10/06/2025
Bang om ouder te worden?
Zo werkt die angst in je brein
Rimpels, grijze haren en een lichaam dat minder soepel wordt: voor sommige mensen zijn het slechts uiterlijke veranderingen, maar voor anderen roept ouder worden diepe angst op.
Door Sophie Rietmulder Gepubliceerd op: 03/06/2025 -Quest.nl
Angst voor ouder worden komt niet voort uit ijdelheid, maar door het besef dat tijd vergankelijk is, je lichaam verandert en je grip op het leven niet oneindig is. Volgens neuropsycholoog Linde Nieman is die angst allesbehalve oppervlakkig. ‘Het raakt aan existentiële thema’s zoals verlies, controle en sociale relevantie.’
Ook interessant: 'Waarom krijg je rimpels als je ouder wordt?'
Waarom hebben we angst voor ouder worden?
In het brein wordt ouder worden al snel gezien als een bedreiging. ‘Je amygdala, het deel van je brein dat dreiging detecteert, slaat aan bij elk gevoel van verlies of controleverlies’, legt Nieman uit. ‘Ouder worden confronteert je met de eindigheid van dingen: gezondheid, energie, status. Dat is voor veel mensen ongemakkelijk.’
Een belangrijke trigger in de angst voor ouder worden is het gevoel de controle te verliezen. En controle is iets waar het brein dol op is. ‘Evolutionair gezien staat controle gelijk aan veiligheid. Wanneer je merkt dat je geen invloed hebt op iets, zoals het verouderingsproces. reageert je brein alsof er gevaar dreigt.’
Ouder worden lijkt taboe
Volgens Nieman zijn mensen met een sterke behoefte aan controle ook gevoeliger voor deze angst. ‘Voor hen is het lastiger om om te gaan met iets dat onvermijdelijk is. En ouder worden is precies dat.’
De beelden die we dagelijks zien in de media, versterken die angst onbewust. ‘Onze hersenen leren in sociale context’, zegt Nieman. ’ls ouderdom telkens wordt neergezet als verlies van relevantie, kracht of schoonheid, dan ga je dat beeld internaliseren. Dat gebeurt al vanaf jonge leeftijd. Jeugdigheid wordt verheerlijkt, en ouderdom lijkt bijna een taboe.’
Waarom sommige mensen relaxter omgaan met ouder worden
Er zijn ook mensen die ouder worden juist met open armen ontvangen. Volgens Nieman draait dat vooral om de betekenis die iemand eraan geeft. ‘Mensen die ouder worden zien als een periode van verdieping, wijsheid of vrijheid, gaan er veel flexibeler mee om. Zij bewegen mee in plaats van zich te verzetten.’
Een beetje bezorgdheid is volkomen normaal en zelfs gezond. ‘Het houdt je scherp: je denkt misschien bewuster na over je levensstijl of gezondheid. Maar zodra het verlammend werkt, als je medische controles vermijdt of bepaalde keuzes uit angst uitstelt, dan wordt het een probleem.’
Je brein trainen om anders te denken
Goed nieuws: je kunt je brein wel degelijk helpen om anders naar ouder worden te kijken. ‘Positieve associaties maken is een eerste stap. Denk aan ouder worden als iets dat ook verdieping, rust of dankbaarheid kan brengen. Zo stuur je je beeld bij.’
Ook helpt het om te oefenen met het loslaten van controle. ‘Vraag jezelf af: wat kan ik wél beïnvloeden en wat moet ik leren accepteren? Die balans helpt om met meer veerkracht ouder te worden.’
Therapie kan daarbij ondersteunen, vooral cognitieve gedragstherapie of Acceptance and Commitment Therapy (ACT). ‘Die helpen om anders te kijken naar angst en controle. Niet door het gevoel weg te drukken, maar door het een plek te geven en er flexibeler mee om te gaan’, zegt Nieman. ‘Ouder worden is onvermijdelijk. Maar hoe je ermee omgaat? Daar heb je wél invloed op.’
