01/05/2025
D vitamini – sağlamlığımızın görünməz qəhrəmanı
D vitamini insan orqanizminin sağlam fəaliyyəti üçün vacib elementlərdən biridir. Bu vitamin sümüklərin möhkəmliyini qoruyur, immun sistemini gücləndirir, əzələ funksiyalarının düzgün işləməsinə və maddələr mübadiləsinə təsir göstərir. Lakin son illərdə aparılan araşdırmalar dünya əhalisinin böyük bir hissəsində D vitamini çatışmazlığının geniş yayıldığını göstərir. Xüsusilə günəş işığının az olduğu fəsillərdə və qapalı şəraitdə çox vaxt keçirən insanlarda bu problem daha çox müşahidə olunur.
Yeni Klinikanın həkim-endokrinoloqu Səbinə Paşayeva bildirir ki, D vitamini çatışmazlığının əsas səbəblərindən biri günəş işığının kifayət qədər qəbul edilməməsidir. Dəri D vitaminini günəş şüalarının təsiri ilə sintez edir. Lakin uzun müddət qapalı məkanlarda vaxt keçirmək, günəşdən qoruyucu kremlərdən həddindən artıq istifadə etmək və bəzi xəstəliklər bu prosesi zəiflədə bilər. Bununla yanaşı, balanssız qidalanma, bağırsaq və böyrək xəstəlikləri də D vitamini səviyyəsinin aşağı düşməsinə səbəb olur.
Mərkəzi Neftçilər Xəstəxanasının terapevti Pərizad Baxşəliyeva qeyd edir ki, D vitamini çatışmazlığı xüsusilə uşaqlarda raxit, böyüklərdə isə osteoporoz və sümüklərin kövrəkləşməsi kimi problemlərə gətirib çıxarır. Bundan əlavə, bu vitaminin azlığı immun sistemini zəiflədərək tez-tez xəstələnməyə, əzələ zəifliyinə, depressiya və xroniki yorğunluğa səbəb ola bilər. Son elmi araşdırmalar göstərir ki, D vitamini səviyyəsi aşağı olan insanlarda ürək-damar xəstəlikləri, şəkərli diabet və bəzi xərçəng növlərinin yaranma riski daha yüksəkdir.
Həkimlər D vitamini səviyyəsini normada saxlamaq üçün günəş işığından maksimum faydalanmağı, qidalanmaya diqqət yetirməyi və ehtiyac olduqda vitamin D əlavələri qəbul etməyi tövsiyə edirlər. Gün ərzində ən azı 15-30 dəqiqə açıq havada olmaq D vitamini istehsalını artırır. Qidalanmada isə balıq, yumurta sarısı, süd məhsulları və D vitamini ilə zənginləşdirilmiş məhsullara üstünlük vermək vacibdir. Əgər qanda D vitamini səviyyəsi normadan aşağıdırsa, həkim məsləhəti ilə uyğun vitamin əlavələri qəbul etmək mümkündür. Xüsusilə hamilə qadınlar, yaşlı insanlar və immun sistemi zəif olan şəxslər bu məsələyə daha çox diqqət yetirməlidir.
D vitamini çatışmazlığı ciddi sağlamlıq problemlərinə yol aça biləcəyi üçün bu vitaminin səviyyəsini mütəmadi olaraq yoxlatmaq və həkim tövsiyələrinə əməl etmək vacibdir. Əgər sizdə tez-tez yorğunluq, sümük və əzələ ağrıları, immun sisteminin zəifləməsi kimi əlamətlər varsa, mütləq mütəxəssisə müraciət edin. Sağlamlığınızı qorumaq üçün düzgün qidalanmaq, açıq havada daha çox vaxt keçirmək və həkim məsləhətləri əsasında hərəkət etmək vacibdir.
