18/12/2024
Beyin çürüməsi" və ya Brainrot.
"Oxford University Press" bu sözü ilin sözü elan edib və mənası beyinin deqradasiyası deməkdir.
Brainrot - hədsiz olaraq primitiv hesab edilən informasiyaların, xüsusən onlayn kontentlərin izlənilməsi səbəbi ilə insanın koqnitiv o cümlədən mental və intellektual vəziyyətinin pisləşməsi ilə özünü göstərir.
Ekspertlər son illərdə insanların internet skrollinqə daha çox meyl etməsi, sosial şəbəkələrdə qısamüddətli video və memlərə baxışların sıçrayışla artdığını bildirirlər. Son tədqiqatlar internet skrollinqin yaddaş və qərar qəbul etmək qabiliyyətinə neqativ təsir etdiyini göstərir.
Qarışıq, əyləncəli kontentlərə nəzarətsiz baxışlar beyində epitalamik yerləşən habenula adlı nahiyənin işinin pozması bildirilir. Hər darıxanda, stressi azaltmaq üçün sosial şəbəkələrə girdikdə məhz habenula aktivləşir.
Uzunmüddət ərzində qısa videoların izlənilməsi zamanı habenula yeni nəyisə etmək motivasiyasını BLOKLAYIR. Buna görə də, insan smartfonun ekranından ayrılıb başqa işlərlə məşgul olmaq istəmir, bəzən də "daxilində nəsə etməli olduğun bilsə də, internet skrollinqdən" qurtula bilmir.
Beyinin yüngül kontentli informasiyalarla yüklənməsi, diqqət və yaddaş funksiyasını pozur, həyəcan səviyyəsi artır, apatiya və s. yaranır.
Brainrot probleminin qarşısını almaq üçün şüurlu şəkildə sosial şəbəkələrdə keçirilən vaxta nəzarət etmək, əyləncəli qısa kontentlərə məhdudiyyətlər qoymaq, "rəqəmsal detoks" (periodik olaraq sosial şəbəkələrdən tam imtina) tətbiq edilə bilər.
