02/06/2024
وظایف Platelet :
کار اصلی Platelet جلوگیری از خونریزی است؛ که این عمل با چسبیدن Plateletها به همدیگر و محل آسیب دیده رگ و ترشح مواد دخیل در Coagulation انجام می‌گیرد. تحریک Plateletها در محل آسیب عروقی باعث ترشح ADP) Adenonzindifosfat (میگردد که ADP چسبیده به سطح Platelet موجب چسپیدن Plateletها بهم و تشکیل توده Platelet را میکند که به صورت درزگیر عمل کرده و از ادامه خونریزی جلوگیری میکند. حال اگر قسمتی از دیواره داخلی رگ ها و مویرگ ها دچار زخم یا آسیب و سوراخ شدگی شود Platelet ها فورا در محل مورد نظر تجمع می یابند و به آن می چسبند تا به اصطلاح رگ را «پنچرگیری » کنند. وظیفه Platelet ها بسیار مهم است، زیرا زندگی به طور دایم با احتمال ضربه های مختلف همراه است و رگ ها و مویرگ های بسیاری هر روز در بدن دچار پارگی می شوند. اگر Platelet ها با چسبندگی خود این پارگی ها را برطرف نکنند، جان انسان به خطر می افتد. در پارگی های بزرگ تر عروق هم Platelet ها منقبض شده و با ترشح موادی خاص، از سیستم انعقاد خون درخواست کمک می کنند. همچنان قابل یادآوری است که آسپرین تعداد Platelet ها را کاهش نمی دهد، اما کارایی آن ها را کم می کند. البته این دوا به صورت عامیانه و به قصد جلوگیری از سکته قلبی مصرف می شود و Platelet خون را غلیظ نګهداری میکند.
میزان نرمال Platelet خون چقدر است؟
تعدا Platelet نورمال در خون می بایست بین ۱۵۰۰۰۰تا ۴۵۰۰۰۰ در هر میکرومیلیلیتر باشد. Platelet بالای ۴۵۰۰۰۰ را امراض ترومبوسیتوز (Thrombocytosis)و Platelet های کم تر از ۱۵۰۰۰۰ را امراض ترومبوسیتوپنی(Thrombocytopenia) می نامند. شما می توانید تعداد Platelet خون تان را با انجام معاینه بنام شمارش کامل خون (CBC) مشخص کنید.
اسباب Thrombocytopenia:
۱-بزرګ شدن طحال
۲-خون ریزی شدید و مصرف platelet خون
۳- سرطان خون
۴- انواع ارثی کمبود Platelet
۵- انعقاد منتشر خون در داخل رگ ها
۶- تداوی شیمیایی بعد از سرطان
۷- انتانات
۸- نارسایی مغز استخوان
۹- مصرف الکول
۱۰- استفاده از بعضی دواها مانند Heparin, Acetaminophen , Aspirin , Diclofenac , Furosemide , Famotidine , Linezolid , soma statin , Quinine , Vancomycin Cotrimoxazole , Ribavirin , Cefotaxime
۱۱- (ITP)یا (Immune Thrombocytopenia( purpura
علایم Thrombocytopenia:
۱- کبود شدن بدن
۲-petechia
۳- Ecchymosis
۴- خونریزی مکررلثه،
۵-Epistaxis
۶-GI – Bleeding
۷- Hematuria
۸- Melena
۹- یکی دیگر از علایم ناشی از افت Platelet، احساس اضطراب و بی قراری است. البته علت این موضوع هنوز به طور کامل شناخته نشده است. مریضان مبتلا به افت Platelet، اغلب در فواصل کم آزمایش شمارش خون انجام می دهند تا از میزان Platelet های خود باخبر شوند.
اختلاطات یا Complication (Thrombocytopenia)
(DIC)Disseminated intravascular coagulation -1
Acute kidney injury -2
Respiratory dysfunction -3
Hepatic dysfunction -4
Hemothorax -5
Intracerebral Hematoma -6
Gangrene and loss of digits -7
Shock -8
Death-9
Platelet خون بالا یا Thrombocytosis چیست؟
اصطلاح طبی داشتن Platelet زیاد یا افزایش Platelet ترومبوسیتوز نامیده می شود و به دو دسته بندی زیر تقسیم می گردد:
۱- Primary Thrombocytopenia:
در این امراض انساج های ناهنجار در مغز استخوان باعث ساخت مقدار زیادی Platelet می شوند، اما دلیل تغییر هنجار انساج نامعلوم است.
۲- Secondary Thrombocytopenia:
شکل این امراض مانند نوع اولیه است، اما دلیلش می تواند به خاطر، کم خونی، سرطان، التهاب یا انتانات باشد.
در ترومبوسیتوز نوع اول و دوم علائم امراض در بدن یکسان است. این علائم شامل لخته های خون در دست ها و پاها می شود
اختلاطات : درصورتیکه تداوی نشوند ممکن است به سکته قلبی منجر شود.
تداوی ترومبوسیتوز اولیه و ثانویه:
• برای تداوی ترومبوسیتوز اولیه می بایست، خون را تصفیه کرد و Platelet را از خون جدا نمود، تا سطح آن به میزان طبیعی برسد.
• اما در ترومبوسیتوز ثانویه، برای تداوی می بایست علت آن معلوم شود، و سپس با تداوی آن علت مانند تداوی سرطان یا کم خونی، ترومبوسیتوز نیز تداوی می شود.
افت Platelet بر اثر حمله سیستم معافیتی
یکی از شایع ترین علل اختلالات کاهش Platelet در جهان، امراض ITP یا Immune thrombocytopenia purpura است که بیشتر در خانم ها و جوانان به دنبال انتانات ویروسی ګذارش شده است مثل Cold یا زکام ، استرس روانی ایجاد می شود. این امراض یک اختلال خود معافیتی است. به عبارت ساده تر، میزان Platelet در این امراض به دلیل فعال شدن سیستم معافیتی علیه بدن، کاهش می یابد. Platelet ها دارای آنتی ژن ها یا مواد پروتیینی و قندی به خصوصی هستند.
