19/03/2025
مسئولیت‌های اخلاقی و قانونی ادارات صحت عامه حین شیوع یک بیماری
نوشته: داکتر خالد آرین
هنگامی که شیوع یک بیماری رخ می‌دهد، ادارات صحت عامه مسئولیت‌های اخلاقی و قانونی مهمی در قبال جامعه دارند. این مسئولیت‌ها بر اساس اصول اخلاقی صحت عامه، الزامات قانونی و نیازهای خاص جامعه تعیین می‌شوند (Beauchamp & Childress, 2019؛ Public Health Leadership Society, 2002). ایجاد تعادل بین حقوق فردی و منافع جمعی برای مدیریت مؤثر شیوع بیماری و حفظ اعتماد عمومی ضروری است.
مسئولیت‌های اخلاقی در قبال بیماران مبتلا
مقامات صحت عامه باید سلامتی بیماران مبتلا را در اولویت قرار دهند و در عین حال به حقوق آن‌ها احترام بگذارند. این شامل فراهم کردن دسترسی به مراقبت‌های صحی به‌موقع، از جمله تشخیص، درمان و خدمات حمایتی است (سازمان جهانی صحت [WHO]، 2016). بیماران باید اطلاعات دقیق و روشنی درباره وضعیت خود، گزینه‌های درمانی و خطرات احتمالی دریافت کنند تا بتوانند تصمیمات آگاهانه بگیرند (Beauchamp & Childress, 2019).
حفظ محرمیت اطلاعات طبی یکی از تعهدات اخلاقی حیاتی است. در حالی که مقامات صحت عامه باید اطلاعات لازم را برای کنترل شیوع بیماری به اشتراک بگذارند، باید از حریم خصوصی افراد مبتلا نیز محافظت کنند (Gostin, 2008). علاوه بر این، همه بیماران باید بدون تبعیض بر اساس وضعیت اقتصادی، نژاد، قومیت یا وضعیت واکسیناسیون خود درمان شوند (Thomas et al., 2002). همچنین، اقداماتی مانند قرنطینه و تجرید بیماران باید به‌گونه‌ای انجام شود که کمترین آسیب را داشته باشد و از برچسب‌گذاری اجتماعی یا برخوردهای تنبیهی غیرضروری جلوگیری شود (WHO, 2016).
مسئولیت‌های اخلاقی در قبال جامعه
جامعه نیز دارای حقوق اخلاقی در قبال مقامات صحت عامه است. شفافیت یک اصل اساسی است؛ مسئولان باید به‌صورت باز و صادقانه در مورد میزان شیوع، خطرات و اقدامات کنترولی اطلاع‌رسانی کنند (Public Health Leadership Society, 2002). ترویج واکسیناسیون یکی از راهکارهای کلیدی برای پیشگیری از گسترش بیشتر بیماری های واگیر است و مقامات باید اطمینان حاصل کنند که واکسین‌ها برای همه افراد واجد شرایط، به‌ویژه گروه‌های آسیب‌پذیر مانند کودکان، سالمندان و افراد دارای نقص ایمنی، در دسترس هستند (CDC، 2023؛ NACCHO، 2021).
عدالت در توزیع منابع از جمله واکسین‌ها، تجهیزات طبی و اطلاعات نیز باید رعایت شود. مداخلات صحت عامه باید منصفانه باشند و اطمینان حاصل شود که جوامع محروم یا کمتر برخوردار از خدمات موردنیاز محروم نمی‌مانند (NACCHO, 2021). آموزش عمومی نیز بسیار مهم است؛ مسئولان باید اطلاعات دقیق و مبتنی بر شواهد را درباره بیماری مورد نظر، نحوه انتقال و روش‌های پیشگیری ارائه دهند تا از گسترش اطلاعات نادرست و ایجاد ترس بی‌مورد جلوگیری شود (WHO, 2016).
مسئولیت‌های قانونی
مقامات صحت عامه دارای وظایف قانونی برای حفاظت از جامعه هستند. این وظایف شامل اطمینان از جانب ارائه‌دهندگان مراقبت‌های صحی به ارائه گزارش دقیق بیماری شیوع یافته طبق قوانین است (Gostin, 2008). همچنین، ممکن است لازم باشد که مقامات دستورات صحت عامه را اجرا کنند، از جمله قرنطینه، ایزوله کردن بیماران یا اعمال احکام واکسیناسیون، که همگی باید مطابق با قوانین محلی و کشوری انجام شود (Institute of Medicine [IOM]، 2003). در موارد شدید، ممکن است نیاز به اقدامات قانونی مانند بستن مکاتب یا اماکن عمومی برای حفظ ایمنی عمومی وجود داشته باشد (Gostin, 2008).
با این حال، مقامات باید از قوانین حفظ حریم خصوصی پیروی کنند تا ضمن به اشتراک‌گذاری اطلاعات ضروری با مقامات صحت عامه، محرمیت اطلاعات بیماران را نیز حفظ کنند (IOM, 2003).
مسئولیت‌های متناسب با هر جامعه
هر جامعه دارای ویژگی‌های خاصی است که مقامات صحت عامه باید در نظر بگیرند. حساسیت فرهنگی ضروری است؛ مداخلات باید به گونه‌ای طراحی شوند که به سنت‌های فرهنگی، مذهبی و زبانی مردم احترام بگذارند (NACCHO, 2021). همچنین، لازم است موانع دسترسی به مراقبت‌های صحی، مانند کمبود وسایل حمل‌ونقل، عدم برخورداری از بیمه، یا بی‌اعتمادی به نظام صحی شناسایی و برطرف شوند (Thomas et al., 2002). همکاری با رهبران محلی و سازمان‌های اجتماعی می‌تواند به جلب اعتماد عمومی و اطمینان از پذیرش و اجرای مؤثر اقدامات صحت عامه کمک کند (NACCHO, 2021).
ایجاد تعادل بین اصول اخلاقی و اختیارات قانونی
مقامات صحت عامه باید بین اصول اخلاقی (مانند احترام به خودمختاری، خیرخواهی، پرهیز از آسیب و عدالت) و اختیارات قانونی تعادل برقرار کنند. اقدامات باید متناسب با سطح تهدید باشند، کمترین میزان محدودیت را ایجاد کنند و به طور عادلانه توزیع شوند تا از تأثیرات نامطلوب بر گروه‌های آسیب‌پذیر جلوگیری شود (WHO, 2016؛ Beauchamp & Childress, 2019؛ Thomas et al., 2002).
با رعایت این مسئولیت‌ها، ادارات صحت عامه می‌توانند به مدیریت مؤثر شیوع بیماری، حفظ اعتماد عمومی و حفاظت از صحت جامعه کمک کنند.
---
منابع
(Beauchamp, T. L., & Childress, J. F. (2019). Principles of biomedical ethics (8th ed.). Oxford University Press.)
(Centers for Disease Control and Prevention. (2023). Measles (rubeola): For healthcare professionals. https://www.cdc.gov/measles/hcp/index.html)
(Gostin, L. O. (2008). Public health law: Power, duty, restraint (2nd ed.). University of California Press.)
(Institute of Medicine. (2003). The future of the public’s health in the 21st century. National Academies Press. https://doi.org/10.17226/10548)
(National Association of County and City Health Officials. (2021). Health equity and social justice. https://www.naccho.org/programs/public-health-infrastructure/health-equity)
(Public Health Leadership Society. (2002). Principles of the ethical practice of public health. https://www.apha.org/-/media/files/pdf/membergroups/ethics/ethics_brochure.ashx)
(Thomas, J. C., Sage, M., Dillenberg, J., & Guillory, V. J. (2002). A code of ethics for public health. American Journal of Public Health, 92(7), 1057–1059. https://doi.org/10.2105/AJPH.92.7.1057)
(World Health Organization. (2016). Guidance for managing ethical issues in infectious disease outbreaks. https://www.who.int/ethics/publications/infectious-disease-outbreaks/en)
Read online, download a free PDF, or order a copy in print or as an eBook.
