18/02/2025
🔹 د ناروغیو وېش
Classification of Diseases
1️⃣ Congenital Diseases (موروثي ناروغۍ)
✅ دا ناروغۍ له زيږون سره یوځای وي یعنې ماشوم ته له مور او پلار نه انتقاليږي.
✔ بیلګې:
رنګینه ړندوالي
(Color Blindness)
(Haemophilia)
2️⃣ Acquired Diseases (حاصله ناروغۍ)
✅ دا ناروغۍ د زيږون وروسته رامنځته کيږي او له چاپيریال یا طرز ژوند سره تړاو لري.
✅ دا دوه ډوله دي:
1♤ Communicable Diseases
(ساري ناروغۍ) → له یو شخص څخه بل ته انتقاليږي.
2 ♤ Non-Communicable Diseases
(غیرساري ناروغۍ) → بل ته نه انتقاليږي
🔹 Communicable Diseases (ساري ناروغۍ)
✅ دا ناروغۍ د باکتریا ویروسونو فنګس یا طفلي موجوداتو له لارې خپريږي.
✅ مختلف ډولونه لري:
1️⃣ Bacterial Diseases (باکتریاوي ناروغۍ)
✔ د بکتریا له امله پیدا کيږي.
✔ بیلګې: تایفایډ کولرا توبرکلوز (TB).
2️⃣ Viral Diseases (ویروسي ناروغۍ)
✔ د ویروسونو له امله خپريږي.
✔ بیلګې:
نزلې (Common Cold) انفلونزا (Flu)
ایډز (HIV)
ډینګې (Dengue).
3️⃣ Protozoal Diseases (پروتوزوايي ناروغۍ)
✔ د وړو ژوندیو موجوداتو (Protozoa) له امله رامنځته کيږي.
✔ بیلګې:
ملاریا کالا آزار (Kala Azar).
4️⃣ Fungal Diseases (فنګسي ناروغۍ)
✔ د (Fungus) له امله پیدا کيږي.
✔ بیلګې:
د پوستکي نوکانو او ویښتو فنګسي انتانات.
5️⃣ Parasitic Diseases (طفلي ناروغۍ)
✔ د بدن دننه د پارازیتي موجوداتو له امله رامنځته کيږي.
✔ بیلګې:
د کولمو چینجي (Roundworms) (Lice)
🔹 Non-Communicable Diseases (غیرساري ناروغۍ)
✅ دا ناروغۍ له یو شخص څخه بل ته نه انتقاليږي.
✅ مختلف ډولونه لري:
1️⃣ Degenerative Diseases (د زړيدو ناروغۍ)
✔ د بدن د غړو د خرابوالي له امله پیدا کيږي.
✔ بیلګې:
(Parkinson's) (Alzheimer’s)
2️⃣ Deficiency Diseases (د غذایي کمښت ناروغۍ)
✔ د بدن د اړتیا وړ غذایي موادو د کمښت له امله پیدا کيږي.
✔ بیلګې:
(Scurvy -
د ویټامین C کمښت) (Rickets - د ویټامین D کمښت).
3️⃣ Allergies
(الرژي یا حساسیتونه)
✔ کله چې بدن د یو خاص شي (مثلاً دوړې ګرده یا خواړه) پر ضد غیر معمولي عکسالعمل وښيي.
✔ بیلګې:
اسما (Asthma)
د ګلانو الرژي (Hay Fever).
4️⃣ Cancer (سرطان)
✔ د بدن د حجراتو غیرقابو وده.
✔ بیلګې:
د سږو سرطان
(Lung Cancer)
د سینې سرطان
(Breast Cancer)
