01/11/2025
𝙒𝙖𝙖𝙧𝙤𝙢 𝙬𝙚 𝙝𝙪𝙣𝙠𝙚𝙧𝙚𝙣 𝙣𝙖𝙖𝙧 𝙚𝙚𝙣 𝙙𝙤𝙥𝙖𝙢𝙞𝙣𝙚-𝙧𝙪𝙨𝙝
Eén chipje eten en de zak weer dichtdoen? Voor veel mensen een utopie. Net zoals “één aflevering en dan naar bed” vaak verandert in een halve bingewatch-marathon. (I know 😇) En dat gedachteloos scrollen op je telefoon… ineens is er een uur voorbij.
Wat gebeurt hier eigenlijk?
Het antwoord ligt in ons brein, en meer bepaald bij dopamine.
Dopamine wordt vaak het “gelukshormoon” genoemd, maar dat klopt niet helemaal. Het is vooral een neurotransmitter die je brein een seintje geeft: hé, dit voelt goed, dit moeten we vaker doen! Het zorgt dus niet zozeer voor geluk, maar voor motivatie en verlangen.
Die kick krijg je niet alleen van eten, maar ook van likes op social media, gamen, shoppen, sporten of zelfs het afvinken van je to-dolijst.
🅳🅴 🆅🅰🅻🅺🆄🅸🅻 🆅🅰🅽 🅳🅴 🆂🅽🅴🅻🅻🅴 🅱🅴🅻🅾🅽🅸🅽🅶
Het brein is dol op directe beloning. Daarom voelt die zak chips aantrekkelijker dan een wortel, en TikTok spannender dan een wandeling. Iedere keer dat je toegeeft, versterk je het patroon: je hersenen leren dat dit gedrag loont en willen het blijven herhalen.
Dat was handig in de oertijd (denk: voedsel vinden = overleven), maar minder praktisch in een wereld waar chips, series en smartphones onbeperkt beschikbaar zijn.
Kun je dit doorbreken?
Gelukkig wel. Het gaat niet om dopamine uitbannen (dat kan niet en dat wil je ook niet), maar om er bewuster mee om te gaan.
Enkele strategieën:
♦Uitstellen: geef jezelf 10 minuten voor je toegeeft. Vaak zakt de drang al.
♦Alternatieven kiezen: iets doen dat ook dopamine geeft, maar op een gezondere manier – bv. bewegen, muziek luisteren, een taak afronden.
♦Balans zoeken: het is niet erg om te genieten van chips of een serie, zolang het niet automatisch en onbeperkt gebeurt.
De andere mooiere kant van dopamine:
Dopamine werkt ook in je voordeel. Je krijgt er motivatie van om te leren, om doelen te bereiken en om nieuwe ervaringen op te zoeken. Het draait dus om sturen in plaats van gestuurd worden.
👉 Dus de volgende keer dat je merkt dat je blijft grijpen naar snacks of blijft scrollen: bedenk dat het je brein is dat een shot dopamine zoekt. Alleen jij beslist of je dat shot geeft – of dat je kiest voor een alternatief dat je op lange termijn meer voldoening geeft.