ISLAH Medical Laboratory اصلاح طبي لابراتوار

25/07/2025

په وینه کې د بلیروبین کچه د مختلفو عواملو له امله لوړیږي چې د هغې تولید، پروسس یا اخراج اغیزه کوي. دا په پراخه کچه د سره وینې حجرو د ماتیدو، د ځيګر فعالیت، یا د صفرا جریان سره د ستونزو په توګه طبقه بندي کیدی شي.
دلته د اصلي لاملونو تحلیل دی:
1. د سره وینې حجرو د ماتیدو زیاتوالی (هیمولیسس):
کله چې د سره وینې حجرو مات شي، هیموګلوبین خوشې کیږي، او بلیروبین د دې پروسې یو فرعي محصول دی.
که چیرې د سره وینې حجرو ماتیدل ډیر وي (هیمولیسس)، دا په وینه کې د بلیروبین د نورمال مقدار څخه لوړ لامل کیږي.
مثال: د ګیلبرټ سنډروم، یو میراثي حالت، کولی شي د بلیروبین د زیاتوالي لامل شي د دې ستونزې له امله چې څنګه ځیګر پروسس کوي.
2. د ځيګر ستونزې:
ځیګر د بلیروبین پروسس کولو او د اخراج لپاره چمتو کولو کې مهم رول لوبوي. که چیرې ځیګر زیانمن شوی یا ناروغ وي، نو ممکن د بلیروبین په مؤثره توګه پروسس کولو توان ونلري.
مثال: د ځيګر ناروغۍ لکه هیپاټایټس (د ځيګر التهاب) یا سیروسس (د ځيګر زخم) کولی شي د بلیروبین کچه لوړه کړي.
مثال: ځینې درمل یا د الکولو ناوړه ګټه اخیستنه هم کولی شي د ځیګر زیان ورسوي او د بلیروبین زیاتوالي لامل شي.
۳. د صفرا د نلونو خنډ:
صفرا، چې د ګډ شوي بلیروبین لري، د ځیګر لخوا تولید کیږي او د صفرا د نلونو له لارې کوچنۍ کولمو ته سفر کوي. که چیرې د صفرا په نلونو کې خنډ وي (د مثال په توګه، د صفرا ډبرې، تومورونه)، بلیروبین کولی شي په ځیګر کې جوړ شي او د وینې جریان ته خپور شي.
بېلګه: د صفرا ډبرې د صفرا د نلونو د خنډ یو عام لامل دی.
۴. نور عوامل:
نوي زیږیدلي ماشومان: نوي زیږیدلي ماشومان اکثرا د لویانو په پرتله د بلیروبین لوړه کچه لري ځکه چې د دوی ځیګر لاهم وده کوي.
سخت تمرین: په ځینو اشخاصو کې، سخت تمرین، لکه د میراتھن منډې وهل، کولی شي په لنډمهاله توګه د بلیروبین کچه لوړه کړي.
درمل: ځینې درمل کولی شي د بلیروبین کچه د اړخیزې اغیزې په توګه هم اغیزمنه کړي.
په لنډه توګه: په وینه کې د بلیروبین زیاتوالی، چې د هایپربیلیروبینیمیا په نوم هم پیژندل کیږي، د وینې د سرو حجرو د ډیر ماتیدو، د ځیګر ناروغۍ، د صفرا د نلونو د خنډ، یا نورو عواملو لکه په نوي زیږیدلو ماشومانو کې د ځینو درملو یا شرایطو له امله رامینځته کیدی شي.

20/07/2025

hbs ازموینه

د HBsAg ټیسټ، یا د هیپاتیت بی سطح انټيجن ټیسټ، د وینې ازموینه ده چې د یو شخص په وینه کې د هیپاتیت بی ویروس شتون معلومولو لپاره کارول کیږي. دا مرسته کوي چې معلومه کړي چې ایا یو څوک اوس مهال په ویروس اخته دی یا په تیرو وختونو کې اخته شوی، او همدارنګه ایا دوی معافیت لري.

دلته یو ډیر مفصل وضاحت دی:

د HBsAg ازموینه څه کشف کوي:

ازموینه د هیپاتیت بی سطحه انټيجن (HBsAg) لټوي، د هیپاتیت بی ویروس په سطحه یو پروټین.

د HBsAg مثبتې ازموینې پایله دا په ګوته کوي چې هغه کس اوس مهال د هیپاتیت بی ویروس باندې اخته دی او کولی شي ویروس نورو ته انتقال کړي.

دا د مزمن هیپاتیت بی انفیکشن تشخیص لپاره هم کارول کیدی شي، چیرې چې ویروس په بدن کې د شپږو میاشتو څخه زیات دوام کوي.

ولې دا مهمه ده:

تشخیص:

د HBsAg ازموینه د هیپاتیت بی انفیکشن تشخیص یوه مهمه برخه ده، دواړه حاد او اوږدمهاله.

د انفیکشن کنټرول:

په دې پوهیدل چې که څوک HBsAg مثبت وي د مناسبو احتیاطي تدابیرو له لارې د ویروس د خپریدو مخنیوي کې مرسته کوي.

درملنه:

د ازموینې پایلې د هپاتیت بی ناروغانو لپاره د درملنې پریکړې لارښود کوي.

څارنه:

دا د درملنې اغیزمنتوب او د انفیکشن کورس څارلو لپاره کارول کیږي.

ازموینه څنګه ترسره کیږي:

د روغتیا پاملرنې مسلکی د وینې نمونه اخلي، معمولا ستاسو په لاس کې د رګ څخه.

نمونه د تحلیل لپاره لابراتوار ته لیږل کیږي.

لابراتوار انټي باډي کاروي چې په وینه کې د HBsAg سره تړلي ترڅو شتون ومومي.

د تفسیر پایلې:

HBsAg مثبت: د هپاتیت بی فعال انتان په ګوته کوي، یا حاد یا مزمنه.

HBsAg منفي: دا په ګوته کوي چې ویروس اوس مهال په وینه کې شتون نلري.

تصدیقي ازموینې: که چیرې لومړنۍ ازموینه عکس العمل وي ، نو د غلط مثبتونو د راجلبولو لپاره د تایید ازموینې ته اړتیا لیدل کیدی شي.

نور مارکرونه: د HBsAg ازموینه اکثرا د نورو هیپاتیت بی وینې معایناتو سره په ګډه کارول کیږي (لکه د HBs ضد او د HBc ضد) ترڅو د یو شخص د هیپاتیت بی حالت بشپړ عکس ترلاسه کړي.

نورې اړوندې ازموینې:

د HBs ضد:

د هیپاتیت بی سطحي انټيجن ته انټي باډي کشف کوي، د تیرو انتاناتو یا واکسین څخه معافیت په ګوته کوي.

د HBc ضد:

د هپاتیت بی کور انټيجن ته انټي باډي کشف کوي، د تیر یا اوسني انفیکشن نښه کوي.

HBeAg:

د هیپاتیت بی ای انټيجن شتون کشف کوي، د لوړ ویروس نقل سره تړاو لري.

13/07/2025

د يخې اګلوټینین ناروغي (CAD) یوه داسې ناروغي ده چې ستاسو د بدن معافیت سیسټم ستاسو د وینې سره حجرو باندې برید کوي او دوی له منځه وړي. دا د يخ تودوخې له امله رامینځته کیږي، او دا کولی شي ستونزې رامینځته کړي چې د سر درد څخه تر زړه ناکامۍ پورې دي. دې ته د يخې انټي باډي هیمولیتیک انیمیا هم ویل کیږي.

CAD کولی شي تاسو کمزوری او ستړی احساس کړي. د دې نورې نښې عبارت دي له:
سر درد او سر درد، د ملا، پښو یا بندونو درد، ستاسو په غوږونو کې زنګ وهل، خارښت یا ستاسو په چلند کې بدلون، خړ یا د پوستکی زېړوالئ، کانګې یا اسهال، د پښو یا لاسونو يخوالئ، د سینې درد یا د زړه غیر منظم ضربان.

13/07/2025

Liver Function Test
ALT (SGPT) - د ځيګر د حجرو ټپ کشف کوي
AST (SGOT) - د ځيګر او زړه د زيان سره تړاو لري
ALP - د صفرا نل او هډوکي روغتيا
Bilirubin (ټول، مستقيم، غير مستقيم) - د سره وينې ماتېدل
• Albumin & Total Protein - د تغذيې حالت او د ځيګر مصنوعي وړتیا
GGT - د الکولو پورې اړوند ځيګر زيان
Prothrombin Time (کله ناکله شامل دي)

12/07/2025

د انټامویبا هسټولیټیکا انټيجن ازموینه
۱. موخه
د ازموینې موخه دا وه چې د غایطه موادو په نمونو کې د ځانګړي انټامویبا هسټولیټیکا انټيجن شتون کشف کړي، چې د امیبیک پیچش او کولمو امیبیاسس تشخیص کې مرسته وکړي.

۲. اصل
دا ازموینه د ایمونوکروماتوګرافیک (چټک کارت) میتود یا ELISA له لارې د مونوکلونل انټي باډیز په کارولو سره د E. histolytica-ځانګړي انټيجنونو کشف پر بنسټ والړ وه. که چیرې انټيجنونه په غایطه موادو کې شتون ولري، نو دوی د لیبل شوي انټي باډیز سره عکس العمل وښود ترڅو د لید وړ سیګنال یا رنګ بدلون رامینځته کړي.

۳. مواد
• د غایطه موادو تازه نمونه
• د ای. هسټولیټیکا انټيجن ټیسټ کټ (ELISA یا چټک کارت)
• د استخراج بفر
• مایکروپیپیټ یا ډراپر
• دستکشې او د جراثیمو د راټولولو پیاله
• انکیوبیټر (د ELISA میتود لپاره)
• د ELISA پلیټ لوستونکی (که چیرې د تطبیق وړ وي)

۴. پروسیجر (چټک امیونوکروماتوګرافیک ازموینه)
۱. د غایطه موادو د نمونې یوه برخه د استخراج بفر سره مخلوط شوه.
۲. د چمتو شوي مخلوط څو څاڅکي د ازموینې کیسټ نمونې څاه ته اضافه شول.
۳. د ازموینې کیسټ ته اجازه ورکړل شوه چې د خونې په حرارت کې د ۱۰-۱۵ دقیقو لپاره کښیني.
۴. د کنټرول لاین سره د ازموینې لاین شتون مثبت پایله په ګوته کړه.

09/07/2025

د ملاریا ډولونه:
ملریا د پرازیت پلازموډیم د مختلفو ډولونو له امله رامینځته کیږي. ترټولو عام او خطرناک یې P. falciparum دی، پداسې حال کې چې P. vivax، P. ovale، او P. malariae هم په انسانانو کې د ملاریا لامل کیږي.

ګړندي تشخیصي ازموینې (RDTs):

دا ازموینې د وینې نمونې کې د پرازیت انټيجنونو کشف کولو سره د ملاریا تشخیص لپاره ګړندۍ لاره وړاندې کوي.

د پان کشف:

په دې شرایطو کې "پان" د RDT وړتیا ته اشاره کوي چې د پلازموډیم ډیری ډولونو څخه انټيجنونه کشف کړي، نه یوازې P. falciparum.

انټيجنونه:

RDTs معمولا دوه اصلي انټيجنونه په نښه کوي:

HRP2 (هیسټیډین بډایه پروټین 2): د P. falciparum لپاره ځانګړی.

pLDH (پلازموډیم لیکټیټ ډیهایډروجنیز): د ملاریا په ټولو څلورو ډولونو کې موندل کیږي.

دا څنګه کار کوي:
په ازموینه کې د RDT وسیلې ته د وینې نمونې پلي کول شامل دي، کوم چې بیا د هدف انټيجنونو سره د تړلو لپاره انټي باډیز کاروي. بیا د انټيجن-انټي باډي کمپلیکسونو شتون لیدل کیږي، چې د ملاریا شتون په ګوته کوي او په ځینو مواردو کې د P. falciparum او نورو ډولونو ترمنځ توپیر کوي.
کلینیکي کارول:
د ملاریا RDTs، په شمول د هغو کسانو چې "پان" ملاریا کشف کوي، د چټک تشخیص لپاره ارزښتناکه وسیلې دي، په ځانګړې توګه د سرچینو محدود ترتیباتو کې، مګر باید د کلینیکي نښو سره په ګډه تشریح شي او په بالقوه توګه د نورو تشخیصي میتودونو سره تایید شي.

08/07/2025

مونوګلوبولین (Ig)، چې د بدن لخوا تولید کیږي: IgG، IgM، IgA، IgE، او IgD. دا د دوی د درنو زنځیر ډول له مخې طبقه بندي شوي، کوم چې د معافیت غبرګون کې د دوی ځانګړي ځانګړتیاوې او رولونه ټاکي.
دلته د هر ډول تحلیل دی:
IgG:

په وینه او نورو بدني مایعاتو کې ترټولو زیات انټي باډي، IgG د ناروغیو په وړاندې د اوږدمهاله محافظت لپاره خورا مهم دی. دا کولی شي د پلاسینټا څخه تیر شي ترڅو جنین ته غیر فعال معافیت چمتو کړي.
IgM:
لومړی انټي باډي چې د لومړني معافیت غبرګون په جریان کې تولید کیږي، IgM معمولا په وینه او لیمفاټیک سیسټم کې موندل کیږي. دا د تکمیل سیسټم فعالولو کې مهم رول لوبوي، د معافیت غبرګون یوه برخه.
IgA:
د لعاب، اوښکو، او د مور شیدو په څیر د مغز لرونکو ترشحاتو کې موندل کیږي، IgA د بدن د ننوتلو ځایونو کې د ناروغیو په وړاندې محلي محافظت چمتو کوي. دا په تنفسي او معدې کې د انتاناتو مخنیوي کې مرسته کوي.

IgE:
په عمده توګه د الرجیک عکس العملونو او پرازیتي انتاناتو کې ښکیل، IgE د ماسټ حجرو او باسوفیلونو سره تړل کیږي، د هسټامین او نورو التهابي مالیکولونو خوشې کول هڅوي.

IgD:
پداسې حال کې چې د هغې دقیق فعالیت لاهم څیړل کیږي، IgD په عمده توګه د B حجرو په سطحه موندل کیږي، چیرې چې دا ممکن د B حجرو فعالولو او پخیدو کې رول ولوبوي.

08/07/2025

IgM او IgG
د انټي باډي ډولونه دي، کوم چې د معافیت سیسټم لخوا تولید شوي پروټینونه دي ترڅو د انتاناتو سره مبارزه کې مرسته وکړي. د IgM انټي باډي لومړی دي چې د نوي انتان په ځواب کې تولید کیږي، پداسې حال کې چې د IgG انټي باډي وروسته څرګندیږي او اوږدمهاله محافظت چمتو کوي.
دلته یو ډیر مفصل توضیحات دي:
IgM (ایمونوګلوبولین M):
د IgM انټي باډي د انتان لپاره لومړني ځواب ویونکي دي، چې په لومړیو مرحلو کې څرګندیږي.
دوی د معافیت سیسټم ته اشاره کوي چې انتان شتون لري او د نورو دفاعي میکانیزمونو همغږي کولو کې مرسته کوي.
د IgM کچه د انتان په جریان کې په چټکۍ سره لوړیږي او بیا د IgG کچه لوړیدو سره کمیږي.
دوی معمولا د فعال انتان په جریان کې یوازې د څو اونیو څخه تر څو میاشتو پورې کشف کیدی شي.

IgG (ایمونوګلوبولین G):
د IgG انټي باډي د انتان په وروستیو کې تولید کیږي او د برید کونکي مایکرو ارګانیزم لپاره ډیر ځانګړي ګڼل کیږي.

دوی د ورته رنځجن لخوا د راتلونکي انتاناتو په وړاندې اوږدمهاله محافظت چمتو کوي.

د IgG کچه د اوږدې مودې لپاره په وینه کې د کشف وړ پاتې کیږي، ځینې وختونه حتی د ژوند لپاره.

د IgG څلور فرعي ټولګي شتون لري: IgG1، IgG2، IgG3، او IgG4.

په اصل کې، د IgM انټي باډي د بدن د دفاع لومړۍ کرښه ده، پداسې حال کې چې IgG انټي باډي دوامداره معافیت چمتو کوي.

کلیدي توپیرونه:

د تولید وخت: IgM لومړی څرګندیږي، وروسته IgG.

د شتون موده: IgM د لنډې مودې لپاره شتون لري، پداسې حال کې چې IgG اوږدمهاله دوام لري.

ځانګړتیا: IgG عموما د IgM په پرتله د رنځجن لپاره ډیر مشخص دی.

دنده: IgM د معافیت غبرګون پیل کولو کې مرسته کوي، پداسې حال کې چې IgG اوږدمهاله محافظت چمتو کوي.

02/07/2025

🦠 د ګرام داغ باکتریایي مورفولوژي🦠

🔸 ګرام مثبت کوکي: د ارغواني، کروي باکتریا په څیر ښکاري.
🔸 ګرام منفي: ریښې ګلابي، د ریښې په شکل باکتریا دي.

🍁 مایکروسکوپیک معاینه 🔸 ګرام مثبت کوکي په کلسترونو کې تنظیم شوي، د سټیفیلوکوکس ډولونو ځانګړتیا.

🔸 ګرام منفي ریښې چې په یوازینۍ توګه خپرې شوې وې، د یو عام انټروباکټیریاسیا په ګوته کوي.
🔸 ګرام مثبت، زنځیر جوړونکی کوکي، د سټریپټوکوکس وړاندیز کوي.
🔸 ګرام منفي ډیپلوکوسي، کوم چې ډیری وختونه د نیسیریا انتاناتو سره تړاو لري. 🔸 ګرام منفي پلیومورفیک ریښې، پدې معنی چې دوی په شکل کې توپیر لري.

✨ جملې چې مورفولوژي او ترتیب سره یوځای کوي✨
✴️ګرام داغ:
🔸ګرام مثبت (ارغواني) یا ګرام منفي (ګلابي/سور)
✴️ شکل: کوکي (کروي)، راډونه (باسيلي)، کوکوباکیلي (بیضوي)، سپیریلا (سرپل)، سپیروکیټس (په کلکه سره کویل شوی)
✴️ترتیب (که مشخص وي): کلسترونه، زنځیرونه، جوړې (ډیپلوکوسي/ډیپلوباسیلي)، واحدونه، پالیسډونه.

🦠 Gram Stain Bacterial Morphology🦠

🔸 Gram-positive cocci : appear as purple, spherical bacteria.
🔸 Gram-negative : rods are pink, rod-shaped bacteria.

🍁Microscopic examination 🔸Gram-positive cocci arranged in clusters, characteristic of Staphylococcus species.
🔸 Gram-negative rods that were singly dispersed, indicating a common Enterobacteriaceae.
🔸 Gram-positive, chain-forming cocci, suggestive of Streptococcus.
🔸 Gram-negative diplococci, which are often associated with Neisseria infections. 🔸Gram-negative pleomorphic rods, meaning they varied in shape.

✨ Sentences combining morphology and arrangement✨
✴️Gram Stain :
🔸Gram-positive (purple) or Gram-negative (pink/red)
✴️ Shape: Cocci (spherical), rods (bacilli), coccobacilli (oval), spirilla (spiral), spirochetes (tightly coiled)
✴️Arrangement (if specific): Clusters, chains, pairs (diplococci/diplobacilli), singles, palisades.

02/07/2025

(IBS) irritable bowel syndrome
د کولمو کوم ډول نارغۍ ده؟

د کولمو یوه اوږد مهاله ناروغي ده چې په دې ناروغي د اخته کس د کولمو فعالیت ګډوډ وي که څه هم د کولمو ظاهري بڼه سالمه وي خو حرکات یې غیر نارمل وي

په دې ناروغي کې کولمې خرابې نه وي خوحرکت یې ډېر تېز یا ډېر ورو وي د کولمو اعصاب حساس وي

د IBS د ناروغۍ نښې
۱. د خېټې درد یا نارامي چې زیاتره وخت د خېټې په لاندې برخه کې وي او له حاجت وروسته ښه کېږي

د ibs په هغو ناروغانو کې چې د کولمو حرکات یی تیز وي له خوراک کولو وروسته ناڅاپي اسهال کیږی یعنې ډکې بولې کوي

او هغه ناروغان چې د کولمو حرکات یی ورو وي په دوامداره قبض اخته کیږي.

په ځینو ناروغانو کې د کولمو حرکات کله تیز او کله ورو وي چې په داسې حالت کې ناروغ کله قبض او کله اسهال وي یعنې دواړه حالتونه لري

د ناروغ خېټه درنه او د ګاز له امله پړسېدلې وي

د ډکو بولو کولو وروسته ناروغ داسې احساس کوي چې خیټه یی مکمل نه ده تشه سوې

د خیټې د ګازونو له امله خېټه کې شور او غږونه موجود وي

ناروغ وایی چې هر وخت له خوړو وروسته خېټه کې درد احساسوم. کله قبض کله اسهال یم نه پوهېږم څه وکړم وایي چې زما ټسټونه سم دي، خو زه بیا هم ښه نه یم. دا جملې د IBS ناروغانو ډېر عام شکایتونه دي.

ولې دا ناروغي رامنځته کیږي

۱. ذهني فشار او احساسات
اعصاب او کولمې یو له بل سره نږدې اړیکه لري کله چې ناروغ د ذهني فشار، خپګان یا اضطراب سره مخامخ شي په داسې حالت کې د کولمو په حرکاتو کې ګډوډي رامنځته کیږي

۲. د کولمو اعصابي ګډوډي
دIBS په ناروغانو کې د کولمو اعصاب ډېر حساس وي کوچنی شی هم ورته غټ احساسېږي ( لږ ګاز هم په کولمو کې درد پیدا کوي)

۳. د خوراک سره د کولمو حساسیت
ځینې خواړه، لکه شیدې، پیاز، لوبیا، وریجي، خواږه، وچه میوه، ګاز لرونکي مشروبات، او ځینې نور خواړه د IBS نښې نښانې لا زیاتوي

۴. د کولمو ګټورو بکتریاوو بدلون
کله چې د کولمو په ګټورو بکتریاوو کې ګډوډي رامنځته شي هضم کمزوری کوي

۵. پخوانۍ انتانات
ځینې خلک له "انتاني اسهال" وروسته دا ناروغي تجربه کوي چې دې حالت ته Post-infectious IBS وایی

د IBS درملنه

۱. په غذا کې بدلون راوستل:
خطرناک خواړه لکه شیدې، بوره، مصالحه، غوړي، قهوه، پیاز، او د لوبیا خوړلو څخه باید پرهېز وشي

۲. ذهني آرامتیا:
هره ورځ لږ ورزش ،ژور تنفس، مراقبه، کول
له فشار څخه ځان ساتل

۳. درمل:
د درد لپاره Dicyclomine, Mebeverine

د قبضت لپاره Lactulose, Isabgol

د ډېر اسهال لپاره Loperamide

خپګان/ذهني فشار لپاره Sertraline یا Amitriptyline د ډاکټر په مشوره خوړل

۴. طبیعي درمل:
د نعنا تېل : د کولمو عضلات آراموي

پروبایوټیک: د کولمو ګټورې بکتریاوې زیاتوي

زنجبیل : د خېټې پړسوب کموي

یوه بې‌خطره خو له ځوره ډکه ناروغي ده
درملنه یې یوازې په درملو نه بلکه د ژوند په بڼه او خوړو کې د بدلون تر څنګ د آرام ذهن له لارې ترسره کېږي

03/08/2024

03/07/2024

د کانګو مرض، چې رسمي نوم یې د "کرایمیان-کانګو هیموراژیک فیور" (Crimean-Congo Hemorrhagic Fever) دی، یوه ویروسي ناروغي ده چې د Nairovirus په نامه ویروس له لارې رامنځته کیږي. دا ناروغي د ټیکانو (Ticks) او د هغو حیواناتو په وسیله چې د ټیکانو په واسطه چیچل شوي وي، انسانانو ته منتقل کیږي.

د کانګو د مرض نښې نښانې:
1. *لومړنۍ نښې:*
تبه، سر درد، د عضلاتو درد، ستړیا، او تریخوالی.
2. *نورې نښې:*
د سترګو سوروالی، کانګې، نس ناستی، د معدې درد، او د بجلکو او ملا درد.
3. *وروستۍ نښې*:
داخلي او خارجي وینه بهیدنه، او په شدیدو مواردو کې، د بدن د مختلفو غړو څخه وینه بهیدنه.

د کانګو د مرض درملنه:
1. رېباوېرین (Ribavirin): دا یو انتي ویرال درمل دی چې د کانګو د ناروغۍ په درملنه کې کارول کیږي. دا درمل د ویروس د تکثیر مخنیوی کوي.
2. *د نښو مدیریت:*
د ناروغۍ نښې او علايم کنټرولول لکه د وینې ورکول، مایعات او الکترولایتونه ورکول، او د دوهمو انتاناتو مخنیوی کول.
3. *جدي پاملرنه:*
په شدیدو مواردو کې، ناروغانو ته د جدي پاملرنې اړتيا وى .

د کانګو د مرض مخنیوی:
1. د ټیکانو د چیچلو څخه مخنیوی کول، لکه د ټیکانو ضد سپری استعمالول او د اوږدو لباسونو اغوستل.
2. د حیواناتو سره په تماس کې د لاسونو مینځل او د حفاظتي تجهیزاتو استعمالول.
3. د ناروغانو د وینې او مایعاتو سره په تماس کې د پاملرنې پروتوکولونو تعقیب.

دا ناروغي ډېر خطرناک ده او په ځینو مواردو کې د مرګ سبب کیدای شي. د دې لپاره، که د دې ناروغۍ شک وي، نو باید ژر تر ژره طبي مرستې ته مراجعه وشي.
يادونه : په خپل سر د درملو د خوړلو څخه ډډه وکړى ځکه تاوان لرى