07/07/2024
Միանգամայն համաձայնվելով իմ գործընկեր Բժիշկ Հովհաննես Հովհաննիսյանի հետ՝ կավելացնեի նաև հետևյալ կետը բժիշկների և բուժառուների/հիվանդների համար.
- Բժի՛շկ, մի՛ բուժիր, երբ չգիտես, թե ինչ ես բուժում:
- Բուժառո՛ւ/հիվա՛նդ (կամ հիվանդի լիազոր ներկայացուցիչ, օրինակ՝ հիվանդ երեխայի ծնող), մի՛ համաձայնիր բուժման հետ, երբ քեզ հստակ չեն բացատրել, թե ինչ են բուժում և ինչ արդյունքներ են սպասվում:
Ավելի մանրամասնեմ:
Հարգելի՛ բժիշկ գործընկերներ, մի՛ կատարեք որևէ բուժում առանց գոնե նախնական ախտորոշում/դիագնոզ ներկայացնելու բուժառուին/հիվանդին: Կոպիտ ասած՝ մի նշանակեք ախտորոշիչ հետազոտություն կամ բուժում, երբ չգիտեք, թե գոնե մոտավորապես ինչի հետ գործ ունեք (հիշեք Սուն Ցզիի հայտնի խոսքերը՝ «Ճանաչի՛ր թշնամուդ»):
Նախքան որևէ ախտորոշիչ կամ բուժական միջամտություն/բուժում նշանակելը/կատարելը, ԳՐԱՎՈՐ գոնե ինչ-որ կերպ բացատրեք, հիմնավորեք, թե ինչու եք նշանակել կոնկրետ այդ ախտորոշիչ հետազոտությունը կամ բուժական միջամտությունը: Դա անհրաժեշտ է, որպեսզի ոչ միայն հիվանդն իմանա, այլև հետագայում նաև այն բժիշկներն իմանան, որոնց հնարավոր է դիմի այդ հիվանդը: Ավելին, դա նաև անհրաժեշտ է, որպեսզի հենց դուք վերհիշեք...
Հակառակ դեպքում բախվում ենք մի իրավիճակի, երբ հիվանդին ուղղակի մեկ-երկու կցկտուր, կիսագրագետ բառեր են ասում (օրինակ, «ջիլդ ջլի վրով ֆռացել ա», «ջուր ա հավաքվել», «նեռվդ քաշվել ա» և այլն) ու հիվանդության կոնկրետ անվանում չեն ասում ու որևէ տեղ դիագնոզ չեն գրում: Դե որոշ բժիշկների թվում է, թե հիվանդներն այդքան գրագետ չեն, որպեսզի թեկուզ պարզ բժշկական տերմիններով հասկանան, թե ինչ է կատարվում իրենց օրգանիզմում: Կամ այդ բժիշկները պարզապես հարկ չեն համարում մի քիչ իրենց ժամանակից շատ տրամադրել և բացատրել հիվանդներին (այստեղ նաև հնարավոր է լինի մասնավոր կլինիկայի ղեկավարության մեղավորությունը, որը շատ ցավագին է ընդունում, երբ բժշկի խորհրդատվությունը նախատեսվածից երկար է ընթանում): Կամ ամենավատը, երբ բժիշկը պարզապես չգիտի, թե ինչի մասին է խոսքը և չգիտի ինչպես և ինչ բացատրել հիվանդին:
Այդքանից հետո էլ մի ամբողջ ցուցակ թանկարժեք (ու հաճախ անիմաստ) ախտորոշիչ հետազոտություններ են նշանակվում (օրինակ, դասական ջլաբորբի համար՝ ռենտգեն կամ ԿՏ կամ ՄՌՏ, դասական նյարդային ճզմման համախտանիշի համար՝ անգիոգրաֆիա և այլն): Դրանից հետո էլ, կրկին վերջնական ախտորոշում չունենալով և առանց հիվանդին բացատրելու «մի փեշ» բուժումներ են նշանակվում (օրինակ, հորմոնալ դեղամիջոցներ, հակաբորբոքայիններ, հակաբիոտիկներ, հակասնկայիններ և այլն)՝ լղոզելով սկզբնական կլինիկական պատկերը... էլ չեմ խոսում հնարավոր կողմնակի երևույթների և բարդությունների մասին...
Վերջում ունենում ենք շփոթված ու մտամոլոր հիվանդներ, որոնք իրենց մի «լավագույն» բժշկից (դե ՖԲ-ով կամ «փչացած հեռախոսով» միշտ էլ այդպիսի բժիշկների են փնտրում ու «գտնում») մյուս «աստվածային» բժշկի մոտ են ընկնում ու այդպես էլ տառապում տարիներ շարունակ... Բարեխիղճ բժիշկներն էլ պակաս չեն տառապում դրանից, քանի որ իրենց դիմում են վրդովված հիվանդներ, որոնք տարիներ շարունակ չեն իմացել, թե ինչի համար են այդքան հետազոտվել և ինչի դեմ բուժվել...
Օրեր առաջ համարձակություն ունեցա ընկերոջս նկատողություն անել․․․
Իրավիճակը հետևյալ է - մեր ընդհանուր բուժառուներից մեկը գանգատվում է բժշկի ոչ այնքան սիրալիր վերաբերմունքից։
Ես փորձեցի ինքս վերլուծել իրավիճակը, հաշվի առնելով մասնագիտական առանձնահատկություններ և մի շարք այլ գործոններ, խոսեցի ընկերոջս հետ և որոշեցի սենց մի հատ ռեզյումե անել այդ ամենը․․․ Եթե դուրներդ չգա, կարող եք քարկոծել․․․ բայց անտարբեր մի անցեք։
🩸 Պետք է հարգալից վերաբերվել ցանկացած մարդու - բուժառուի, անկախ նրա քո նկատմամբ հարգալից կամ անհարգալից վերաբերմունքի
🩸 Ապրումակցում պետք է, բայց չափի մեջ, անկախ նրանից, թե բուժառուն ինչքան է ուզում ապրումակցվել
🩸 Պետք է առանց ավելորդ բարդացնելու և թեթևացնելու բուժառուին ներկայցնել խնդիրը, այնպես, որ բուժառուն ընդունի և հասկանա թե ինչի հետ գործ ունի - եթե չի ընդունել կամ չի հասկացել դա բժշկի խնդիրն է, ծախսի այնքան ժամանակ, գտի ձև և միջոցը հասնելու այդ կետին
🩸 Մեր ունեցած գիտելիքները և փորձը մեզ տալիս է հնարավորություն պատասխանատվության մաս վերցնել մեր վրա, իսկ բուժառուի վճարած գումարը դարձնում է պատասխանատվություն վերցնելը պարտադիր պայման․․․ եթե չկա այդ պատասխանատվությունը, ապա բուժումն էլ կարելի է համացանցից գտնել․․․ էլ բժիշկը ում է պետք (սա այն դեպքերի համար եմ ասում, երբ բուժառուն քո հետ խոսելուց հետո ավելի հատ երկմտանք է ունենում քան հստակություն)
🩸 Մի օգտագործի բարդ բառեր, դու դրանից ավելի խելացի չես երևա սիրելի բժիշկ ընկերներ ջան
🩸 Փորձիր մի պահ քեզ դնել բուժառուի տեղ և հասկացի ինքդ քո համար այս կամ այն միջամտությունը ինչքանով ճիշտ է, այս կամ այն կողմնակի էֆֆեկտը ինչքանով դիմանալու է․․․ այս կամ այն արդյունքը ինչքանով ցանկալի է․․․․
🩸 Կարդա ուղեցույցներ - այդ թվում նաև բուժառուի խորհրդատվություն իրականացնելու ուղեցույցներ!!!
Հ․Գ․ Կարծում եմ այսքանը
Հ․Հ․Գ․ Ավելի շատ ակնկալում եմ բացասական քոմենթներ բժիշկ ընկերներիցս, քան դրական առողջացած բուժառուներիցս!!!