16/09/2025
"Sağlam olun" rubrikasında bu dəfə Kompüter tomoqrafiya aparatı (KT) haqqında suallarımızı Şirvan Şəhər Mərkəzi Xəstəxanasının Şüa-Diaqnostika şöbəsinin şöbə müdiri Ramal Əhədova ünvanladıq.
İl ərzində xəstələrin kompüter tomoqrafiyası neçə dəfə oluna bilər?
O bildirdi ki, xəstələr arasında ən çox narahatlıq doğuran mövzulardan biri də budur. Kompüter tomoqrafiyasının (KT/CT) radiasiya yükü
KT adi rentgenə nisbətən daha yüksək radiasiya verir.
Məsələn:
Döş qəfəsi rentgeni → təxminən 0.1 mSv
Döş qəfəsi KT → təxminən 7 mSv
Qarın və çanaq KT → təxminən 10–15 mSv
PET-CT → təxminən 20–25 mSv
👉 İllik təbii radiasiya dozası (yəni hər kəsin mühitdən aldığı) təqribən 3 mSv-dir.
Neçə dəfə etmək olar? sualının cavabı, dəqiq “limit” yoxdur, çünki ehtiyac xəstənin vəziyyətinə görə dəyişir.
Ümumi tövsiyə: il ərzində 50 mSv-dən çox radiasiya yükü arzuolunmazdır. Bu təxminən 3–5 dəfə KT deməkdir.
Amma həyati göstəriş olduqda (travma, xərçəngin izlənməsi, təcili vəziyyətlər) məhdudiyyət tətbiq olunmur – çünki diaqnostikanın faydası riskdən üstündür.
Praktikin yanaşmada nə tövsiyyə edirsiniz?
Lazımsız təkrar KT-dən qaçmaq.
Eyni bölgə üzrə qısa müddətdə təkrar KT etmək məsləhət deyil, əgər ciddi tibbi səbəb yoxdursa.
Mümkünsə, alternativ üsullar (USM, MRT) seçmək olar, çünki onlar radiasiyasızdır.
Onuda qeyd edim ki, sağlam insanda ehtiyac yoxdursa, ildə 1–2 dəfə KT kifayət edir. Xəstəlik səbəbilə nəzarət olunursa, ildə 3–5 dəfəyə qədər etmək olar, amma hər dəfə yalnız həkim göstərişi ilə.
