11/09/2025
🫀Qəfil yaranan nəfəs darlığı nəyin nəticəsidir?
Ən çox letallığa səbəb olan Pulmonar Emboliya (PE)
Pulmonar emboliya – ağciyər arteriyalarının qan laxtası (trombus) və ya nadir hallarda yağ, hava və digər maddələrlə tıxanmasıdır. Ən çox rast gəlinən səbəb – dərin ven trombozudur (ayaq və ya çanaq venlərində laxta yaranır, qoparaq ağciyərə gedir).
Bu, çox təhlükəli vəziyyətdir və vaxtında müdaxilə olunmazsa, həyati risk daşıyır.
🔹 Əsas səbəblər
• Dərin ven trombozu (DVT) – ən çox ayaqlarda yaranan laxtaların qoparaq ağciyərə getməsi.
• Uzun müddət hərəkətsizlik (uzun uçuş, əməliyyatdan sonra yataqda qalmaq).
• Əməliyyatlardan sonra (xüsusilə ortopedik – bud, diz, çanaq).
• Travmalar və sınıqlar.
• Xərçəng xəstəlikləri.
• Hamiləlik və doğuşdan sonrakı dövr.
• Hormonal dərmanlar (xüsusilə oral kontraseptivlər).
• Piylənmə və siqaret çəkmə.
🔹 Əlamətlər
Pulmonar emboliya qəfil və şiddətli simptomlarla özünü göstərə bilər:
1. Qəfil nəfəs darlığı – ən tipik əlamət.
2. Sinə ağrısı – dərin nəfəs alanda güclənir.
3. Tez-tez və sürətli nəfəsalma.
4. Ürək döyüntülərinin sürətlənməsi (taxikardiya).
5. Öskürək – bəzən qanlı bəlğəm ilə.
6. Başgicəllənmə və ya huşunu itirmə.
7. Ayaqların birində şişkinlik, ağrı və qızartı (əgər səbəb DVT-dirsə).
🔹 Diaqnoz
Pulmonar emboliya şübhəsi olduqda bu müayinələr tətbiq edilir:
• Qan testi (D-dimer).
• Ağciyər KT anjioqrafiyası (ən dəqiq üsul).
• aşağı ətraf damarlarının doppler USM-i (laxtanı tapmaq üçün).
• EKQ və ExoKQ (ürək fəaliyyətini qiymətləndirmək üçün).
vefa_cardiologist
Ünvan: Sabit Orucov 17C
📞 24/7 əlaqə: +994 12 488 74 08 / +994 77 474 03 03
🌐 www.mediland.az