است ضربه دهید که در این حالت در دست که در ناحیه Flank مانده شده یک Thrill را احساس میکنید.
کشیدن مایع از بطن یا Tapping of Ascites :
کشیدن مایع از بطن در حالات ذیل استطباب دارد.
۱-زمانیکه قلب یا تنفس تحت فشار باشد
۲- بطن که پندیده و ناآرام باشد
۳- Oliguria
۴- بی اشتهایی و خراب شدن هضمیت
۵- در Liver cirrhosis که Hematemesis به میان آمده باشد.
۶- مریضانیکه همرای تداوی طبی جواب نداده باشند
۷- فتق ثانوی Strongulation
۴- اصغا یا Auscultation:
قسمت هموار یا Diaphragm ستاتسکوب را بالای دیوار شکم قرار دهید و حرکات Peristaltic که بنام Broborygmus یاد میشود اصغا نماید.
همچنان حرکات امعا در حالات بندش امعا و یا حرکات بیشتر از حد نارمل امعا که در اسهالات مشاهده میګردد زیاد میشود. اګر حرکات کم یا معدوم شود دلالت به ileus یا بندش امعا میکند.
علاوه از پنج بخش که در این ورق دوسیه ذکر ګردید بخش های ذیل نیز شامل و توسط داکتر معالج خانه پوری ګردد.
الف : شدت در سر و ګردن یا Head neek Extremities :
ب : یافته های دیګر یا Any Other :
ت : تشخیص احتمالی یا Provisional Diagnosis :
ث : نام و امضآ داکتر یا Name and Signature of Doctor :
ورق سوم دوسیه
الف : ورق تداوی یا Treatment Sheet: در این ورق باید آردر مریض ( تداوی) مکمل ذکر شود همرا با تاریخ و معاینات لازمه که برای مریض توصیه میشود در طرف راست این ورق باید روزانه درج ګردد.
ورق چهارم دوسیه
الف : نوت کردن یا نوشتن جریان مریضی یا Progress Note:
این Progress Note باید روزانه توسط داکتر معالج حتمی و ضروری همرا با تاریخ روزانه خانه پوری و تکمیل ګردد.
که Progress Note متشکل از چهار بخش میباشد که ضروری باید ذګر و تکمیل ګردد.
(SOAP) Analysis = Subjective – Objective – Assessment – Plan
ورق پنجم دوسیه
ورق درج علایم حیاتی مریض یا Vital Signs Recording Chart
این ورق شامل بخش های ذیل میباشد که توسط بخش نرسننګ خانه پوری میګردد و داکتر معالج مریض مکلفیت روزانه دارد که این بخش ها را از نظر خود ارزیابی نماید.
۱-تاریخ یا Date ۲- وقت یا Time ۳- فشار خون یا Blood Pressure ۴- تعداد تنفس فی دقیقه یا Respiratory Rate
۵- نبض یا Pulls Rate ۶- درجه حرارت یا Temperature ۷- مایعات وریدی یا Iv Therapy ۸- مایعات فمی یا NG Tube ۹- مایعات خارج شده در خریطه ادرار یا Out put fluid ۱۰- مواد غایطه یا Stool pass ۱۱-وزن بدن یا Body weight
ورق ششم دوسیه
ورق مشوره یا Consultation sheet :
در صورت ضرورت که مریض مشکوک کدام مریضی دیګر بدون امراض انتانی باشد این ورق به شکل خلص و هدف واضح همرا با تاریخ خانه پوری میشود و توسط نرس مربوطه وارد به آن شفاخانه بورده میشود.
ورق هفتم دوسیه
ورقه معاینات متمه لابراتواری یا Lab Examination sheet :
در این ورق هر معاینات روزانه همرا با تاریخ آنروز در جای مناسب خود باید درج ګردد و وظیفه داکتر معالج مریض میباشد.
ورق هشتم دوسیه
ورق رخصت شدن یا Discharge slip:
که در روز رخصتی مریض به شکل واضح و مکمل خانه پوری ګردد و ادویه توصیه شده برای خانه که به مریض داده میشود درج این ورق میباشد همچنان این ورق از دو بخش مشابه ساخته شده که هر دو بخش یکسان خانه پوری و یک ورق آن از دوسیه جدا میشود و برای مریض ضرور باید داده شود.که خانه پوری این ورق هم مربوط داکتر معالج مریض میباشد.
ورق نهم دوسیه
این ورق تداوی روزانه مریضان میباشد که توسط بخش نرسننګ موظف آن وارد خانه پوری میشود و داکتر معالج هم باید این ورق را روزانه برسی کند.
ورق ده هم دوسیه
این ورق مشاهده یا Nursing Note توسط بخش نرسننګ موظف آن وارد خانه پوری میشود و داکتر معالج هم باید این ورق را روزانه برسی کند.
تشکر داکتر فریدالله (عمری) ترینر متخصص امراض انتانی
ماخذ:
• HARRISON,S 19th
• Mohammad inam Danish
• Ali Clinical MethodsPatient History
مشاهده مریضان انتانی
تاریخچه مریضان
Patient History
مریضان از شکایات اعراض ذیل به بخش صحی مراجعه میکنند.
1-Fever
2- Pain
3- Dyspnea
4- Cough
5- Vomiting
6- Diarrhea
7- Fits
8- Weakness
9- Headache
10- Mass
قابل یاد آوری است که هر بخش و مسلک طبی ازخود مشاهده های خاصی مربوطه خود را دارند و در این مشاهده اکثریت موضعات درج ګردیده که مربوط به بخش داخله انتانی میباشند اګر کدام کمی یا اشتباه قلمی وجود داشته باشد به بزرګواری تان مرا ببخشید.
بر ای تشخیص دقیق سه موارد ضروری میباشد.
تاریحچه مکمل یا 1-Perfect History
2- Good and Complete examination of patient معاینه کردن دقیق مریض یا
3- Laboratory Investigation معاینات لابراتواری یا
بخش اول
۱- تاریخچه مریض یا Patient History
ورق اول دوسیه
در یک تاریخچی یا History مکمل باید (۱۲) موارد را سوال و تکمیل کرد. وقابل یاد آوری است که مکمل کردن دوسیه یا تکمیل کردن فایل که به هر زبان (انګلیسی ، پشتو ، دری) باشد میتوان آنرا خانه پوری کرد. نقطه مهم خانه پوری دوسیه اینست که نوشتار باید دقیق ، با خط واضح ، پاک ، خوانا و با در نظر داشت املا و انشآ قوی خانه پوری ګردد تا که تمام داکتران صاحبان حاکمیت با خواندن آن دوسیه را پیدا کنند.
۱-نام یا Name
۲- نام پدر یا Father Name
۳- سکونت یا Address
۴- سن یا Age
۵- تاریخ داخل بستر یا Admission Date
۶- جنس یا Male / Female
۷- شکایت عمومی یا Chief Complain
۸- تاریخچه امراض فعلی یا History of present illness
۹- تاریخچه امراض قبلی یا Post History
۱۰- تاریخچه شخصی یا Personal History
۱۱- تاریخچه فامیلی یا Family History
۱۲- تاریخچه اجتماعی یا Social History
۱-نام یا Name:
برای شناسایی اشخاص پرسیده میشود.
۲- نام پدر یا Father Name:
برای شناسایی اشخاص به شکل قطعی تا که دو مریض هم نام نباشند.
۳- سکونت یا Address:
بعضی امراض به شکل اندیمیک در ولایت موجود میباشد مانند ملاریا در (۱۴) ولایت افغانستان که این ولایات در High risk قرار دارند. بنآ آدرس و سکونت مریضان بسیار ضروری میباشد.
۴- سن یا Age:
سوال در باره سن مریض ضروری میباشد مانند امراض Thrombosis و Atherosclerosis در سن بلند مشاهده میشود و همچنان امراض Wilms tumor یا سرطان کلیه زیاتر در اطفال مشاهده میشود.
۵- تاریخ داخل بستر یا :Admission Date
برای تعین روز های تداوی و سپری نمودن روز های داخل بستر مریض ضرور است.
۶- جنس یا :Male / Female
Haemophilia(یک مریضی خون و وابسته به کرموزم X میباشد.) و Gout (که در اثر افزایش مداوم یوریک اسید در بدن به وجود میاید) که اکثرآ نزد مردان دیده میشود و همچنان Syndrome Raynauds (سندرم رینود که یک مریضی رګ های بدن است ) که اکثرآ نزد خانم ها که سن شان از (۲۰-۴۰) میباشد دیده میشود.
۷- شکایت عمومی یا :Chief Complain
تحت این عنوان آن شکایات مریض درج میشود که مریض را مجبور ساخته که نزد داکتر مراجعه کند. این شکایات مریض به ترتیب نوشته میشود یعنی در قدم اول آن شکایت مریض که مدت طولانی دارد و بعدآ شکایاتی که مدت زمان کوتاه دارد باید درج شود و هر شکایت مریض باید اضافه از یک خط نباشد و همچنان خصوصیات این شکایات باید درج شود مثلا اګر ذکر میکنم که (مریض از پنج روز به این طرف تب دارد اګر ذکر کنم که مریض از پنج روز به این طرف تب لرزه یا انواع دیګر تب دارد ) همرای ما در تشخیص مریضی کمک میکند.
انواع تب:
۱-تب دوامداریا Continuous fever: عبارت از تب است که در ۲۴ ساعت از ۱-۵/۱ درجه تغیر نکند. مانند امراض Typhoid و Acute bacterial meningitis
۲- تب Remittent: عبارت از تب است که در ۲۴ ساعت از دو درجه اضافه تغیر نکند. مانند امراض Brucellosis و Endocarditis
۳- تب intermittent : عبارت از تب است که در ۲۴ ساعت از دو درجه اضافه تغیر کند. وبعدآ نارمل شود. مانند امراض Malaria , Tuberculosis , Leptospirosis
۴- تب Quotidian: عبارت از تب است که در روز به شکل متقاطع و حمله یی واقع میشود مانند امراض ASD(Adult still disease)
۵- تب Tertion : عبارت از تب است که یک روز بعد پیدا میشود . مانند مرض ملاریا
۶-تب Quartan : عبارت از تب است که دو روز بعد به میان میآید مانند مرض ملاریا
۷- تب Pel Ebstein: در امراض Hodgkin,s قابل مشاهده میباشد.
۸- تاریخچه امراض فعلی یا History of present illness:
این بخش تاریخچه باید در (۳) پراګراف نوشته شود.
اول: جزیات هر شکایت در این بخش از مریض پرسیده و نوشته شود و سوالاتی از مریض پرسیده شود که توسط آن معلومات دقیق را دریافت کنید در وقت نوشته کردن تاریخچه موارد ذیل را باید در نظر ګرفت.
۱-سوالات مستقیم و رهنما کننده را از مریض پرسان نکنید.
۲- تاریخچه باید به الفاظ بسیار ساده و لهجه مریض نوشته شود و اصطلاحات طبی باید به کار برده نشود.
وقتیکه هر عرض (Symptom) مریض را از نزد شان میپرسیم باید نکات ذیل در نظر ګرفته شود.
۱-دوام عرض یا Duration of symptom
از نزد مریض سوال میکنیم که (از چی مدت این تب نزد شما پیدا شده.)
۲- شورع عرض یا Mode of Onset
از نزد مریض سوال میکنیم که ( این سر دردی نزد شما به شکل آنی شورع شده یا به شکل تدریجی)
۳- شنیدن عرض (تسلسل) یا Continuity of symptom
از نزد مریض سوال میکنیم که (تب ، سردردی شما به شکل دوامدار میباشد یا به شکل حمله یی یا متقاطع . اګر به شکل حمله یی میباشد دوام هر حمله چند دقیقه یا ساعت میباشد.)
۴- فکتورهای که عرض مریض را تغیر میدهد یا Factors which modify the symptom
مثلآ درد صدر که در وقت کار زیاد ودر وقت آرام کردن کم میشود که دلالت به (IHD) یا Ischemic Heart Disease
میکند یا درد های ناحیه Epigastric که با نوشیدن شیر آرام میشود که دلالت به Peptic Ulcer میکند و اګر با نوشیدن شیر زیاد شود که دلالت به امراض Cholesystitis میکند.
۵- اعراض کمک کننده یا Associated Symptom
از مریض باید سوال شود که با اعراض ذکر شده دیګر کدام اعراض را حکایه میکند مثلآ درد های طرف راست قسمت بالا شکم یا Right upper quadrant pain و زردی قسمت سکلرا چشم را دارند دلالت به Hepatitis و امراض صفراوی میکند. درد های طرف راست قسمت پایین شکم یا Right Lower quadrant pain همرا با موجودیت خون در ادرار یا (Hematuria) دلالت به امراض کلیوی میکند.
۶- پیشرفت اعراض یا Development of symptom
پیشرفت اعراض قسمت مهم تاریخچه میباشد مثلآ مریضانی که در کار کردن فزیکی نزد شان نفس تنګی تاسس میکند و در روز های بعدی بدون کدام کار فزیکی نزدشان نفس تنګی موجود میباشد دلالت به پیشرفت تخریب انساج ریوی میکند.
دوم : در این پراګراف تمام اعراضی که در پراګراف اول ذکر شده باید سوال شود و زمانیکه مریض از موضوع خارج میشود باید دوباره به ارتباط مرض شان رهنمایی شود.
مثلآ اګر مریض از دفعات بیشتر ادرار یا (Polyuria) شکایت میکند باید سوالات ذیل نیز از ایشان پرسیده شود.
۱-تاخیر در التیام زخم های بدن.
۲- تکرار امراض جلدی
۳- کم شدن وزن
۴- کم شیدن دید چشم
۵- اګر مریض خانم باشد از نزد شان در باره خارشت شرمګاه یا (Vulvae) سوال شود.
که سوالات متذکر ما را طرف امراض احتمالی شکر رهنمایی میکند.
سوم : تاریخچه دوایی : در این پراګراف راجع به دوایی که قبلآ توسط مریض اخذ ګردیده پرسیده شود که مارا در قسمت تشخیص احتمالی کمک میکند. مثلآ مریضانی که تب دارند و تابلیت (Chloroquine) را اخذ کرده باشند و کدام فایده برایشان نه رسانده دلالت به مریضی ملاریا میکند و همچنان از مریضان در باره حساسیت دوایی بالخصوص حساسیت در مقابل (Penicillin) پرسیده شود.
۹- تاریخچه قبلی یا :Post History
در این بخش باید اعراض قبلی مریض با اعراض فعلی آن مغالطه نشود و سوالات ذیل باید از نزد شان پرسیده شود.
۱-مثلآ اګر مریض (Pyloric stenosis) داشته باشد باید در باره (Peptic Ulcer) نیز پرسیده شود و همچنان در مورد امراض که در طفولیت سپری نموده مانند تب روماتیزم ، سیاه سرفه ، چیچک ، سرخکان و توبرکلوز باید سوال شود.
۲- از نزد مریض در مورد CVA یا (Cerebro Vascular Accident) ، حادثه ترافیکی ، جراحی و در مورد خوردن مواد مسموم کننده باید سوال شود.
۳- از مریض در مورد بستر شدن او در شفاخانه از سبب مریضی باید سوال شود که این سوالات در شناسایی امراض وخیم ما را کمک میکند.
۱۰ تاریخچه شخصی یا :Personal History
در این بخش باید سوالات ذیل از نزد مریض پرسیده شود.
۱-وظیفه مریض یا Occupation of the Patient:
سوال کردن در مورد وظیفه مریض مهم میباشد چرا که بعضی امراض مانند Anthrax , Asthma و بعضی امراض جلدی وابسته به شغل و وظیفه مریض وابستګی دارد.
الف : Anthrax در مریضانی زیاد دیده میشود که همرا با پوست و پشم حیوانات سروکار دارد.
ب : Asthma در مریضانی زیاد دیده میشود که در ساختن ظروف ګیلی و کارکردن در آشپز خانه ها و بافتن جاکت یا قالین کار میکنند.
ت : امراض جلدی نزد اشخاص زیاد دیده میشود که همرا با شعاع ، مواد کیمیاوی و دیګر مواد تخریشی سروکار دارند.
۲- طرز خوردن غذا و وقت آن یا Hours and regularity of meals:
از نزد مریض در باره مقدار مواد غذایی که خورده شده ، نوعه مواد غذایی ، طریقه خوراک و طرز پخته کردن غذا و جویدن آن سوال شود چرا که در امراض جهاز هضمی رول مهم را دارد.
۳- استفاده کردن از تنباکو و دیګر امراض نشه یی یا Intake of to***co or any other addictive:
سوال در مورد استفاده کردن از دخانیات و دیګر مواد نشه آور مانند تنباکو ، سګریت ، الکول که ارتباط به امراض ذیل دارند.
الف : سرطان قصبات یا Bronchial Carcinoma
ب : امراض اورده یا Vascular disorders
ت : Ischemic heart disease (IHD)
ث : liver cirrhosis
ج : قبضیت شدید که اکثرآ در معتادین تریاک دیده میشود.
۴- خواب (کم یا زیاد) یا Sleep:
در مورد خواب از نزد مریض سوال شود که آیا مریض خواب آرام دارد یا زود خواب شان نمیبرد .آیا خواب های مختلف میبیند و در خواب میترسد و همچنان در مورد استفاده کردن از ادویجات خواب آور سوال شود که اکثرآ خواب ناآرام در نزد مریضان Anxiety و Psychosis دیده میشود.
۵- حالت مدنی (مجرد ، متاهل) یا S*xual history (married or unmarried):
از نزد مریض حالت مدنی آنها پرسیده شود که مجرد است یا متاهل و همچنان در باره مقاربت جنسی سوال شود اګر مریض ما طبقه اناث باشد باید از نزدشان در مورد عادت ماهوار سوال شود که سیکل شان منظم است یا غیر منظم.
۱۱- تاریخچه فامیلی یا Family History:
از مریض در مورد تعداد فامیل ، جنس (مرد یا زن) ، و در مورد حالت صحی فامیل شان پرسیده شود.اګر در مورد امراض ارثی مانند Hemophilia , Mental Retardation شاکی بودید باید در این مورد سوال شود. وهمچنان در مورد مریضی توبرکلوز نیز پرسیده شود که آیا در فامیل مریض کدام شخص این مریضی را داشت یا خیر.
۱۲- تاریخچه اجتماعی یا Social History :
در مورد مریض ارتباط اجتماعی با دیګر اشخاص جامعه از نزدیکترین دوست شان سوال شود چرا چنین سوالات در باره امراض روانی مارا کمک میکند.
بخش دوم
Good and Complete examination of patient ۲- معاینه کردن دقیق مریض یا
ورق دوم دوسیه
قبل از اینکه مریض را معاینه کنیم باید وسایل طبی ذیل را با خود داشته باشیم.
B.P (Sphygmomanometer)-1 یا آله فشار: فشار Systolic خون توسط ارتجاعیت رګها و Stroke volum تنظیم میشود و فشار نارمل Systolic از (۱۰۰-۱۴۰) mmHg میباشد. وفشار Diastolic خون توسط مقاومت محیطی تنظیم میشود که فشار نارمل Diastolic از (۶۰- ۹۰) mmHg میباشد.
Pulsoxymeter -2 یا آله معلوم کردن نبض و اکسیجن
Stethoscope -3 یا ستاتیسکوپ یا ګوشکی
Thermometer -4 یا آله معل?
