13/08/2022
کله چرک (Mumps) چگونه مریضی است؟
با سرد شدن هوا در کشور فصل امراض خزانی و زمستانی و در انتها بهاری فرا میرسد، امروز ازمرض کله چرک بحث مینمایم که در فصول زمستان و بهار بیشتر اتفاق می افتد.
کله چرک یک مرض خیلی ساری و شایع در بعضی از نقاط جهان است، بنابران جلوگیری از بروز مرض، تشخیص به موقع مرض و مراقبت صحیح از مریض، خیلی مهم در سیر طبیعی مرض میباشد تا مریض بدون مبتلا شدن به عوارض خطرناک احتمالی مرض را سپری نماید.
کله چرک یک مرض ویروسی ساری بوده که شیوع آن بیشتر در فصل زمستان و بهار می باشد که علت این امر هنوز دانسته نه شده است. کله چرک مرضی است که غدوات لمفاوی شخص را مبتلا مینماید و باعث پندیدگی غدوات گردن و گلو شده و بیشر در اطفال و اشخاصی بروز مینماید که واکسین این مرض را دریافت نکرده اند. اما مرض میتواند در ۹۵ درصد واقعات با گرفتن واکسین کله چرک وقایه شود.
سبب مرض کله چرک
مرض کله چرک توسط وایرس ممپس (mumps virus) بوجود میاید که به آسانی از یک فرد به فرد دیگر انتقال مییابد و این وایرس توسط سرفه و عطسه مریض به فضا پخش می شود و همچنان در اثر تماس با مریض، تماس با اشیا آلوده که مریض از آن استفاده کرده مثلا دستگیر دروازه، گیلاس، قاشق وغیره مرض میتواند انتقال و سرایت نماید.
اعراض و علایم
این مرض در سنین ۵ تا ۱۰ سالگی شایعتر است ولی در اطفال زیر ۲ سال اتفاق نمی افتد و در افراد میانسال نیز به ندرت اتفاق می افتد. این مرض در حدود ۳۰ درصد در مریضان بدون عرض و علایم سیر میکند و بدن کدام مشکل سپری میشود. علایم این مرض معمولا دو تا سه هفته بعد از تماس بروز میکند و در حدود ۷ تا ۱۰ روز دوام میکند و اعلایم این مرض عبارتند از:
۱ – تب و سردردی
۲ – درد و پندیدگی غدوات لمفاوی گردن و گلو (زیر گوش) در یک طرف یا هردو طرف که واضحا در روی مریض پندیدگی در یک یا هر دو طرف مریض دیده می شود.
۳ – ناتوانی مریض در جوییدن و بلعیدن از سبب درد شدید در گلو و الاشه ها
۴ – بی اشتهایی و خستگی
۵ – بعضا درد و پندیدگی خصیه ها
تشخیص مرض
در صورت که طفل تان پندیدگی یک یا دو طرف در زیر گوش خود همراه با تب داشته باشد، احتمال مبتلا بودن وی به مرض کله چرک وجود دارد. در صورت شک داشتن که طفل علایم خاصی از خود نشان ندهد ایجاب معاینه خون را مینماید که در معاینه خون انتی بادی های که در برابر مرض کله چرک بوجود آمده اند دیده می شوند.
تداوی مرض کله چرک
چون عامل مرض وایرس میباشد مانند سایر امراض وایرسی، مرض کله چرک کدام تداوی خاص ندارد مخصوصا انتی بیوتیک ها هیچگاه نباید در تداوی این مرض تجویز شود، بنابران تداوی بصورت عرضی صورت میگیرد مثلا برای درد و تب از ادویه ای چون پاراسیتامول و ابوبروفین وغیره استفاده صورت میگیرد. خوشبختانه بسیاری از اطفال و بزرگسالان بعد از دو هفته بدون ایجاد عارضه ای بهبود می یابند. پس توصیه میشود که برای مریض اهتمامات زیر را در نظر بگیرید.
۱ - كنترل درجه حرارت بدن مریض و اگر حرارت بالا بود با استفاده از تربند ، تب را پایین بیاورید.
۲ – استراحت و دادن غذا های نرم و مایع برای اطفال که ضرورت به جوییدن نداشته باشد.
۳ – برای تسکین درد، دادن ادویه های چون پاراسیتامول و ابوبروفین به مریض وغیره خیلی کمک میکند.
۴ - برای برطرف كردن خشكی دهن ، مایعات فراوان به طفل بدهید و در صورت وجود مشكل در نوشیدن از پایپ یا نیچه استفاده كنید.
۵ – استفاده از مشکوله آب سرد در ناحیه پندیدگی
۶ - همچنان در صورت بدتر شدن مریضی، بعد از گذشت ۱۰ روز اگز مریض بهبودی حاصل نکند و مریض از سردردی یا شخی گردن شاکی باشد. در اینصورت باید حتما به داکتر ویا مراکز صحی مراجعه شود.
۷ – از رفتن طفل به کودکستان، مکتب و اماکن عمومی جلوگیری شود تا سبب انتشار و باعث مصاب شدن دیگر اطفال نه شود.
۸ – اگر در محلی قرار دارید که ادویه تسکین دهنده درد را در اختیار ندارید، می توانید از مواد زیر که در خانه موجود باشد استفاده نماید.
الف - از زنجبیل (زنجفیل) استفاده نماید طوریکه یک قاشق چای خوری زنجبیل را گرفته با مقدار آب مخلوز نموده و بالای ناحیه دردناک بگذارید یا به مالید و بگذارید تا خشک شود و بعد با یک پاچه نمناک پاک نماید و این کار را ۳ تا ۴ بار در روز انجام دهید و همچنان میتوانید یک مقدار زنجبیل را به مریض همراه با آب، جوس وغیره بدهید، در کاهش درد کمک مینماید.
ب – پلی (بیکنگ سودا) پلیرا هممیتوانید مانند زنجبیل مخلوط نموده و در ناحیه بمالید، در کاهش درد کمک مینماید.
ج – اولبه (Fenugreek Seeds) اولبه را میده مانند آرد نموده با آب مخلوط و بالای ناحیه پندیده قسمی که در بالا گفته شد بمالید و همچنان میتوانید یک قاشق چای خوری آنرا شب در یک گیلاس آب شیرگرم تر نموده و روز بعد کم کم به مریض بدهید، در کاهش درد کمک مینماید.
اختلاطات مرض کله چرک
اختلاطات مرض کله چرک نادر بوده ولی خیلی خطرناک و اثرات خطیری در مریض باقی میگذارد و عبارتند از:
۱ – التهاب خصیه ها که بصورت پندیدگی یک یا هردو خصیه تبارز میکند و ندرتا سبب تخریب حجرات آن شده و عقامت را در پسران بوجود می آورد. اما می تواند یکی اسباب عقامت در مردان باشد.
۲ – التهاب پانکراس که همراه با درد در ناحیه فوقانی شکم، دلبدی و استفراغ می باشد.
۳ – التهاب مغز عبارت از حالت خیلی خطیر و تهدید کننده حیات میباشد که خوشبختانه به ندرت اتفاق میدهد.
۴ – میننجیت (Meningitis) عبارت از التهاب مکروبی مغز و نخاع شوکی میباشد که این حالت به اثر انتشار وایرس از طریق جریان خون مغز رخ می دهد و سیستم عصبی مرکزی را مبتلا می نماید. میننجیت نیز از جمله عوارض نادر کله چرک می باشد تهدید کننده حیات میباشد.
۵ - کاهش شنوایی عبارت از حالتی است که مرض کله چرک در یک تعداد موارد منجر به کاهش شنوایی دایم یا موقتی در یک یا هر دو گوش می شود.
وقایه مرض کله چرک
در صورتیکه شخصی قبلا به کله چرک مبتلا شده باشد ویا واکسن این مرض را دریافت کرده باشد در برابر این مرض معافیت داشته و دوباره مبتلا نمی شود.
واکسین کله چرک اغلب همراه با سرخکان و سرخکانچه بصورت ترکیبی از هر سه مرض ترکیب شده میباشد و تطبیق میگردد که بنام واکسین (MMR) یاد میشود. تطبیق این واکسین بصورت ترکیبی بسیار مؤثر و کمتر خطر دارد، نسبت به اینکه هر کدام این واکسین ها بصورت جداگانه تطبیق شود. تجویز واکسین به دو دوره میباشد که دور اول بین ۱۲ تا ۱۵ماهگی و دور دوم در ۳ تا ۶ سالگی صورت میگیرد.
