21/05/2024
Zal het recht dan toch zegevieren ?
Zowel drie Hamasleiders als de Israëlische premier Benjamin Netanyahu riskeren een internationaal arrestatiebevel. De hoofdaanklager van het Internationaal Strafhof in Den Haag, Karim Khan, beschuldigt Netanyahu van oorlogsmisdaden, zoals uithongering.
Jorn De C**k
“Ik heb redelijke gronden om aan te nemen dat Benjamin Netanyahu, de premier van Israël, en minister van Defensie Yoav Galant strafrechtelijk verantwoordelijk zijn voor de volgende oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid, gepleegd op het grondgebied van de staat Palestina (in de Gazastrook) vanaf ten minste 8 oktober 2023.” Dat zegt Karim Khan, de Britse hoofdaanklager van het Internationaal Strafhof (ICC), maandag in zijn ophefmakende mededeling.
Wil je de Oekraïne en Gaza nieuwsbrief ontvangen?
Schrijf je in voor deze nieuwsbrief en ontvang elke dag het nieuws over wat er gebeurt in Oekraïne en Gaza.
Door je in te schrijven voor deze nieuwsbrief zijn de privacyverklaring en de gebruiksvoorwaarden van toepassing.
De lijst, met zeven punten, trekt Khan op gang met “uithongering als oorlogswapen”. Ze vermeldt ook het “opzettelijk richten van aanvallen op een burgerbevolking als oorlogsmisdaad”. De aanklager meent dat Israël met zijn oorlog in Gaza niet alleen Hamas wilde elimineren en de vrijlating van Israëlische gijzelaars bekomen, maar dat het ook mikte op de “collectieve bestraffing van de burgerbevolking van Gaza”.
“Antisemitisme”
Concreet vraagt Khan op basis van zijn verzamelde bewijsmateriaal dat het ICC arrestatiebevelen uitvaardigt tegen premier Netanyahu, minister Galant én drie Hamasleiders. De beslissing daarover moet nog worden genomen, door de rechters van de vooronderzoekskamer van het ICC, wat naar verwachting nog meerdere maanden kan duren.
De zaak die aanklager Khan daarmee op gang trekt bij het ICC, staat los van de genocidezaak die Zuid-Afrika tegen Israël bepleit voor het Internationaal Gerechtshof (ICJ), maar loopt er wel parallel mee. Israël erkent wel het ICJ, maar niet het Internationaal Strafhof. De Palestijnse Autoriteit erkent dat Strafhof wel.
Helemaal onverwacht komt de mededeling van Khan niet: eind april haalde premier Netanyahu al een eerste keer uit naar een mogelijke ICC-aanklacht, die volgens hem “het Israëlische basisrecht om zichzelf te verdedigen wil ondermijnen”. Toch leidt Khans brief vandaag in Israël tot veel ophef. De extreemrechtse ministers in de regering-Netanyahu beschuldigden het ICC meteen van “antisemitisme”, zelfs oppositieleider Yair Lapid noemt Khans besluit “onvergeeflijk”.
Daarbij spelen verscheidene elementen. Ondanks alle internationale kritiek ziet Israël zichzelf nog altijd als lid van de club van democratische landen, waar het eigen rechtssysteem een garantie zou moeten vormen tegen een aanklacht voor een internationaal hof. Dat blijkt niet het geval, zo blijkt uit het verzoek van aanklager Khan. Bovendien heeft net de regering-Netanyahu sinds haar aantreden in december 2022 hardnekkig geprobeerd de eigen onafhankelijke rechtspraak te ondermijnen.
De Israëlische politiek en vele media vallen ook over het feit dat de premier en de minister van Defensie in hetzelfde ICC-verzoek worden genoemd als de drie Hamasleiders – Yahya Sinwar, Mohamed Deif en Ismail Haniyeh. Aanklager Khan wil hen onder meer vervolgen voor “moord als oorlogsmisdaad en misdaad tegen de menselijkheid”, “het nemen van gijzelaars” en “verkrachting en andere daden van seksueel geweld”.
“Herhaaldelijk gewaarschuwd”
Ex-oppositieleider Benny Gantz, een minister in het oorlogskabinet die niet door de ICC-aanklager wordt geviseerd, noemde het vanmiddag “morele blindheid” om de Israëlische politici “op een lijn te stellen met bloeddorstige terroristen”. Khan lijkt dat argument in zijn ICC-verzoek preventief te beantwoorden met de stelling dat hij Israël “herhaaldelijk” heeft gewaarschuwd “urgente actie” te ondernemen tegen mogelijke eigen oorlogsmisdaden, waaronder uithongering. “Wie de wet niet respecteert, moet later niet klagen als mijn diensten actie ondernemen”, schrijft Khan.
Op de concrete gevolgen van de vraag om de arrestatiebevelen is het nog wachten – in de eerste plaats op een beslissing van de vooronderzoekskamer. Keurt die de arrestatiebevelen goed, dan belandt premier Netanyahu in dezelfde internationale categorie als de Russische president Vladimir Poetin, als gevolg van diens invasie in Oekraïne.
Alleen lidstaten die het ICC erkennen – wat zowel Israël als de VS en Rusland niet doen – zouden verplicht zijn een arrestatiebevel uit te voeren, als een van de verdachten op hun grondgebied komt. Tien Amerikaanse senatoren bedreigden hoofdaanklager Khan én zijn familie al begin mei met Amerikaanse sancties als hij zijn verzoek aan het ICC zou overmaken. De Belgische minister van Buitenlandse Zaken, Hadja Lahbib (MR), liet vanmiddag weten dat “België het werk van het ICC ondersteunt” en “misdaden die in Gaza worden gepleegd, op het hoogste niveau moeten worden vervolgd, ongeacht wie de daders zijn”.
