زما طبابت

08/07/2025

📝Dermatitis:
(ډرماټایټس) یوه عامه پوټکي ناروغي ده چې د پوستکي د التهاب (سوخت) لامل کیږي. دا اصطلاح د مختلفو شرایطو لپاره کارېږي چې پوستکی سرې، خارښ لرونکی، وچ یا پړسیدلی وی.
📝 د ډرماټایټس عام ډولونه:
1️⃣ Atopic Dermatitis (آتاپیک ډرماټایټس / Eczema)
👈 ډېری وخت ماشومان نیسي
👈 خارښ، وچ پوست، سوروالی
👈 وراثت (جینتیکي تمایل لری)
2️⃣ Contact Dermatitis (تماسي ډرماټایټس)
👈 کله چې پوستکی د کوم خارښ ورکوونکي یا حساسیت پیدا کوونکي موادو سره تماس ومومي (لکه صابون، کیمیاوي مواد) پوستکی سور، خارښ لري، او blister یا زخمونه جوړېدای شي
3️⃣ Seborrheic Dermatitis (سیبورییک ډرماټایټس)
👈 زیاتره د سر، مخ، غوږ شاوخوا، یا سینه باندې ښکاري
👈 غوړ پوټکی، ژیړ رنګ flakes لري
👈 د خولو غدو زیات فعالیت یا یو ډول فنګس (Malassezia) سره اړیکه لري
4️⃣ Nummular Dermatitis
👈 د سکې په بڼه ګرد زخمونه خارښ، وچوالی
5️⃣ Dyshidrotic Dermatitis
👈 پر لاسونو او پښو کې کوچني تاوونه (blisters) جوړېږي
خارښ او درد هم لري
📝 نښې نښانې:
👈 خارښ (خارش)
👈 سوروالی
👈 وچوالی
👈 خوسکی یا پوستکي ګوته ګوته کېدل blister یا زخمونه
👈 پوستکی کیدای شي درز وخوري یا وینه وکړي
📝 علتونه:
👈 حساسیت لرونکي مواد (صابن، عطري مواد، فلزات)
👈 وراثت (جینتیکي تمایل)
👈 فشار یا ذهني ستړیا دوړې،حیواني ویښتان، فنګس
👈 د موسم بدلون (یخ یا وچ موسم)
📝 تشخیص:
👈 د ناروغۍ تاریخچه (medical history)
👈 فزیکي معاینه
👈 که اړتیا وي، د پوستکي حساسیت ازموینې یا biopsy
📝 درملنه:
🔘 موضعي درملنه (Topical Treatment):
1️⃣ Topical treatments (محلي درمل):
2️⃣ Hydrocortisone کریم یا بل steroid کریم
3️⃣ Moisturizers (مرطوب کوونکي کریمونه)
🔘 خوراکي درملنه
(Oral Treatment):

1️⃣ Antihistamines د خارښ لپاره
2️⃣ Antibiotics که infection وي
📝 نورې لارې
1️⃣ د حساسیت موادو نه ځان ساتل
2️⃣ پوست مرطوب ساتل
3️⃣ د ګرمو او اوږدو حمامونو نه ځان ساتل
📝 مخنیوی (وقایه):
1️⃣ حساسیت پیدا کوونکي موادو نه ځان ساتل
2️⃣ ساده، بې عطری صابون او کریم کارول
3️⃣ پوستکي ته دوامداره پاملرنه او مرطوب ساتل
4️⃣ د فشار مدیریت کول
🌷داکتر سمیع الله طبی معلومات
🌷د روغتیا په هیله مو یم
🌷که مو ولوستل لایکونه ورکړی او د نورو ملګرو سره یی شیر کړی چی په بل پوست کی هر ډول یی جلا جلا درسره شریکوم مننه

05/07/2025

سلامونه ملګرو هیله ده جوړ او روغ اوسی
ـــ وایم چی دا ګرمی چای نه وی دا ۵۰ درجی ګرمی په کولر نه دفع کیږی.

16/06/2025

ملګرو ستاسو مسجونو ته ځواب نسم درکولای صفحه می د داسی مشکل سره مخ ده کمینتونه وکړی که سمه سوه مننه

15/06/2025

سلامونه ملگرو
هیله ده ټول جوړ او روغ اوسی
نه مو لایکونه معلومیږی او نه مو شیر اکنی والګاریس د ملګرو سره شیر کړی چی بله موضوع داسی اماده ده

14/06/2025

📝 د Acne Vulgaris پېژندنه:
اکنی والگاریس یوه ډېره عامه د پوستکي ناروغي ده چې په ځانګړي ډول په ځوانانو کې رامنځته کېږي، خو په هر عمر کې رامنځته کیدلای سی . دا ناروغي د پوستکي په هغه برخو کې رامنځته کېږي چې غوړي (sebaceous) غدې ولري، لکه مخ، شا، اوږې، او سینه. Acne د پوستکي غدې د بندېدو، د غوړ د جمع کېدو، او د بکتریا د زیاتوالي له امله رامنځته کېږي.
چی په پایله کی د پوستکي پر مخ یا بدن داسې دانې پیدا کیږی چې ځینې یې تور سر لری blackheads دي — دا هغه دانې دي چې خلاص وي او سر یې تور ښکاري.
ځینی یی سپین سر لری whiteheads دا هغه دانې دي چې بندې وي او سر یې سپین ښکاري.
او ځینې دانې پړسیدلي (التهابي) وي او دردناکه دی
لکه papules, pustules, nodules, یا cysts.
📝 د Acne ډولونه (Types of Acne)
اکنی والگاریس څو ډولونه لري چې د شدت، نښو، او داغونو پر اساس طبقه بندي کېږي:
1⃣ Comedonal Acne:
دا اکنی بېلابېل شکلونه لري:
Open comedones (Blackheads):
د پوستکي پر سطحه خلاصی شوي دانی، تور رنګ لري.
2⃣ Closed comedones (Whiteheads):
کوچني سپینی دانې دی چې د پوستکي لاندې دي.
3⃣ Inflammatory Acne:
پړسوب لرونکي دانې، چې سور او دردناک وي.
👉 Papules:
کوچني سور دانې چې پوستکي کې سوزش رامنځته کوي.
👉 Pustules:
دانې چې سر یې چرکین وي.
👉 Nodulocystic Acne:
ډېر شدید ډول چې لوی، دردناک، ټپکې او زیر پوښتي ګرد شکل دانې جوړوي.ممکن د پوستکي لاندې غټې کڅوړې (cysts) وي.

👉 Acne Conglobata:
نادر شدید ډول، چې ګډ ټپونه، ټپي شوي کیسې او غټ زخمونه لري.
📝 د Acne علایم (Signs and Symptoms)
کوچني یا لوی دانې (pimples):
👈 د پوستکي پر مخ یا بدن داسې دانې پیدا کیږی چې ځینې یې تور سر لری blackheads دي — دا هغه دانې دي چې خلاص وي او سر یې تور ښکاري.
👈 ځینی یی سپین سر لری whiteheads دا هغه دانې دي چې بندې وي او سر یې سپین ښکاري.
👈 او ځینې دانې پړسیدلي (التهابي) وي او دردناکه دی
لکه papules, pustules, nodules, یا cysts.
👈 د پوستکي داغونه (post-inflammatory hyperpigmentation)
👈 په ځینو وختونو کې دایمي داغونه (scars) پاته کیږی
📝 د Acne لاملونه (Causes of Acne)
👈 د پوستکي غوړ زیاتوالی (Sebum production)
👈 د پوستکي حجراتو بندښت (Follicular hyperkeratinization)
👈 بکتریا (Propionibacterium acnes) زیاتوالی
👈 هورمونونه: په ځوانانو، حامله ښځو، یا هورموني اختلالاتو کې (لکه PCOS)
👈 ژوندي عادتونه: بد تغذیه، د پوستکي پاک نه ساتل، د ځینی درملو استعمال لکه steroids
👈 ذهنی فشار (Stress)
👈 جنتکی (Genetics
📝 د Acne تشخیص (Diagnosis)
عموما پوستکي معاینه کوو او د ناروغ څخه تاریخه اخلو. په زیاترو مواردو کې اضافي ازموینې ته اړتیا نه وي.
خو که شدید یا پیچلي حالت وي، ممکن د هورمونونو ازموینه ورته وکړو.
📝 د Acne تداوي (Treatment)
👈 د غیر شدید (Acne Mild) لپاره:
موضعی درمل (Topical treatments):
1⃣ Benzoyl peroxide:
د بکتریا ضد او د پوستکي د غوړ کمولو لپاره.
2⃣ Topical retinoids (Tretinoin, Adapalene, Tazarotene):
د پوستکي د حجراتو نرموالی او بندښت کموي.
3⃣ Topical antibiotics (Clindamycin, Erythromycin): د بکتریا ضد درملنه.

4⃣ Azelaic acid:
ضد بکتریا او داغونو کمولو لپاره.
5️⃣ پوستکي پاکول: د ورځني نرم پاکونکي کارول
👈 د متوسط یا شدید (Moderate to severe) Acne لپاره:
1️⃣ انسدادي درمل (Oral antibiotics): لکه Doxycycline, Minocycline، چې د بکتریا او التهاب کمولو لپاره ورکول کېږي.
2️⃣ هورموني درملنه: لکه Oral contraceptives ښځو لپاره، د هورمونونو توازن لپاره
3️⃣ Isotretinoin (Accutane)
یو قوي ضد acne درمل چې د شدید ډولونو لپاره کارول کېږی
دا درمل د ډاکټر د نږدې نظارت لاندې اخیستل کېږي، ځکه چې ممکن جدي جانبي عوارض ولري.
📝 نورې میتودونه:
👈 کیمیاوي پوستکي (Chemical peels)
👈 لیزر درملنه
د پوستکي درملنې فزیکي میتودونه
📝 د Acne د مخنیوي لارې (Prevention):
👈 د پوستکي پاک ساتل، خو جلد باید ډیر کلک ونه مښول سی .
👈 د غوړ لرونکو او درنو کاسمیټیک توکو څخه ډډه کول.
👈 متوازن غذا خوړل او د شکر او غوړیو زیات استعمال کمول.
👈 د لاسونو پوستکي ته نه نیول.
👈 د سټریس کمول او مناسب خوب.
📝 د Acne احتمالي عوارض (Complications)
👈 د پوستکي دایمي داغونه (hyperpigmentation)
👈 دایمي زخمونه (scarring)
👈 نفسي فشار، لکه اضطراب او په ځان باور نه درلودل
📝 د اکنی والګاریس پایله
Acne Vulgaris Prognosis
اکنی والګاریس عموماً یوه خپله ختمېدونکې ناروغي ده چې د عمر له زیاتېدو سره، په خاص ډول د بلوغ وروسته ښه کېږي. که مناسب درملنه او د پوستکي پاملرنه وشي، اکثره خلک ښه‌والی یا مکمل رغېږی. خو که اکنی شدید وي یا درملنه ونه‌شي، دا کولی شي دایمي داغونه او رواني فشارونه رامنځته کړي.
🌷که مو ولوستل لایک ورکړی او د نور ملګرو سره یی شیر کړی.
🌷نوټ: په ټولنه کی دداسی ناروغی سره هتمأ مخ کیږی چی دا ناروغی په ځوانانو کی زیات رامنځته کیږی.
🌷د روغتیا په هیله مو یم
🌷داکتر سمیع الله طبی معلومات

11/06/2025

ملگرو هیله ده جوړ او روغ اوسی
Scabies سکبیس ناروغی
درسره لایک او شیر کړی تر څو نور ملګری هم ددی ناروغی څخه اګاهی پیدا کړی.
بله جلدی ناروغی ده چی ډیری ځوانان ځینی کړیږی په راتلوونکی پوسټ کی درسره شریکوم
که دا مشکل لری کمینت پریږدی په وخت سره زه تاسو ته رسیدګی کوم ان شاالله
ستاسو د ټولو څخه مننه

10/06/2025

📝 سکبیس (Scabies) د پوستکي یوه ساري ناروغي ده چې د سرکوپټس سکابي (Sarcoptes scabiei) په نامه وړې سپږۍ (مایټ) له امله را منځته کېږي. دا حشره د پوستکي لاندې ننوځي، هګۍ اچوي او د بدن په ګرمو برخو کې ژوند کوي، چې شدید خارش، او التهاب رامنځته کوي.
📝 د سکبیس لاملونه :
دا ناروغی د سرکوپتس سکاربي (Sarcoptes scabiei) په نوم د کوچني حشرې (mites) له امله رامنځته کېږي.
دا حشره د انسان پوستکي لاندی ننوځی او هلته هګۍ اچوی او شدید خارښت او التهاب سبب کیږی.
دا حشره له بدن څخه بهر تر ۲۴-۳۶ ساعتونو پورې ژوندي پاتې کېږي .
📝 نښې نښانې (علایم):
👈 شدید خارښت، په ځانګړي ډول د شپې له خوا ډېرېږي.
👈 سره داغونه یا دانې (rash) به موجود وی.
👈 کوچني تڼاکي یا (vesicles) به موجود وی.
📝 د پوستکي د خارښت ځانګړتیاوی:
👈 د سکبیس خارښت اکثره وخت د ګوتو ترمنځ وی
👈 د مټ (wrist) لاندې خوا کی خارښت موجود وی.
👈 تخرګونو کی خارښت موکود وی.
👈 د نس لاندې برخه (lower abdomen) کی خارښت.
👈 تناسلي برخه کی خارښت.
👈 پښه او پښو بندونه کی خارښت موجود وی.
🌷نوټ: که یو ناروغ په پورته یاد سوو ناحیو کی خارښت ولری او خارښت د شپی زیات وی نو زیات احتمال د سکبیس پریکیږی.
📝 د انتقال لارې:
👈 مستقیم تماس: (لکه په کور کې یوځای ژوند کول، جنسي اړیکه).
👈 غیرمستقیم لارې: سکبیس د ناروغ کس د جامو، بسترو، کمپلو، یا د شخصي توکو لکه دلاس بند، ساعت او نورو استعمالولو څخه هم انتقالیږی.
📝📝 (د سکبیس مخنیوی Scabies Prevention)
1️⃣ شخصي نظافت رعایت کړئ:
بدن مو هره ورځ ومینځئ، ځانګړی پام مو دلاسونو پاکوالی ته وکړی،
پاکې جامې او بستري وکاروئ او منظم یې ومینځئ.
2️⃣ د تماس مخنیوی وکړئ:
د سکبیس له ناروغانو سره نږدې فزیکي تماس (لکه خوب کول، یو ځای جامې یا بستري کارول) مه کوئ.
3️⃣ کورنۍ غړي هم یوځای تداوي کړئ:
که په کور کې یو څوک په سکبیس اخته وي، ټول غړي باید یوځای تداوي شي، حتی که علایم هم ونه لري.
4️⃣ د ناروغ جامې، کمپلې او بسترې وینځئ او یایی لمر ته کیږدی.
5️⃣ د روغتیا کارکوونکو لپاره:
د سکبیس د مشکوک ناروغانو معاینه پرمهال دستکشې وکاروئ.
د ناروغانو له معاینې وروسته لاسونه پریمنځئ.
6️⃣ عامه ځایونو کې احتیاط:
د استوګنې مشترک ځایونو لکه کمپونو، شیلټرونو، ښوونځیو ،هوټلونه یا جیلونو کې د پاکوالي ټینګ نظارت وساتئ.
📝 د سکبیس درملنه او د دوا د استعمال طریقه:
1️⃣ Permethrin cream 5%
👈 تر ټولو غوره او عام درمل دی
اول به ځان پرېمنځئ او وچ به یې کړئ.
👈 دا کریم به د سر له پوستکي پرته، د ټول بدن پوستکي (له غاړې څخه ښکته، تر پښو پورې) غوړ کړی.
👈ماشومان: په کوچني ماشوم کې حتی د سر، غوږ شاوخوا، او مخ ته هم لږ مقدار وکاروئ (خو له سترګو لیرې وساتئ).
👈 کریم به د شپی استعمال کړی او لږ تر لږه ۸ – ۱۲ ساعته به کریم په بدن پرېږدئ.
👈 سهار به ځان پریمینځئ او جامې به بدلی کړئ.
✍️نوټ: که اړتیا وي، دا طریقه له ۷ ورځو وروسته یو ځل بیا تکرار کړئ.

2️⃣ Benzyl Benzoate lotion (25%):
👈 د سکبیس (Scabies) لپاره مؤثره دوا
👈 د 10٪، 25٪ یا 33٪ محلول (لوشن) په شکل موجود وي.
👈 د لويانو لپاره (25٪ محلول):
👈 د استعمال نه مخکې ځان پرېمنځئ او بدن وچ کړئ.
👈 د غاړې څخه ښکته، ټول بدن ته دا لوشن ووهئ.
👈 د ګوتو ترمنځ، تخرګونه، تناسلي ساحه، پښې او د پښو بندونه مه هېروئ.
👈 دوا باید 24 ساعته پر بدن پاتې شي، 24 ساعته وروسته ځان پرېمنځئ او پاک کالي واغوندئ.
👈 که لاسونه یا بل ځای تر 24 ساعته مخکی ومینځئ، بیا هغه ځای کی دوباره دوا ووهئ.
👈 که اړتیا وي، درملنه د ۳ ورځو لپاره هره ورځ تکرار کړئ.
💁 د ماشومانو لپاره (10٪ محلول یا dilute version):
👈 د ماشومانو پوست نرم وي، نو باید په اوبو سره نیم په نیم محلول شي.
👈 دوا باید له ۲ کلونو ښکته ماشومانو ته یوازې د ډاکټر له سلا سره وکارول شي.همغه پورته طریقه تعقیب کړئ، خو کمزور محلول وکاروئ.
3️⃣ Sulfur ointment (5–10%)

✅ د حامله ښځو او نویو زېږېدلو ماشومانو لپاره مناسب دی.
👈 هره شپه د شپې له خوا استعمالیږي.
👈د شپې استعمال، سهار پرېمنځل.
دا طریقه باید ۳–۵ شپې پرله‌پسې تکرار شي.

4️⃣ Ivermectin (خوراکي ګولۍ)
👈 د عامو درملو مؤثر بدیل، خاص ډول د Crusted Scabies یا د خلکو لپاره چې topical درمل نشي کارولای
👈 د وزن سره سم ورکول کېږي (تقریباً 200 ميکرو ګرامه/کیلو ګرامه د بدن وزن)
👈 لویان: اکثره وخت 2 ګولۍ (6mg) ورکول کېږي، یو ځل.
👈 تکرار: د اړتیا په صورت کې، له 7–14 ورځو وروسته بله دوزه ورکول کېږي.
👈د ماشومانو لپاره: یوازې که له 15 کیلو څخه زیات وزن ولري.
📝 مهمې لارښوونې:
👈 د سترګو، خولې، او جنسي اعضاؤ دننه برخه کې دوا مه کاروئ.
👈 ټول کورنۍ غړي یا نږدې تماس لرونکي کسان باید هم‌مهاله تداوی سي.
👈 کالي، بستري، تولیې باید په تودو اوبو وینځل شي او وچ وساتل شي.
👈 هغه شیان چې نشي مینځل کېدای باید لږ تر لږه ۳ ورځې نه وکارول شي (چې حشره مړه شي).
👈 د خارښت ضد دواوې لکه antihistamines
(Cetirizine, Loratadine)
یا
Calamine lotion
د خارښت د کنټرول لپاره استعمالولی سی.
🌷که مو ولوستل لایک ورکړی او د نور ملګرو سره یی شیر کړی.
🌷نوټ: په ټولنه کی دداسی ناروغی سره هتمأ مخ کیږی ناروغ به د شدید خارښت څخه شکایت کوی.
🌷د روغتیا په هیله مو یم
🌷داکتر سمیع الله طبی معلومات

06/06/2025

🎉 د لوی اختر روغتیایي سپارښتنې 🐑
1️⃣ د قربانۍ پر مهال د حفظ الصحې مراعت وکړئ:
د قربانۍ پر مهال د لاسونو، وسایلو، او چاپېریال پاکوالي ته خاصه پاملرنه وکړئ.
✅ د قربانۍ دمخه او وروسته لاسونه ومینځئ
✅ د غوښې پرې کولو لپاره پاک چاقو وکاروئ
✅ د غوښې او وینې د پاتې شونو مناسب بندوبست وکړئ
2️⃣ د حیواناتو د روغتیا ډاډ ترلاسه کړئ:
یوازې هغه حیوانات قرباني کړئ چې روغ، فعال، او د روغتیا نښې ولري. د ناروغو حیواناتو قرباني کول د انسان لپاره روغتیایي خطرونه لري.
3️⃣ د غوښې د ساتلو اصول مراعت کړئ:
✅ غوښه سمدلاسه یخچال یا فریزر ته واچوئ
✅ په مناسب ډول بسته بندي کړئ
✅ له خامې غوښې سره د نورو خوړو تماس مخنیوی وکړئ
4️⃣ د ډیر غوښې خوړلو څخه ډډه وکړئ:
د اختر په ورځو کې متعادله خواړه وخورئ. د غوښې زیات خوراک ممکن د معدې ستونزې، د وینې لوړ فشار، او نورې ستونزې رامنځته کړي.
5️⃣ د قربانۍ پر مهال ماشومان له خطرناکو ځایونو لرې وساتئ:
ماشومان له چاقو، وسایلو، او حیواناتو لرې وساتئ ترڅو د ټپ یا زیان څخه وژغورل شي.
6️⃣ چاپېریال پاک وساتئ:
د حیواناتو پاتې شوني او وینه مه پرېږدئ. دا د ناروغیو د خپریدو سبب کېدی شي. له ښاروالۍ یا بلې ادارې سره په همغږۍ کې پاکوالی وساتئ.
🌷که مو ولوستل لایک ورکړی او د نور ملګرو سره یی شیر کړی تر څو ټوله خپل روغتیا ته توجه وکړی.راځئ چې دا اختر د خوشحالۍ تر څنګ د روغتیا او پاکوالي اختر هم وګرځوو!
🎊 لوی اختر مو مبارک شه!
🌷د روغتیا په هیله مو یم
🌷داکتر سمیع الله طبی معلومات

03/06/2025

شنګلز درسره لایک او شیر کړی یوه بله عامه او جدی ناروغی چی په ټولنه کی ډیری کسان په اخته کیږی درسره شریکوم تر څو نور ملګری هم اګاهی ومومی د خدماتو څخه مو مننه
ستاسو روغتیا زموږ هیله ده

02/06/2025

📝 شينګلز (Shingles):
شينګلز Shingles یوه وائروسي ناروغي ده چې د Varicella-zoster virus له امله رامنځته کېږي – دا هغه ویروس دی چې چکن پاکس رامنځته کوي.
کله چې یو څوک له چکن پاکس څخه جوړ شي، ویروس خاموش پاتې کېږي، څو کلونه وروسته دا وایروس بیا فعاله کېږي او شينګلز Shingles رامنځته کوی.
👈 شينګلز یوه دردناکه او یو محدوده ناروغي ده چی د بدن په یو محدوده برخه کی درد او خارښت موجود وی چی اکثراً د سینې یا ملا په برخه کی رامنځته کیږی او مریض په دغه ساحه کی ډیر درد احساسوی.
📝 نښې نښانې:
1️⃣ د بدن یوې برخې ته محدود درد او خارښت (اکثراً په سینې یا ملا په برخه کی)
2️⃣ سرې دانې چې وروسته اوبو ډکې دانې پیدا کیږی
3️⃣ سوخت او سخت درد به موجود وی (د اعصابو له امله)
4️⃣ تب او سردرد
5️⃣ کمزوري یا ستړیا
6️⃣ حساسیت د پوست پر یوه طرف
7️⃣دانې اکثر وخت د بدن یوه خوا ته محدود وي (لکه ښی یا کیڼ اړخ).
📝 لاملونه:
👈 د چکن پاکس ویروس (Varicella-zoster) بیا فعالېدل.
👈 ضعیفه معافیت سیستم (immune system).
👈 عمر زیاتوالی (شينګلز عموماً د ۵۰ کلونو نه پورته عمر کې زیات وي).
👈 د سټرېس یا مزمنو ناروغیو شتون.

⚠️ د خطر عوامل:
👈 زاړه عمر لرونکی کسان چی عمر یی تر 50 یا تر 50 کالو لوړ وی.
👈 د ایډز، سرطان، یا نورو ناروغیو له امله ضعیفه معافیت.
👈 د کیموتراپي یا سټرایډو درملو استعمال هغه کسان چی ډیر سترایدونه استعمالوی هم ددی ناروغی سره مخ کیږی.
👈 شدید ذهني فشار یا ضعف
📝 تشخیص:
د علایمو پر بنسټ (ډاکټر به جلد وګوري).
که اړتیا وي، د دانې نه مایع اخيستل کېږي د لابراتوار لپاره.
💊 درملنه:
شينګلز علاج نه لري، خو علایم کمېدلای شي:
👈 وائروسي ضد درمل:

1️⃣ Acyclovir

2️⃣ Valacyclovir

3️⃣ Famciclovir
دا درمل باید د علایمو له پیل وروسته په ۷۲ ساعتونو کې شروع شي.
👈 درد ضد درمل:
Paracetamol یا Ibuprofen
👈 د اعصابو درد لپاره:
Gabapentin یا Pregabalin

👈 کریمونه یا یخ کمپرس د خارښت او دانو لپاره

📝 اختلاطات (Complications):
1️⃣ Postherpetic Neuralgia (PHN)
2️⃣ د ویروس له ختمېدو وروسته هم اوږد مهاله درد موجود وی.
3️⃣ سترګو ته انتشار – که دانې د سترګو شاوخوا وي نو سترګو ته هم انتشار کوی
4️⃣ عصبي سیستم ته زیان رسوی.
5️⃣ پوستي انتانات
📝 مخنیوی:
👈 شينګلز واکسین:
د۵۰ کلونو نه پورته خلکو ته د Shingrix سپارښتنه کول
د چکن پاکس واکسین: ماشومان ته ورکول کېږي.

🌷که مو ولوستل لایک ورکړی او د نور ملګرو سره یی شیر کړی.
🌷نوټ: په ټولنه کی دداسی ناروغی سره هتمأ مخ کیږی ناروغ به هم سپین ژیری وی او د شدید درد څخه به شکایت کوی.
🌷د روغتیا په هیله مو یم
🌷داکتر سمیع الله طبی معلومات

31/05/2025

چیچک یا (Chickenpox / Varicella):
📝 چیچک یوه ویروسي ناروغي ده چې د Varicella-zoster virus (VZV) له امله رامنځته کېږي. دا یو ډېر ساري infectious حالت دی، او معمولاً په کوچنیوالي کې انسانان پرې اخته کېږي.
📝 نښې نښانې (Symptoms):
👈 تبه (Fever)
👈 د بدن خارش لرونکي سره دانو (Itchy red spots) چې وروسته په (blisters) بدلېږي
👈 د ستړیا احساس (Fatigue)
👈 د اشتها کمی (Loss of appetite)
👈 سردرد (Headache)
📝 لاملونه (Causes):
چیچک د Varicella-zoster virus له امله رامنځته کېږي. دا ناروغي د ناروغ کس له تنفس یا د چیچک د مایعاتو له لارې نورو ته انتقالېږي.
📝 انتقال (Transmission):
👈 د ټوخي یا پرنجې له لارې
👈 د چیچک له زخمونو یا مایعاتو سره تماس
👈 د آلوده شیانو له لارې هم کله ناکله انتقالیږی.
📝 خطر لرونکي کسان (Risk Groups):
👈 ماشومان
👈 حامله ښځې
👈 زاړه کسان
👈 هغه کسان چې ضعیف معافیت لري (Immunocompromised individuals)

📝 تشخیص (Diagnosis):
👈 د نښو نښانو پر اساس
👈 د وینې یا blisters آزموینه (PCR یا Serologic testing)
📝 درملنه (Treatment):
👈عموماً ځان له ځان ښه کېږي (self-limiting)
👈 د خارش لپاره انتي‌هیستامین یا calamine lotion
👈 تبه او درد لپاره پاراسټامول (Aspirin باید ماشومانو ته ورنه کړل شي Reye's syndrome) خطر دی
👈 په شدیدو حالاتو کې: Antiviral drugs لکه acyclovir
📝اختلاطات (Complications):
👈 ثانوي بکتریایي عفونتونه
👈 نمونیا (Pneumonia)
👈 التهاب دماغ (Encephalitis)
👈 د حمل په دوران کې ولادي اختلالات
📝 مخنیوی (Prevention):
👈 واکسین (Varicella vaccine) – ډېر مؤثره ده
👈 د ناروغو کسانو څخه فاصله نیول
📝 د ناروغۍ پایله (Prognosis):
👈 اکثر ناروغان په بشپړ ډول ښه کېږي.
👈 وروسته له چیچک څخه، ویروس د بدن دننه پټ پاتې کېږي او وروسته بیا د Shingles (Herpes zoster) په بڼه فعاله کېدای شي.
🖇️نوټ shingles یوه ناروغی ده چی ددی پوست په تعقیب یی در سره شریکوم.
🌷د روغتیا په هیله مو یم
🌷که مو ولوستل لایک ورکړی د نورو ملګرو سره یی شیر کړی مننه
🌷داکتر سمیع الله طبی معلومات

30/05/2025