31/08/2025
Ռոդիոն Շչեդրինը և Մայա Պլիսեցկայան խորհրդային տարիների համար արտասովոր խիզախ վարքագիծ են դրսևորել, ինչի մասին Նպատակահարմար չի հիշատակել այսօրվա Ռուսաստանում
Օգոստոսի 29֊ին 93 տարեկանում Մյունխենում իր մահկանացուն կնքեց համաշխարհային երաժշտարվեստի վերջին մոհիկաններից մեկը` ռուս կոմպոզիտոր Ռոդիոն Շչեդրինը։ Վերջերս իմ հրապարակումներից մեկում անդրադարձել էի Օհան Դուրյանի և ռուս երաժշտարվեստի մեծությունների ուշագրավ առընչություններին, ներկայացրել էի 1966 թվին Դուրյանին հասցեագրած Շչեդրինի նամակը. «Տեսնելով Լեհաստանում Ձեր համերգային ծրագրում իմ առաջին սիմֆոնիայի առկայությունը` արտասովոր հուզված եմ, խորին և անկեղծ երախտագիտություն իմ երաժշտության հանդեպ Ձեր ջերմ վերաբերմունքի համար։ Շատ բարձր եմ գնահատում Ձեզ»։
Հասկանալի պատճառներով այսօրվա Ռուսաստանում չեն հիշում և հիշատակում հանճարեղ կոմպոզիտորի և իր հռչակավոր տիկնոջ` խորհրդային բալետի գերաստղ Մայա Պլիսեցկայայի` խորհրդային տարիներին քանիցս դրսևորած անսովոր խիզախության մասին։ Մասնավորապես, 1959 թ Պլիսեցկայան նամակով դիմել է Խրուշչովին և պահանջել հյուրախաղերով հանդես գալ ԱՄՆ֊ում, 1966 թ ստորագրել է նամակ` ընդդեմ Ստալինի ռեաբիլիտացիայի (Սախարովի, Կապիցայի, Չուկովսկու, Պաուստովսկու հետ), 1968 թ Շչեդրինը հրաժարվել է ստորագրել այն նամակը, որով աջակցություն էին հայտնում սովետական զորքերը մտցնել Չեխոսլովակիա, ինչի համար էլ հեռացվեց Մոսկվայի կոնսերվատորիայից։ Այս մասին այսօրվա պուտինյան Ռուսաստանում հիշատակելը «նպատակահարմար չէ»։ ԽՍՀՄ փլուզումից հետո ամուսինները ստացել են Լիտվայի և Գերմանիայի քաղաքացիություն, բնակվել Մյունխենում։
Խնդրում եմ ունկնդրեք 2018թ Վերբիեիում կայացած համերգի այս հատվածը` հանճարեղ ռուս կոմպոզիտոր Սերգեյ Ռախմանինովի ստեղծագործությունը կատարում են Ռոդիոն Շչեդրինը, Եվգենի Կիսինը և Դանիիլ Տրիֆոնովը։ Բոլոր նշված փառահեղ անունները` ռուս կամ ռուսաստանցի (Ռախմանինով, Շչեդրին, Կիսին, Տրիֆոնով), ապրել և ապրում են ՌԴ֊ից դուրս, պանծացրել ու պանծացնում են համաշխարհային երաժշտարվեստը և վկայում,որ ռուս հանճարը իր երկրում շնչելու, շնչահեղձ չլինելու և կատարյալ դրսևորվելու համար պետք է ազատ աշխարհում լինի։
