09/03/2025
Weinig onderwerpen die zo veel voer voor discussie geven onder mensen op een spiritueel pad als dat van de vrije wil. In welke mate kiezen we zelf ons lot? Of ligt het allemaal al vast in een groot draaiboek geschreven door een hogere macht, welke naam je aan die hogere macht ook toe wil kennen? Is elke beslissing die we maken niet al bepaald en nemen we zelfs bij lange twijfel uiteindelijk niet toch die beslissing die al vastligt? Ram Dass noemde vrije wil ooit “de glimlach op het gezicht van de Boeddha”. Hiermee refereerde hij naar de paradox die hierin ligt vervat. Enerzijds is er vrije wil en anderzijds weer niet. Beiden zijn tegelijkertijd van kracht en het begrijpen hiervan brengt de vrede in jezelf die uitmondt in een gelukzalige niet-aflatende glimlach op je gezicht.
Wat als vrije wil de ultieme “mind”-f**k is van de mind, van het ego? De nood van het zich afgescheiden deel van onszelf om controle te hebben en behouden over wat we doen en wat ons overkomt? Voor het ego voelt het ontbreken van vrije wil als een gebrek aan betekenis, als een gebrek aan belang vooral. Want als ik zelf toch niet kan kiezen, wat doe ik hier dan? Wie ben ik dan? Slechts een klein schakeltje van een langere ketting, niet beter dan een ander, niet specialer dan een ander. Welke betekenis heeft mijn leven dan eigenlijk nog?
Misschien kunnen we het leven eens bekijken als een teamsport. De meesten van ons leven alsof we mekaar individueel bekampen en er maar één winnaar kan zijn in het spel dat “het leven” noemt. We moeten als eerste over de meet komen in de marathon. Of de 100 meter sprint, afhankelijk van hoe jouw gevoel van tijd dit leven ziet. Alhoewel velen toch ergens wel al beseffen dat we allemaal in dezelfde boot (of hetzelfde team) zitten, willen we dan toch maar de topscorer zijn, of diegene die het winnende doelpunt maakt.
Elk lid van het team kan echter maar winnen als het team wint. Als ik zelf 3 doelpunten scoor en mijn teamgenoten er geen enkel gun, maar de tegenstander maakt er 4, verlies ik, verliezen we, de wedstrijd. Winnen en verliezen gebeurt samen. Misschien is mijn ego gestreeld en voel ik me de beste speler op het veld. De waarheid is dat ik er uiteindelijk niets mee heb gewonnen. Bovendien leg ik mezelf heel wat persoonlijke druk op dat ik elk moment als beste moet presteren, ook al ben ik ziek of ga ik door een zware emotionele periode.
Ieder heeft zijn rol te spelen, of dat nu doelpunten maken is of doelpunten verhinderen. Of misschien is het zelfs het veld onderhouden, kaartjes voor toeschouwers verkopen of water brengen naar de spelers. Het ego wil de ster zijn, de ziel wil dienen. Dr. Wayne Dyer leerde ons steeds de volgende vraag te stellen: “how can I serve?”. Hoe kan ik dienen…? En om er meteen nog maar een andere quote ook tegenaan te gooien: “the secret to living is giving.” Het geheim van het leven is geven. Dit komt van Tony Robbins. Personen met een heel andere stijl, maar met dezelfde missie. Namelijk mensen helpen hun volle potentieel te leven.
En wat is dat volle potentieel? Niet iets dat ons ego kan voeden en sterker maken. Neen, datgene waarvoor we hier zijn. De flow van het leven volgen. Overgave aan wat het leven van ons verlangt op dat moment. Misschien moeten we vandaag een voorzet geven, misschien een doelpunt van de doellijn keren, misschien op de bank plaats nemen omdat het ons dagje niet is. En wie zegt er dat we de volgende wedstrijd niet eens de held van de dag mogen zijn?
We willen ons belangrijk voelen, gezien worden, geliefd worden. Daar halen we doorgaans immers ons gevoel van eigenwaarde uit. Als ik een rol in de coulissen vervul, zal niemand zien wat ik te bieden heb. Hoe gaan er dan ooit andere opportuniteiten komen? Het is die wil voor controle die ons gevangen houdt in de gevangenis van ons hoofd. Het is het gebrek aan vertrouwen dat het leven weet wat best is voor ons. Dat het leven ons steeds de mensen en gebeurtenissen op ons pad zal brengen die het beste zijn voor ons. Denk maar eens terug aan de mooiste kansen en mensen die je ooit zijn overkomen. Hoeveel had je daar zelf over te zeggen? Hoeveel kon je je daar op voorhand zelf van voorstellen? Het leven leeft zichzelf. We pompen ons bloed zelf niet door ons lichaam, we bepalen zelf niet dat we ademen, we groeien niet actief ons haar of onze nagels. Daar kunnen we ons wel bij neerleggen, omdat we er niet bij stilstaan. Het meeste en meest ingrijpende van alles dat rondom ons gebeurt hebben we eenvoudig gezegd niets mee te maken gehad. Het ego wil echter heel graag dat valse gevoel van controle behouden door iets te willen bepalen. Daarom houdt het zo halsstarrig vast aan het concept van vrije wil.
En ja, de persoon die je hier bent, kiest om in te gaan op een aanbieding die komt. Angst voor het onbekende of bepaalde vooroordelen kunnen ertoe leiden dat we besluiten hier niet op in te gaan. Het leven zal ons echter andere kansen geven om die weg op te gaan die we op te gaan hebben. Om die rol op te nemen die we op te nemen hebben. Het is niet zo dat je gestraft wordt, misschien wel dat het allemaal wat moeilijker wordt. Het is als zwemmen tegen de stroming in. Het kost je meer energie en brengt je niet zo ver. De rivier straft jou op dat moment niet, het is gewoon hoe het leven werkt.
“Ja, maar mijn voorkeur is om in die richting te gaan”, hoor ik je dan denken. Dat kan. Maar wiens voorkeur is het eigenlijk? Die van de persoon, het personage dat je speelt, of van je ziel, wie je echt bent? Hoe zou het zijn om je persoonlijke voorkeuren helemaal achterwege te laten? Dat doelpunt dat je graag zelf zou scoren aan een ander over te laten als dat is waar het leven je op dat moment heen leidt. Je niet meer te identificeren met de stem in je hoofd die alles zelf wil bepalen en controleren. Te luisteren naar je intuïtie, naar je ziel, naar wie je echt bent. Je bent zelf onderdeel van dat oneindige eeuwigdurende leven, die bron die sommigen Spirit noemen, anderen God, anderen weer iets anders. Eens je beseft dat je leven bent, is het dan geen daad van vrije wil om de stroom van het leven gewoon te volgen? Wat het ego, het afgescheiden, steeds competitieve deel van jou ook beweert?
Wat is vrije wil? Bestaat er wel zoiets als vrije wil?
